Kerk herinnert overheid aan de kwetsbaren

Jaarlijks dragen talloze kerkleden via allerlei collectes vele miljoenen euro’s bij aan de bestrijding van armoede. Tegelijkertijd steken vele kerkelijke vrijwilligers hun handen uit de mouwen om in hun naaste omgeving “te doen wat hun hand te doen vindt” (Prediker 9:10). Ze zetten zich in voor de voedselbank, bezoeken zieken, zetten kerstpakkettenacties op touw enzovoorts. Beide vormen van betrokkenheid en diaconale inzet zijn onontbeerlijk en wezenlijk voor het werk en bestaansrecht van de kerken, aldus Van den Berge-Bakker.

Nieuwe Onderzoeken

Bestrijding van armoede staat al lang op de agenda van de Nederlandse kerken. De Raad van Kerken organiseerde enkele jaren het project de Arme Kant van Nederland, later overgegaan in het Knooppunt Kerken en Armoede. Deze presenteerde regelmatig onderzoeken. De laatste keer was dat in 2019 in de Pauluskerk te Rotterdam, een kerk die zich veel heeft beziggehouden met de opvang van daklozen, onder de legendarische ds. Hans Visser.

De laatste jaren was het Knooppunt niet zo actief meer. Het bleek lastig om mensen betrokken en bij elkaar te krijgen rondom de activiteiten/projecten van het Knooppunt. Meestal waren het dezelfde mensen die elkaar buiten dat Knooppunt om ook al wel wisten te vinden. Twee jaar geleden werd besloten om de naam van Knooppunt Kerken en Armoede wel te laten bestaan en onder die vlag in elk geval een nieuw armoedeonderzoek uit te voeren.

Nieuw is dat dit volgens Van den Berge-Bakker gedaan wordt met meer partners dan alleen kerken, zoals SchuldHulpMaatje en netwerk DAK, dat meer dan 150 inloophuizen, buurt- en straatpastoraat door heel Nederland vertegenwoordigt. Dat onderzoek verschijnt eind dit kalenderjaar. Gekoppeld aan het onderzoek wordt door de betrokken partners een conferentie rond het thema armoede georganiseerd. “En mogelijk dat er onder de vlag van Knooppunt Kerken en Armoede daarna een nieuw project volgt, maar dat weten we nog niet”, zegt Van den Berge-Bakker die namens de Protestantse Kerk in Nederland en Kerk in Actie hierin het voortouw neemt.

Wat is vooral de inzet van de kerken?

“Die betreft vooral het verzachten en bestrijden van armoede en het geven van een stem naar de overheid. De nadruk bij de meeste kerken ligt bij het verzachten van de armoede. Neem bijvoorbeeld het probleem van de stijgende energieprijzen. Kerken voeren actie om geld op te halen voor degenen die hun energierekening niet kunnen betalen. Hier komt de eigenlijke taak van de diaconie om de hoek kijken: de dienst van barmhartigheid en gerechtigheid. Het gaat in het diaconaat om het omzien naar elkaar, zorg voor het zwakke en kwetsbare.”

Wat is dan het verschil van de kerk met een overheidsinstantie?

“De kerk is geen welzijnsorganisatie, maar wil ook de hele mens in het vizier krijgen. Ieder mens is Gods beeld. Omdat ieder mens gelijk is, is er ook sprake van een wederkerigheid, in die zin dat we ook van armen of mensen die lijden mogen ontvangen. Het is dus meer dan alleen het helpen van de naaste. En diaconaal handelen wordt ingegeven door de verwachting van het Koninkrijk van God.”

De overheid is een schild der zwakken. Functioneert dat wel?

“Was dat maar waar. Soms is dat juist helemaal niet het geval. Denk maar aan de toeslagenaffaire of de misstanden rond de huisvesting in Ter Apel. Ongetwijfeld heeft de overheid goede bedoelingen, maar in de praktijk is de regelgeving vaak zodanig dat mensen de weg kwijtraken in de verschillende systemen. Het komt voor dat de kerk een flink protest laat horen. In 2015 stapte de Pro- testantse Kerk in Nederland naar de Europese rechter om het bed-bad-broodakkoord te bestrijden dat in Den Haag werd gesloten maar dat volgens de kerk onrealistisch, onhoudbaar en inhumaan was. De Protestantse Kerk in Nederland won deze rechtszaak.”

Is er sprake van toenemende armoede in Nederland?

“Ja, vooral door de huidige crisis in de wereld. Het bewustzijn dat er armoede in Nederland is groeit. Het is belangrijk dat de overheid signalen van de kerk ontvangt om de misstanden in de samenleving te kunnen bestrijden. Maar wat kerken momenteel vooral zorgen baart is dat de kloof tussen arm en rijk groter wordt.”

Hoe ziet de toekomst van Nederland eruit wat betreft de armoede en de economische tweedeling en waar zou de prioriteit van de kerken moeten liggen?

“Gezien de stijging van kosten voor levensonderhoud en energie, is te verwachten dat meer mensen financieel klem komen te zitten. Het overschakelen naar duurzame energie, met lagere kosten, is vooral voor rijkere mensen haalbaar. Zoiets vergroot de kloof tussen arm en rijk. Dat probleem kunnen kerken niet oplossen, maar ze kunnen wel mensen bijstaan en waar mogelijk de pijn verzachten. De prioriteit van kerken zou vooral moeten liggen bij het leren kennen en ontmoeten van mensen in armoede en dan samen met hen bepalen wat te doen.” Veel kerken vinden dat best lastig, aldus Van den Berge. “Ze vragen zich af hoe ze mensen die in armoede leven op het spoor komen. Het helpt dan om relaties aan te gaan met organisaties en sleutelfiguren in de buurt, denk aan de welzijnsorganisatie, een speeltuinvereniging, de huisarts, een wijkagent en de kapper. Via hen kun je beter zicht krijgen op wat er speelt. En verder is uitnodigen voor de maaltijd (diaconie betekent “dienen aan tafel”) of buiten op straat een bak koffie delen een goede manier om mensen zelf te ontmoeten. Dat verlaagt de drempel om te delen wat er speelt en geeft inzicht in of je te maken hebt met armoede.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen