Oude Tonge 1944

Op vrijdag 21 juli 1944, 's nachts om twee uur, vond een hevig luchtgevecht boven Oude Tonge plaats. Daarbij raakte een vliegtuig in brand en vloog gierend over Oude Tonge heen, even later gevolgd door een geweldige dreun. Het vliegtuig was niet ver van het dorp neergestort, maar waar?

Leden van de Luchtbeschermingsdienst gingen met enige Duitse militairen, die op de toren van Oude Tonge hun wachtpost hadden, op onderzoek uit. Dat liep op niets uit, want in het nachtelijk donker was mets te vinden. Stelt u zich eens voor hoe de omstandigheden in dat oorlogsjaar in Oude Tonge waren. De bevolking was bijna geheel geëvacueerd. De dijken waren nauwelijks begaanbaar, aan weerszijden ervan spoelde het zoute zeewater over de eens zo vruchtbare landerijen. Na zonsondergang brandde nergens meer een lichtje en dat er nog zoveel ander gevaar dreigde was, in een door mensen verlaten gebied in oorlogstijd, begrijpelijk.

Volgens de heer W.J. Terhoeve uit Oude Tonge was het vliegtuig in de geïnundeerde Molenpolder, net ten zuidwesten van het dorp, ongeveer 100 meter vanaf de Molendijk neergestort. Inderdaad om ongeveer acht uur in de morgen vonden de militairen in dat gebied de overblijfselen van het bewuste vliegtuig. Het bleek een viermotorige bommenwerper te zijn, een Engelse Lancaster. Bij nader onderzoek trof men de lichamen aan van de verongelukte bemanningsleden. Deze lichamen werden gedeeltelijk verbrand aangetroffen. De stoffelijke overschotten werden met veel moeite uit de verwrongen massa gehaald en één voor één naar de Molendijk gedragen. De aanwezige leden van de Grenzschutz namen het onderzoek verder op zich. Van identificatie was toen nog geen sprake.

Het bergen vond in de namiddag plaats. Dat gebeurde door burgers uit de gemeente Oude Tonge onder toezicht van de Duitsers. De stoffelijke resten van vijf inzittenden werden in het lijkhuisje op de Algemene Begraafplaats neergelegd en zouden daar begraven worden wat echter vanwege de waterstand aldaar niet mogelijk was. In overleg met de burgemeester zijn de stoffelijke resten, na in vier kisten te zijn geborgen, aan de noordzijde van de Nederlands Hervormde Kerk begraven. Dat gebeurde op zaterdagavond 22 juli 1944 in stille eenvoud.

Alle papieren zijn door de militaire autoriteiten meegenomen. Men vermoedde echter dat zich onder de machine nog een inzittende moest bevinden, omdat er zes parachutes werden gevonden en 'slechts' vijf lichamen van de bemanning.

Scliade aan gebouwen of persoonlijke ongelukken onder de burgerbevolking vonden door dit ongeval niet plaats.

Eén en ander staat te lezen in een rapport van de Luchtbeschermingsdienst d.d. 21 juli 2004 ondertekend door L. Verolme, gericht aan de burgemeester van Oude Tonge. De namen van de slachtoffers werden niet in het rapport vermeld. Door een schriftelijke reactie op de artikelenreeks 'Neergeschoten vliegtuigen' opgenomen in het streekblad Eilanden-Nieuws van 1990, geschreven door schrijver dezes, zijn deze gedeeltelijk bekend geworden. Deze reactie was afkomstig van de heer W.H. Bezemer uit Wijk en Aalburg. De juiste gegevens ontving ik van Crash Research in Aviation Socity Holland. Om 23.10 uur was de Lancaster, code LM 595 GI-O , van het 622 squadron opgestegen van de basis Mildenhall Suffolk. Een groep van 147 Lancasters, waarvan 20 toestellen verloren gingen, werden begeleid door 11 Mosquitoes. Zij moesten een aanval uitvoeren op de olie-installatie te Homburg onder Kassei. Zij richtten daar zware schade aan, uit Duitse documenten bleek later dat de productie van vliegtuigbenzine aanzienlijk was afgenomen na het bombardement van 21 juli 1944. Het is in Homburg niet bij dat ene bombardement gebleven.

De bemanning van de Lancaster die bij Oude Tonge neerviel was als volgt:

1. Emest Crowter, radiografist, R.A.F.

2. Albert H. Hald, boordmecaniciën, R.A.F.

3. Peter A, MacGibbon, navigator, R,A.F.

4. William H. Pool, boordschutter, R.C.A.F.

5. John E.A. Pyle, piloot, R.A.F.

6. James L. Spaven, staartschutter, R.A.F.

7. Leslie Tomlinson, bommenrichter, R.A.F.

Er zijn te Oude Tonge op 22 juli 1944 echter maar vijf van de zeven bemanningsleden begraven. Dat waren E. Crowter, A.H. Hall, W.H. Pool, J.E.A. Pyle en L. Tomlinson.

De naam van L. Tomlinson was aanvankelijk foutief overgenomen als zijnde L. Zomiinter. De lichamen van P.A. MacGibbon en J.L. Spaven zijn echter toch te Oude Tonge begraven geweest. Volgens een brief d.d. 28 april 1992 van Commonwealth War Graves Commission te Iper België, zijn de stoffelijke resten van beiden op 9 juli 1946 van Oude Tonge overgebracht naar Bergen op Zoom en aldaar op de War Cemetry herbegraven. De stoffelijke resten van de vijf andere bemanningsleden van de Lancaster LM 595 zijn eveneens na de oorlog te Bergen op Zoom herbegraven. Van burger zijde

Op Molendijk 73 te Oude Tonge woonde het gezin van W.J. Gebuis en W. v/d Klei. Zij hadden vijf kinderen. Tijdens die angstige nacht van 21 juli 1944 waren beide ouders niet meer in leven. Van de kinderen was Nel naar Den Haag vertrokken en Huib naar Eibergen. Het waren Cor, Geertruida en Dolf die in het in 1749 gebouwde boerenspul woonachtig waren. Zij behoorden tot de weinige mensen die na de inundatie van februan 1944 te Oude Tonge waren gebleven. Daar was uiteraard een vergunning voor nodig. Hoeveel inwoners waren achtergebleven is niet bekend. De drie bewoners van de Molendijk waren ternauwernood met de schrik vrij gekomen. Het brandende vliegtuig had bijna geen hoogte meer toen het over de woning heen vloog en slechts 100 meter verderop in de geïnundeerde Molenpolder neerviel. Cor Gebuis, die vanaf zijn geboorte er nog steeds woont, deed toen daags erna een gruwelijke ontdekking Hij vond namelijk slechts de romp van één der slachtoffers drijvende in het zoute water achterde woning...

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen