De vissersgamilie Groen

deel 1 De vissers die vaak met wankele vaartuigen de zee opgingen of op móesten gaan, hebben veelal een hard bestaan gehad. Zij moesten de onberekenbare krachten van de natuur soms dagenlang trotseren voordat zij de vangst aan wal konden brengen. Gelukkig veriiep het vangen van vis ook op genoegzamerc wijze en keerden de vis.sers onder gunstige weersomstandigheden met een goede vangsl terug. Daarom is het zo jammer dat de zee in zijn wreedheid ook zoveel heeft genomen. In elke vissersplaats zijn daar nog sporen van te vinden.

Een echte vissersfamilie was de familie Groen uit Middelharnis waarvan de nazaten nog over herinneringen en gegevens beschikken. Om uit het leven van deze vissersfamilie iets aan de lezers van Eilanden Nieuws door te geven, heeft ondergetekende contact opgenomen met Hendrik (Henk) Groen die gehuwd is met Annie Groenendijk. Zij wonen in de Joh. W. Frisostraat te Middelharnis. Henk vertelde eerst over zijn grootvader Arend Groen die gehuwd was met Klaasje de Groot. Uit dit huwelijk zijn acht kinderen geboren:

1. Hendrik Groen w.g.m. Maaike Wijnsteker 2. Bas Groen w.g.m. Cornelia van den Berg 3. Piet Groen w.g.m. Cornelia Krijger 4. Klaas Groen w.g.m. HannaAuperlee 5. Klaasje Groen w.g.m. Jan Knape 6. Comelis Groen w.g.m. Arendje van de Polder 7. Arend Groen w.g.m. Jo Keijzer 8. Jans Groen w.g.in. Arie Hartensveld

De zes zonen van zeevisser Groen zijn alle naar zee gegaan, zij het dat Klaas slechts één keer met de zeevisvaart kennis heeft genomen. Zij allen waren beugvissers. Opa Groen vertelde eens aan zijn kleinzoon

Opa Groen vertelde eens aan zijn kleinzoon Henk dat hij met een sloep vanuit Middelharnis de zee was opgestoomd (dus niet op de zeilen) in de hoop een goede vangst te kunnen opbrengen. Maar eenmaal in de wateren boven de visgronden te zijn aangekomen en het vistuig uitgeworpen hebbende, kon men bij het ophalen over geen vangst spreken. Zelfs niet over een geringe vangst. Besloten werd om verderop te gaan in de richting van IJsland. Dat de vissers uit onze kustplaatsen tot aan de Doggersbank kwamen was algemeen bekend, maar gingen zij nu koers zetten naar de wateren bij IJsland? Het wordt toch geen sprookje?

IJsland is naar grootte het tweede eiland van Europa en het ligt op een onder zee gelegen rug tussen de Britse eilanden en Groenland. Tot 1944 was IJsland door een personele unie verbonden met Denemarken, sindsdien is het een republiek.

De stoutmoedig ondernomen vaart naar de verre visgronden loonde echter zeer de moeite. Binnen een uur tijds trokken zij heel veel vis! Heel veel kabeljauw die aan boord moest worden inge/outen.

Het weer waar zeelieden qua beroep het allermeest rekening mee dienen te houden, verslechterde echter met het uur. Er viel ook sneeuw en de wind nam in kracht toe. Het schip kwam helaas in aanraking met de rotsachtige bodem wat tot gevolg had dat een blad van de schroef werd verspeeld. Daardoor werd de stoommachine buiten werking gesteld. De schipperen zijn bemanning werd gedwongen onder zeil te gaan. Zij waren al wekenlang van huis en konden in die dagen geen contact opnemen met de familie aan land.

Men begon thuis ongerust te worden. Het zou niet de eerste keer zijn dat een sloep nimmer terug keerde en dat van de ongelukkige bemanning nooit meer iets werd vernomen. In Middelharnis begon men te vragen aan pas van zee teruggekeerde vissers of zij van het 'vermiste' schip met zijn bemanning iets hadden gehoord. Doch niemand van de vissers had hen gepraald. Onder praaien werd verstaan een boodschap of inlichtingen van een schip over te brengen aan een voorbij varend schip dat koers zette naar land. Zij riepen op praai-afstand de gegevens door. In de vissersplaats Middelharnis nam de ongerustheid zo sterk toe dat men het schip met inbegrip van de bemanning als verloren ging beschouwen. Aan speculaties had men niets.

Aan speculaties had men niets. Vrouwen en moeders verkeerden steeds meer in onzekerheid over het lot van hun mannen en zonen. Er stroomden steeds meer tranen uit de liefdevolle ogen. Toen de dominee als aanzegger aan de deur van de betrokken vissersfamilies verscheen, sloeg de schrik om de harten van de weduwen in spé.

De oude Arend Groen vertelde verder en zijn kleinzoon Henk kon niet meer loskomen van het aangrijpende relaas.

Maar op zee bleven de vissers hun werk doen. Natuurlijk dachten zij vaak aan huis maar ze konden niet zomaar blijven ronddobberen. De schipper vergaarde al zijn navigatiekennis en handhaafde onder de bemanning een soort vaderlijke discipline. Op de terugweg naar Nederland werd net zolang gevist tot alle beschikbare ruimte was volgezet met tonnen vol vis. Na vier weken vanaf IJsland te hebben gevaren, kwamen zij te IJmuiden aan. Op dat moment viel er een pak van ieders hart en de gevreesde catastrofe raakte in de vergetelheid.

"Met welk schip voer je grootvader toen en hoe was de bemmanning samengesteld", vroeg ik aan Henk. maar het antwoord bleef uit.

"Tot welke rederij behoorde het schip eigenlijk", hield ik aan. Maar helaas, Henk heeft tijdens het luisteren naar zijn opa geen notities gemaakt. Wel bestond er bij rederij Kolff uit Middelharnis een Visserijfonds. Dat fonds werd gevoed met een deel van de opbrengst dat gelijk stond aan Vi9c van de besomming. Als oud-visser heeft opa Groen tot aan zijn overlijden uit dat fonds een rijksdaalder per maand ontvangen.

De kinderen

De oudste zoon van Arend Groen en Klaasje de Groot was Hendrik. Hein biachl het tot schipper van de MD 10. Eens voer hij met een gierende sneeuwstorm onder zeil en op het lood naar Hoek van Holland. Zij kwamen heelhuids thuis!! Later is Hein naar Rotter-dam verhuisd en werd rechercheur bij de Nederlandse Spoorwegen. De tweede zoon was Bas. Ook hij werd schip

De tweede zoon was Bas. Ook hij werd schipper op de vissersvloot. Het is een keer voorgekomen dat zij voor niks de zee waren opgegaan en de weinige vis die zij toen gevangen hebben, werd gelijk maar aan boord geconsumeerd. Bas voer ook met personeel dat uit Groningen afkomstig was. Het waren jonge mannen die van annoe langs de kust wat trachten te verdienen. Dergelijk personeel werd als onbekookt betiteld. Later vestigde Bas Groen zich in Scheveningen en vond daar werk in de Vismijn aldaar. Bas kende onnoemelijk veel Nederlandse zeevissers.

De derde zoon was Piet. Waarschijnlijk is hij geen schipper geweest maar voer wel het zeegat uit ter visvangst. Later voer hij vanaf Vlaardingen en nog weer later verhuisde Piet Groen naar Rotterdam waar hij bediende werd van een drijvende kraan bij Frans Swarttouw.

De vierde zoon was Klaas en zoals staat aangegeven voer hij slechts één keer uit. Later vestigde hij zich in Middelharnis en begon een winkeltje op de Westdijk in textiel.

Het vijfde kind uit het gezin van Arend Groen was een mei.sje. Haar naam was Klaasje. Haar man was gemeentesecretaris van Sommelsdijk. Ondergetekende heeft veel met hem vergaderd. Klaasje Groen was voorzitster van de Stichting Gezinsverzorging en genoot algemene waardering.

De vijfde zoon was Comelis die op 11 -jarige leeftijd werd aangenomen als koffiekoker. "Ik herken mijn vader in het karakteristieke beeldje van de koffiekoker dat op het Vingerling zijn enige plaats heeft gekregen", verklaarde zijn zoon Henk mij openhartig en met hartgrondig respect. Kees werd op 15-jarige leeftijd klimmer. Onder alle weersomstandigheden moesten dergelijke jongens de mast en de daarboven bevestigde steng in klimmen. Men had dan wel een hoogte van 21 meter bereikt!!

Natuurlijk moesten aan boord allerlei werkzaamheden worden ven'icht zoals het bijten van prikken. Prikken zijn op paling gelijkende vissen. Men onderscheidt de beekprik en de zeeprik. Deze dieren worden ook negen-oog genoemd. De negen 'ogen' zijn een neusopening, zeven kieuwgaatjes plus nog een oog. Prik werd in leven gehouden in een bak met water. De jongens aan boord moesten van de levende prik de kop afbijten en kregen daar begrijpelijkerwijs een bijzonder nare, bittere smaak van in de mond. Om die nare smaak tegen te gaan. kregen zij tijdens het afbijten zo nu en dan een handje rozijnen. De dood gebeten vissen werden in stukjes gesneden en dienden als aas. Deze stukjes werden aan de beug bevestigd. Alle zeevissers van de familie Groen waren beugvissers. Kees Groen heeft tien jaar lang vanaf Middelharnis gevaren en nog zes jaar vanaf Maassluis. Over hem volgt nog meer.

De zesde zoon was Arend, Arend van Arend Groen. Ook hij moest op zeer jeugdige leeftijd naar zee. Over hem krijgt u in een volgend verhaal meer te weten. o.a. hoe hij zich als visser zijn familienaam alle eer heeft bewezen.

De tweede dochter, maar het achtste kind van Arend Groen en Klaasje de Groot heette Jans. Haar man was Arie Hartensveld. Deze man is niet gaan vissen, hij heeft gewerkt als timmerman bij Marien Langbroek en daarna als monteur bij de PTT. (wordt ver\-olgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen