Digitalisering en eenzaamheid

Digitalisering en eenzaamheid gaan hand in hand. Juist in deze tijd waarin mensen overal en altijd contact met elkaar kunnen hebben, is ongewilde eenzaamheid een veel voorkomend verschijnsel. Bijzonder. Ondanks de toename van communicatiemogelijkheden heeft de digitale wereld een uitwaaierend effect dat eenzaamheid versterkt.

Onlangs stelde een wetenschapper die zich met sociale vraagstukken bezighoudt, dat het voor de eerste keer in de geschiedenis is dat mensen meer aandacht hebben voor dingen dan voor medemensen. Je moet altijd wel wat voorzichtig zijn met uitspraken die beginnen met: ‘Het is voor het eerst in de geschiedenis dat…’. Maar je hoeft geen wetenschapper te zijn om te zien dat het waarschijnlijk gewoon zo is. Mensen die wachten op de bus praten niet of nauwelijks met elkaar. Ze kijken op hun telefoontje. Als je bloed moet gaan prikken en er zitten zes mensen in de wachtruimte, kijken vijf van de zes op de mobiel. Zeg je: ’Goedemorgen’, dan reageert een enkeling. Anderen blijven naar hun schermpje kijken en uit de blik van weer anderen is te lezen: ‘Doe niet zo vermoeiend, laat me met rust’. Dat is ernstig. Die korte momenten waarin zogenaamde micro-interactie plaatsvindt, hebben namelijk een positief gevolg voor het welbevinden van mensen.

Verdunde interactie

De ‘echte’ contacten tussen mensen onderling nemen af. Er wordt in dit verband ook wel gesproken van verdunde interactie, dus een verschraling van de contacten. Alleen het hoognodige bespreken we, de rest zoek ik zelf wel uit. Dit heeft ook gevolgen voor het leren van sociale vaardigheden door kinderen. Als in het gezin grotendeels verdunde interactie plaatsvindt, leren kinderen in (veel) mindere mate omgaan met anderen. Sociale vaardigheden leer je vooral van jongs af aan. Als een kind in een sfeer opgroeit met weinig aandacht voor langzame emoties zoals liefde, trouw, medemenselijkheid, komen die maar moeizaam tot ontwikkeling. Dat is ook zo met sociale vaardigheden.

Professor Noreena Hertz wijst in haar boek “De eenzame eeuw” op een opmerkelijk voorbeeld waaruit dat blijkt. Het gaat over de ervaringen van de studentenbegeleider op een universiteit. Eerder kwamen jongeren naar haar toe met vragen hoe je als jongen en meisje met elkaar mocht en kon omgaan. Nu is er meer onzekerheid over de fase die daaraan voorafgaat: ‘Hoe vraag ik een meisje mee uit? Hoe knoop ik een gesprek aan met een jongen waarin het niet gaat over de studie?’

Hoe meer tijd kinderen achter hun scherm doorbrengen, hoe minder ze in staat zijn de gevoelens van andere kinderen te begrijpen. Behulpzaamheid ten opzichte van andere kinderen neemt daarvoor af. Ouders die verdunde interactie in de praktijk brengen, zadelen hun kinderen op met tekorten op het gebied van sociale basisvaardigheden. Ervaren die kinderen dat tekort als een manco? Vaak niet. Ze groeien op in een bepaalde werkelijkheid. Voor hen is er geen andere. Pas later komen ze erachter dat het ook anders gekund had. Maar vaardigheden die je in de jonge jaren niet leert, leer je of niet meer of met grote moeite. We weten allen dat opvoeding waarin waarden als liefde, trouw en waardering ontbreken diepe sporen trekt, hetzij in de jeugd, hetzij op latere leeftijd.

Mozes

Wat een zinvol onderwijs gaf Mozes de Israëlieten en ook ons in Deuteronomium 6 over opvoeding. Het gaat in dat hoofdstuk over het spreken van ouders met hun kinderen. Onderweg en in huis, bij wijze van spreken zittend op de bank en bezig met het werk. Er was echt geen verdunde interactie. Mozes gaat echter nog een stap verder. Hij spreekt de opvoeders aan: ‘De woorden die ik u heden gebied, zullen in uw hart zijn’. Welke opvoeder kan dan tevreden zijn?

Volgende keer hopen we aandacht te besteden aan digitale robotten.

wordt vervolgd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen