“Personeelstekort vraagt om op andere manier te gaan kijken”

Kindwijs is een protestant-christelijke scholengroep op Goeree-Overflakkee van 14 scholen, met 2060 leerlingen en 280 medewerkers. “We zijn heel blij dat we aan het begin van het schooljaar de basisformatie hebben kunnen invullen, omdat we weten dat dat lang niet vanzelfsprekend is”, begint Jankees de Waal. “Daarbij hebben we iedereen die in beeld was ingezet, dus we hebben weinig vervangers meer om de school heen.”

Uitval van leerkrachten vanwege ziekte zorgde de laatste maanden voor een behoorlijke impact. “We hebben daar wel last van gehad, want op zo’n moment merk je dat de marge die je hebt aan invallers heel dun is geworden.” De grootte van de school maakt daarbij niet zoveel uit, al wordt uitval op een kleinere school wel als heftiger ervaren, merkt Marleen Heijboer op. “Als daar iemand uitvalt is het meteen twintig procent van het team dat ziek is.”

Opvang en onderwijs

Dankzij invallers en leerkrachten die extra dagen werken, lukt het om de eindjes aan elkaar te knopen, maar soms kan het niet anders dan een noodoplossing inzetten. De Waal: “Als we echt onthand zitten, kan er besloten worden om een groep een dag vrij te geven. Dat doen we met tegenzin en met pijn in het hart. We hebben de verantwoordelijkheid voor het geven van onderwijs, maar ook om de kinderen op te vangen en we bezorgen ouders een groot probleem als dat niet doorgaat. We gaan daar wel heel behoedzaam mee om. Als je weet dat je vooral bezig bent om een dagje opvang te organiseren, maar het onderwijs is bijna niet meer in beeld, vraag je je af wat de juiste keuze is.”

Werven aan de voorkant

De griep is op zijn retour, maar het lerarentekort allerminst. Heijboer: “We denken dan ook zeker over oplossingen voor als het tekort nog nijpender wordt. Hoe organiseer je het onderwijs dan zo dat je met minder mensen meer kinderen kunt bedienen?”

De Waal: “Eigenlijk denken we nog een stap verder richting de toekomst. Wij bieden zelf talentvolle studenten al in het derde of vierde leerjaar een leer-werktraject aan. Dat werkt heel mooi, maar is helaas geen oplossing voor vacatures die in de toekomst zullen ontstaan. Daarom werven we nu aan de voorkant: we motiveren stagiaires van een onderwijsassistentopleiding om de Pabo te gaan doen in een duaal leer-werktraject. We nemen hen nu al in dienst, omdat we weten dat we hen nodig gaan hebben. Hopelijk kunnen we hen begeleiden naar een diploma en een baan bij Kindwijs.”

Van werkdruk naar werkgeluk

De werkdruk in het onderwijs is hoog en een toenemend aantal leerkrachten heeft te maken met burn-outklachten. Hoe is dat bij Kindwijs? “We zitten ver onder de landelijke cijfers”, weet Heijboer. “Maar we vinden iedere persoon met een burn-out er één te veel. We weten dat er leerkrachten zijn die niet ziek gemeld staan, maar die wel te maken hebben met overspanning of het ervaren van een hoge werkdruk. Met hen proberen we samen te zoeken naar een goede balans om weer werkgeluk te kunnen ervaren.”

“En dat is belangrijk, want het onderwijs is een vak waarin juist veel plezier meekomt”, vindt De Waal. “De sfeer in een school is over het algemeen heel goed en bruisend, al kunnen de gesprekken soms zorgelijk zijn door de druk en de verantwoordelijkheid die er gevoeld wordt. Extra willen werken om een collega te vervangen is begrijpelijk, maar kan ook te veel worden. Dan is het soms beter om een andere oplossing te zoeken. Maar dat is in deze tijd best spannend.”

Hij komt graag op de scholen om te ervaren hoe de sfeer op de werkvloer is. “Ik vind dat je er als bestuurder dicht op moet zitten en moet weten van de praktijk. Daar geniet ik ook van. Op iedere school binnen Kindwijs kom ik zeven keer per jaar voor een bezoek. We vinden die verwevenheid heel belangrijk.”

Kijken naar kansen

Het vinden van duurzame oplossingen voor het personeelstekort vraagt om op een andere manier te gaan kijken, zegt De Waal. “Het palet van mensen dat op een school werkt verandert. De negatieve kant is dat we onbevoegd personeel voor de klas hebben staan. Anderzijds zijn heel veel mensen zich aan het bekwamen om ook dat mooie vak uit te oefenen. Daar leren we allemaal van. Als een onderwijsassistente de lerarenopleiding gaat doen, kun je dat zien als noodoplossing, komend vanuit het tekort, maar je kan het ook zien als een kans en dat ook zo benoemen. Als je er zo naar kijkt, heeft dat een positief effect.”

Heijboer: “In de toekomst zou het bijvoorbeeld zo kunnen zijn dat één leerkracht en twee onderwijsassistentes samen twee groepen zouden kunnen draaien. De verantwoordelijkheid blijft wel altijd bij de gediplomeerde leerkracht.” De Waal: “Het moet ook schoolpassend zijn. Iedere school heeft zijn eigen kleur wat betreft identiteit, maar ook qua pedagogisch concept. Het is belangrijk dat een team kiest wat bij hen past. Zij kunnen binnen bepaalde kaders met zo’n oplossing aan de slag gaan.”

Ook zijn er zij-instromers die het onderwijs weten te vinden “Nog niet zoveel, maar dat zou best eens een groeimarkt kunnen zijn, waar we zeker ook op insteken.”

Beeld bijstellen

Het aantal Pabo-studenten loopt terug. De reden daarvoor? “Ik heb het gevoel dat het komt omdat er in de pers negatief over het onderwijs gesproken wordt; zwaar, slecht betaald”, denkt De Waal hardop. “Maar dat klopt niet meer. Het salaris is goed, vergeleken met andere sectoren die publiek werk doen. En de secundaire arbeidsvoorwaarden zijn ook prima. Wij vinden dat het negatieve beeld echt moet veranderen, want werken in het basisonderwijs is gewoon een prachtig beroep!”

Meer weten over Kindwijs?

Kijk op www.kindwijs.org.

In het schooljaar 2022/’23 ontstonden binnen het basisonderwijs bijna 15 duizend vacatures. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Er was vooral vraag naar leraren, maar daarnaast ook naar onderwijsassistenten, directieleden en overige ondersteuners. In de Randstad waren er relatief veel vacatures in het basisonderwijs. Rotterdam Rijnmond, waaronder Goeree-Overflakkee valt, hoort bij de gebieden met de meest ontstane vacatures. Eilanden-Nieuws ging in gesprek met twee bestuurders en een medewerker personeelszaken van de twee stichtingen voor basisonderwijs op ons eiland: Kindwijs en Sopogo.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen