Bibliotheek Eben-Haëzer stimuleert het lezen van boeken al veertig jaar

Deze avond -het is een donderdag in februari- zitten Thijs de Jong en Krijn Grinwis achter de uitleenbalie. Het duo is al vanaf het begin betrokken bij de bibliotheek. Veertig jaar dus.

Veertig jaar boeken uitlenen, lezers adviseren en de collectie op peil houden door nieuwe boeken aan te schaffen en afgeschreven lectuur te verwijderen. Dat laatste -aankoop, verkoop en sanering- is een taak van De Jong. De bibliotheek heeft in de loop der jaren overigens ook veel baat gehad bij de vaardigheden die beide mannen opdeden in hun werkzame leven. Grinwis is opgeleid als timmerman en De Jong was jarenlang metselaar.

Twee bibliotheken

Bibliotheek Eben-Haëzer kwam in 1983 niet zomaar uit de lucht vallen. Vóór die tijd beschikte de Hervormde Gemeente van Ouddorp namelijk over twee bibliotheken. De ene bevatte theologische werken, vooral van ‘oude schrijvers’. De andere was de bibliotheek van de jongelingsvereniging Daniël. Van deze laatste bibliotheek is bekend dat die al bestond ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. “Er waren toen driehonderd boeken en honderdvijftig lezers. Dus als iedereen twee boeken meenam, was de bibliotheek leeg”, zegt Thijs de Jong met een glimlach.

Toen het verenigingsgebouw aan de Preekhillaan ruim veertig jaar geleden openging, was het moment aangebroken om beide bibliotheken te fuseren. Het begon in de ruimte waar nog altijd de uitleenbalie staat. Later kon de bibliotheek groeien door het belendende zaaltje, de voormalige bestuurskamer, erbij te trekken en van lectuur te voorzien. Dat gebeurde door een opening in de muur te maken en nieuw getimmerde boekenkasten te plaatsen. Klussen waar Grinwis en De Jong hun hand niet voor omdraaien. In een week tijd was de bibliotheekuitbreiding voor elkaar.

Wat iets langer duurde -zo’n anderhalf jaarwas de automatisering. “Op 6 mei 2002, de avond van de moord op Pim Fortuyn, konden we het eerste boek uitlenen met een barcodescanner.”

Vertienvoudiging

Een grotere bibliotheek was nodig, omdat het aantal lezers in luttele jaren explosief groeide. Het ging om een vertienvoudiging van de ongeveer veertig boekenliefhebbers waarmee het begon. “Nu zitten we op zo’n driehonderdveertig leden, ook uit Goedereede en Stellendam. De bibliotheek valt onder de Hersteld Hervormde Kerk, maar we hebben ook lezers uit andere kerken, zoals de Gereformeerde Gemeente, de Gereformeerde Kerk en de Doopgezinde Gemeente. In de zomer weten bovendien vakantiegangers onze bibliotheek te vinden.”

Nadat de vergrote bibliotheekruimte in gebruik was genomen, kon de boekencollectie groeien. Met zo’n 14.500 titels staan alle kasten bomvol. “Het is belangrijk dat je de collectie vernieuwt: nieuwe, verantwoorde boeken erin, ouwe rommel eruit”, zegt Thijs de Jong, die uitlegt dat ‘nieuw’ ook tweedehands kan zijn. “Van onze groteletterboeken, bij elkaar ongeveer elfhonderd titels, is 95 procent tweedehands. Nieuw kosten deze boeken meer dan 30 euro, via ‘Marktplaats’ of ‘boekwinkeltjes. nl’ 4 of 5 euro. Verkopen doen we trouwens ook wel op die manier.”

Actueel houden

Zo rouleren er jaarlijks ongeveer vijfhonderd boeken in Eben-Haëzer om de collectie actueel te houden. “Zeker bij kinderboeken is vernieuwing constant nodig, want veel kinderen lezen geen oude boeken.” Elk boek krijgt een extra beschermingslaagje van plastic. Voor intensief gelezen boeken die uit elkaar (dreigen te) vallen heeft de bibliotheek ook een oplossing: inbinden. Een werkje dat Thijs de Jong graag voor zijn rekening neemt.

Actualisering betekent ook: minder goed lopende rubrieken afstoten. Grinwis en De Jong geven het voorbeeld van boeken die de schooljeugd ooit gebruikte voor de voorbereiding van spreekbeurten. In het digitale tijdperk hebben die hun functie grotendeels verloren. Ook naar kook- en tuinboeken was de vraag dusdanig gedaald dat ze met een gerust hart uit de collectie konden verdwijnen. Hetzelfde geldt voor de cassettebandjes met preken, die in het grijze verleden zonder internet gretig over de uitleenbalie gingen.

Abonnementen

Van kleuters tot hoogbejaarden, iedereen kan wel wat vinden in de goed gesorteerde bibliotheek. Naast groteletterboeken en theologische werken, herbergen de kasten bijvoorbeeld boeken op het gebied van geschiedenis (ook de eilandelijke), ethiek en wetenschap, fotoboeken, literatuur voor de leeslijst op de middelbare school en boeken voor peuters, kleuters en kinderen.

Wie dit -en tal van andere soorten boekenwil lezen, kan zich laten inschrijven en één of meerdere abonnementen nemen. Met één abonnement kun je twee boeken per week lenen. Dat kost 13 euro per jaar. Wil je meer boeken lenen, dan neem je twee, drie, vier, vijf of nog meer abonnementen. De prijs per jaar neemt relatief af. Zo rekent Eben-Haëzer voor vijf abonnementen geen vijf keer 13 euro maar 43 euro. Zomaar eens een boek lenen kan ook. Dat kost 25 cent.

De bibliotheek hanteert een uitleentermijn van zes weken. Omdat die ook nog eens met zo’n zelfde termijn te verlengen is, kun je bijna een kwartaal lang lezen in dezelfde boeken. Per jaar komt de bibliotheek uit op een kleine 12.000 uitleningen.

Het kalft wat af

Met de abonnementsgelden en de opbrengst van de jaarlijkse collecte in de kerk, kan bibliotheek Eben-Haëzer rondkomen. Wel komt er jaarlijks een flinke aanslag binnen van de instantie die het leenrecht int. Een aanslag die bovendien regelmatig een stijging vertoont. “Zelf hebben we onze tarieven lange tijd niet verhoogd. We willen namelijk ook gezinnen die wat minder te besteden hebben de gelegenheid geven om boeken te blijven lenen. Lezen is zó belangrijk!”

De Jong en Grinwis constateren dat het bibliotheekbezoek en het aantal uitleningen de laatste jaren langzaam teruglopen. “Het kalft wat af. Kinderen zie je hier veel, al heeft de christelijke basisschool hier in Ouddorp ook een bibliotheek. Maar tieners? Ze zijn er wel, maar een stuk minder dan vijfentwintig jaar geleden. Aan de andere kant zie je kinderen later weer terugkomen als ze getrouwd zijn en zelf kinderen hebben.”

Thuisklantjes

Ze noemen de mobiel en de computer als redenen voor de leesafkalving. Ook de coronatijd zal misschien invloed hebben gehad op de populariteit van de bibliotheek. Maar dan wel ondanks het distributiesysteem dat tijdens de eerste lockdown was ontwikkeld om de leden aan het lezen te houden: reserveren via de website, gevolgd door een afgeleverd tasje met boeken aan de deurknop. “We hebben nog steeds een paar thuisklantjes”, zegt De Jong.

Nieuwe lezers probeert de bibliotheek te werven via bijvoorbeeld het kerkblad en de website. Mond-tot-mondreclame heeft waarschijnlijk nog het meeste effect.

Bibliotheek Eben-Haëzer is elke donderdag geopend van 15.30 tot 16.30 uur en van 19.00 tot 20.30 uur. En op vrijdag van 19.00 tot 20.00 uur. Er zijn tijdens deze openingsuren altijd twee medewerkers aanwezig. Naast De Jong en Grinwis zijn er zeven vrijwilligers die de bibliotheek draaiend houden.

Ontmoetingsplek

Beide mannen trekken al veertig jaar met elkaar op in het bibliotheekwerk. En ze hebben er nog altijd veel plezier in. “Ook door de omgang met de mensen. Dit is een ontmoetingsplek. Vaak hoor je bezoekers elkaar boeken aanraden: dit boek moet je eens lezen… Het is levendig en gezellig. Mooi!”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen