Familievetes

Natuurlijk, in elke familie is er weleens een conflict of een stevige woordenwisseling. Je bent het niet met elkaar eens en dat zeg je ook. Of je zwijgt erover terwijl de ander héél goed weet wat dat zwijgen betekent. Soms loopt het echter uit de hand en ontstaat een heuse vete die jaren kan voortduren. Er zijn broers en zussen die elkaar niet meer willen zien. Er zijn kinderen die niet meer bij hun ouders komen, grootouders die hun kleinkinderen niet meer zien.

VERWEVEN

Bijzonder ingewikkeld kan het zijn als familieleden met elkaar een bedrijf hebben. Zo’n familiebedrijf kan heel samenbindend zijn en heeft in de familie veel draagvlak. Maar als er conflicten ontstaan is het ook bijzonder moeilijk om daaruit te komen, omdat de familiebanden en zakelijke belangen zo sterk verweven zijn. Er is overigens niets nieuws onder de zon. De Bijbel spreekt al over conflicten in familieverband. Het begon in het gezin van Adam en Eva. Denk ook aan de conflicten in de tent van Izak, het gezin van Jakob en dat van David. Het is satans duistere werk om verdeeldheid te brengen, zijn pijlen zijn ook gericht op christelijke families. Voor een buitenstaander is een familieconflict niet altijd goed te begrijpen. Soms lijkt het te gaan om kleinigheden: een appje dat verkeerd viel, een woordenwisseling die een geweldige escalatie inluidt, een mail waarin harde woorden vielen. Als buitenstaander heb je de neiging om te zeggen: zand erover, probeer het achter je te laten. Maar in een familieconflict heeft dit soort ‘kleine’ gebeurtenissen vaak een grote emotionele lading.

Binnen een familie ben je op elkaar aangewezen, terwijl dat lang niet altijd betekent dat je ook goed met elkaar kunt opschieten. Je hebt elkaar niet uitgekozen, maar je bént wel van elkaar. Je draagt elkaars naam, je hebt een bloedband. Je groeit met elkaar op in gezins- of familieverband. Een Amerikaanse therapeut zei eens over broers en zussen: „My dearest enemy, my dangerous friend”; mijn dierbaarste vijand, mijn gevaarlijkste vriend. Je broers en zussen zijn degenen met wie je leert ruzie te maken en vrede te sluiten. Je kunt niet zonder elkaar, maar soms ook niet mét elkaar. Karakters spelen mee. Geen fouten willen toegeven, altijd naar de ander wijzen. Bij familievetes gaat het vaak om kwesties die al jarenlang bestaan. Diepe patronen van onrecht die oude papieren hebben.

GESPREK

Wat kan helpen bij een stevig conflict in de familie? 1. Het vraagt moed om te onderzoeken welke kwesties er aan een familieconflict ten grondslag liggen. Waarom is er zó veel woede over een ogenschijnlijk klein incident? Hoe komt het dat niemand de stap zet om een jarenlang conflict bij te leggen?

De grote emotionele lading maakt het niet makkelijk om dergelijke conflicten te onderzoeken, maar de pijnlijke wond moet worden blootgelegd.

2. Net als ieder ander conflict vraagt ook een familieconflict om zelfreflectie. Wat heb ik zelf bijgedragen aan het ontstaan van dit conflict? Heb ik door mijn houding een ander pijn gedaan? Wat maakt dat ik zo geraakt word door de woorden van de ander? Wat heb ik geprobeerd om nader tot elkaar te komen? De neiging is groot om vooral te kijken naar wat een ander heeft gedaan, en dat is ook begrijpelijk. Maar een uitweg uit een familieconflict kan niet zonder ook naar jezelf te kijken.

3. Iemand moet de eerste stap zetten om weer met elkaar in gesprek te gaan. Daarvoor zijn moed en zelfverloochening nodig. Andere familieleden of omstanders kunnen dat gesprek stimuleren.

4. Uiteindelijk is het nodig dat partijen die soms al jarenlang een moeizame relatie met elkaar hebben, elkaar zelfs niet meer zien, weer met elkaar in gesprek gaan. Vaak is het nodig dat een (onafhankelijke) derde het gesprek begeleidt. In zulke gesprekken is het belangrijk dat iedereen zich gehoord voelt, maar dat de betrokkenen ook verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen gedrag en hun houding. Alle partijen moeten samen zoeken naar een uitweg uit deze impasse. 5. Als er weer een gesprek is, is het nodig om zo duidelijk mogelijk aan te geven wat belangrijk voor je is. In een conflictsituatie heeft iedereen de neiging om vooral te zeggen wat hij níét wil, soms in zeer ongezouten woorden. En het is ook gemakkelijk om de stappen naar een oplossing bij de ander neer te leggen. Veel moeilijker is het om echt naar elkaar te luisteren, om ook bij jezelf na te gaan wat je zo raakt, wat deze kwestie zo belangrijk voor je maakt. Pas op voor een benadering van alles of niets, maar zoek naar (kleine) stappen die je dichter tot elkaar kunnen brengen.

6. Geef elkaar de ruimte. In een conflictsituatie hebben mensen de neiging om eisen te stellen, om met ultimatums te komen. Een geforceerde toenadering heeft echter een groot risico om te mislukken. Geef elkaar de ruimte. Nodig de ander uit om sámen te werken aan herstel van de familieverhoudingen. Maar geef de ander de ruimte om daar op zijn eigen manier en op zijn eigen tempo op in te gaan. Al zet de ander kleinere stappen dan je graag zou willen; elke stap in de goede richting is er één. Realiseer je dat iedereen in een conflictsituatie redenen heeft om zich te gedragen zoals hij zich gedraagt.

Elkaar liefhebben, óók als dat moeilijk is

Familieconflicten hebben oude papieren. Ze zitten vaak heel diep. Het is vooral de vorst der duisternis die er blij mee is, het is zijn duistere werk om relaties te verbreken. Het liefst binnen de kerk en binnen christelijke gezinnen. Het werken aan een uitweg moet daarom biddend worden gedaan. Omdat de Heere gebroken relaties wil herstellen. Omdat daarin Zijn helende werk gevraagd mag worden. Ook in onze opstelling in een conflictsituatie moet het ons gebed zijn: O, Zoon, maak ons Uw beeld gelijk. Het is Christus’ gebod om elkaar lief te hebben, óók als dat moeilijk is.

BOEKENTIPS:

• ”Als banden knellen” van Jaap v.d. Meiden

• ”Beter bemiddelen” van Steef Post

Broers en zussen? „Mijn dierbaarste vijand en mijn gevaarlijkste vriend”

Erik-Jan Verbruggen is maatschappelijk werker en regiomanager bij stichting De Vluchtheuvel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen