Rome-Reformatie

Kardinaal Koch, de rechterhand van paus Franciscus op het gebied van oecumene en interreligieuze dialoog, nam deel aan de Assem- blee van de Wereldraad van Kerken die begin september in Karlsruhe werd gehou- den. In een interview (Reformatorisch Dagblad, 3 september) zegt hij beharti- genswaardige dingen over de oecumene, de eenheid van alle christenen, zowel van rooms-katholieken, protestanten, als oosters-orthodoxen.

Eucharistie

Terecht wijst hij op Johannes 17:21, waar de Heere Jezus bidt tot Zijn Vader om de eenheid van de kerk: ‘Opdat zij allen één zijn, gelijkerwijs Gij Vader, in Mij, en Ik in U, dat ook zij in Ons één zijn, opdat de wereld gelove dat Gij Mij gezonden hebt’. Kardinaal Koch tekent daarbij terecht aan dat wij mensen de eenheid niet kunnen bewerken. Wij kunnen alleen maar afschei- dingen en afsplitsingen maken. Dat toont ons de geschiedenis. ‘Eenheid is altijd het geschenk van de Heilige Geest’. En wie zal dat ontkennen?

Die eenheid bestaat volgens Koch echter alleen in de eucharistische gemeen- schap. Dan gaat het in het bijzonder over het gezamenlijk vieren van het Heilig Avondmaal. Daaruit blijkt dat de plaats die de sacramenten innemen binnen de rooms-katholieke traditie nog altijd een principieel andere is dan in de pro- testantse kerken. Toch wordt in een in 2019 verschenen rapport, ”Gemeinsam am Tisch des Herrn” (Samen aan de tafel des Heeren), waarbij ook Nederlandse protestantse theologen betrokken waren, gepleit voor dit gezamenlijk vieren.

Vervloekte afgoderij

Was deze verschillende visie op de sacramenten niet juist een belangrijk geschilpunt tijdens de Reformatie? In de rooms-katholieke visie is de eucharistie het eigenlijke van de eredienst. In de rooms-katholieke Catechismus wordt de eucharistie genoemd de oorsprong en het hoogtepunt van heel het christelijk leven. De verkondiging van het Woord heeft een ondergeschikte positie.

In de reformatorische opvatting zijn de sacramenten ‘heilige zichtbare waarteke- nen en zegelen, van God ingezet, opdat Hij ons door het gebruik daarvan de belofte des Evangelies des te beter te verstaan geve en verzegele...’ (Zondag 25, Heidel- bergse Catechismus).

Het pleiten van kardinaal Koch voor eucha- ristische gemeenschap zal de eenheid van de kerk niet dichterbij brengen, tenzij de protestantse kerk bereid is haar belijdenis die in de strijd tegen deze roomse dwaling tot stand is gekomen, terzijde te leggen en zich te voegen naar de leer van Rome. Er is nog steeds geen reden om de vaak gewraakte passage uit de Catechismus waarin de mis in niet mis te verstane bewoordingen wordt afgewezen te schrappen. Deze leer is en blijft, zo zegt vraag en antwoord 80 van de Heidelber- ger, een vervloekte afgoderij.

Ethische vragen

Wat mij ook opviel in de weergave van het interview in het RD is dat deze kardinaal van mening is dat de reformatoren dichter bij de Rooms-Katholieke Kerk staan dan de moderne (vrijzinnige) theologen in de negentiende eeuw. Hij ziet dat de heden- daagse protestantse theologen wat de leer betreft opgeschoven zijn in de richting van Rome. Er is in dat opzicht kennelijk niet zoveel verschil meer.

Wat de protestantse kerk nu scheidt van Rome zijn volgens hem vooral bio-ethische vragen naar het begin en einde van het menselijk leven, en onderwerpen als fami- lie, gezin, huwelijk, seksualiteit en gender. Het valt ook niet te ontkennen dat de offi- ciële leer van de Rooms-Katholieke Kerk over deze onderwerpen orthodoxer is dan in vele protestantse kerken.

Dat was niet alleen zo bij vrijzinnige theologen uit de negentiende eeuw, maar wordt in onze tijd steeds duide- lijker. Ik hoef alleen maar te wijzen op de mogelijkheid die in sommige protes- tantse kerken geboden wordt om ook niet-Bijbelse relatievormen in te zegenen en op de toelating van praktiserende homoseksuelen aan het Heilig Avondmaal. Calvijn heeft eens gezegd dat hij ter wille van de eenheid van de kerk wel zeeën zou willen oversteken. Eenheid op het punt van het Heilig Avondmaal heeft Calvijn niet weten te bereiken. Toegeven aan de dwa- ling van Rome zou voor hem ook een zee te ver zijn geweest.

Kardinaal Kurt Koch mag dan optimistisch zijn over de toekomst van de oecumene, maar zolang de Rooms-Katholieke Kerk vasthoudt aan de leer aangaande de sacramenten en de bisschop van Rome ‘een geschenk van de Heer’ noemt, kan er van eenheid geen sprake zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen