Bedreigde orchidee groeit massaal op Hompelvoet

Dat de herfstschroeforchis (Spiranthes spirahs) nu massaal voorkomt op Hompelvoet, hangt waarschijnlijk direct samen met de populatie in de Westduinen. Kees de Kraker, vogelwachter en eigenaar van een ecologisch adviesbureau in Burgh­Haamstede, denkt dat zaadjes uit het Ouddorpse duingebied zijn overgewaaid naar Hompelvoet. "Zaadverspreiding ligt voor de hand, omdat de Westduinen hemelsbreed maar drie kilometer van Hompelvoet vandaan liggen. Een nabije populatie is altijd gunstig." Kees de Kraker werd in 'Vroege Vogels'

Kees de Kraker werd in 'Vroege Vogels' '.'»pgevoerd als de ontdekker van de herfstschroeforchis. Van 1 april tot 1 augustus, en dat al 25 jaar, is hij immers als vogelwachter actief op Hompelvoet, een zandplaat die na de afsluiting van de Grevelingen begroeid is geraakt. Samen met een collega bewaakt hij in die periode als vrijwilliger het eiland, opdat de broedtijd van vooral de grote stem ongestoord kan verlopen. Maar De Kraker wil zoveel eer niet toegewezen krijgen. "De Vereniging voor Natuur en Landschapsbescherming Goeree­Overflakkee (VNGLO)'", legt hij uit, "bestaat 25 jaar. Op zaterdag 14 augustus was er als onderdeel van het jubileumprogramma een excursie naar Hompelvoet. Tijdens deze door mij geleide excursie, zag één van de IVN­gidsen, Karin Noordhuis, een herfstschroeforchis staan. Toen wij om ons heen keken ontdekten wij er nog veel meer, wel zo'n driehonderd." Het verbaasde hem niet dat de plant werd herkend. "Omdat de herfstschroeforchis in de Westduinen voorkomt, kennen mensen van Goeree die plant."

Later in de maand brachten medewerkers van het Nationaal Herbarium en de Stichting Floron (Floristisch Onderzoek Nederland) samen met Kees de Kraker een bezoek aan Hompelvoet. Bij die gelegenheid werd bevestigd dat het zeker om de Spiranthes spiralis gaat. Afgelopen zondagochtend meldde het populaire radioprogramma de ontdekking. De reportage is via internet (www.vroegevogels.nl) nogmaals te beluisteren.

Heel snel

Kees de Kraker vermoedt dat de herfstschroeforchis al veel langer op Hompelvoet voorkomt. Maar waarom is de plant dan nu pas waargenomen. "Nu pas?", reageert hij. "eigenlijk is dit nog heel snel. Het Grevelingenmeer is in 1971 afgesloten met de Brouwersdam. Wij hadden nooit verwacht dat de plant al binnen 33 jaar na de afsluiting op Hompelvoet zou gaan groeien. Zo'n zaadje doet er verschrikkelijk lang over om tot bloem uit te groeien, zo'n tien tot vijftien jaar, en voordat de zaadjes van dié bloem zich verspreiden, ben je nóg een tijd verder." Terugrekenend schat hij dat de hert'stschroeforclus wellicht al vóór 1993 op Hompelvoet terecht is gekomen.

Blijft de vraag waarom de vogelwachters hem dan niet eerder hebben gezien'' Daar is een eenvoudige verklaring voor, zegt De Kraker. "De herfstschroeforchis is een laatbloeier. Zo tussen half augustus en begin september heeft hij bloemetjes. Maar in die tijd komen wij niet meer op het eiland, althans heel weinig, want de broedtijd is voorbij. En dan zie je ze dus niet. Bovendien is het geen orchidee die je al van veraf ziet staan, met grote kleurige bloemen, maar een onopvallende plant, die je gemakkelijk over het hoofd ziet."

Onopgemerkt

Baudewijn Odé, directeur van de Stichting Floron, was samen met dr. Ruud van der Meijden van het Nationaal Herbarium op Hompelvoet. Ook hij denkt dat de planten die er nu zo overvloedig blijken te groeien, er al vele jaren onopgemerkt hebben gestaan. Het kan al lang duren voordat de herfstschroeforchis gaat bloeien, zegt ook hij, "en zonder de bloemetjes, waar de plant z'n naam aan te danken heeft, herken je hem zeer moeilijk. Dan is het alleen een klein rozetje."

Odé heeft op het eiland één vierkante meter onderzocht. "En daar staan behalve één bloeiende plant een tiental nog niet bloeiende exemplaren. We denken dan ook dat er mogelijk duizend exemplaren op Hompelvoet groeien. Voor een zo bedreigde plant is dat echt heel bijzonder, een onverwacht succes. In Europa verdwijnen namelijk alleen maar bloeiplaatsen van deze soort." In Nederland zijn slechts twee andere vindplaatsen van de herfstschroeforchis. Behalve in de Westduinen is dat in Zuid­Limburg.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen