Verinnerlijken

De moderne media hebben de ontlezing versterkt: er worden veel minder boeken gelezen dan vroeger. De boekenkasten staan soms nog vol, maar er ligt vaak geen boek meer voor de hand. Bij de twintigers en dertigers gaan de boekenkasten ook ontbreken. Voor een goed boek is nauwelijks tijd. Er wordt veel digitaal gelezen, wat een bepaalde vluchtigheid in de hand werkt: we lezen diagonaal en scannen de tekst. En als de tekst even begint de boeien, dan lezen we wat ‘hap-snap’. Dit staat het ‘dieplezen’ in de weg. Het zorgvuldig, begrijpend lezen is nodig om kennis echt tot je te nemen en te verinnerlijken. Gebrek aan kennis leidt tot onze ondergang. Mijn volk is uitgeroeid omdat het zonder kennis is; dewijl gij de kennis verworpen hebt, heb Ik u ook verworpen (Hos. 4:6a). Jesaja schrijft dat het volk zal worden weggevoerd, omdat het geen wetenschap heeft (Jes. 5:13). De kanttekening zegt daarbij dat men het werk van de Heere niet gekend noch in acht genomen heeft.

Het gaat dus niet alleen over het gebrek aan kennis, maar ook over het niet in de praktijk brengen van die kennis. Het één volgt uit het ander. Onkunde leidt er ook toe dat men eerder meegaat met allerlei wind van leer. Als een moderne ‘wijsgeer’ iets roept over de prediking in onze kerken, kunnen we helemaal van slag zijn. Als we doorkneed zouden zijn in de Bijbel en de kennis van onze reformatoren en oudvaders, zouden we opmerken dat er niets nieuws is onder de zon: de dwalingen van deze tijd zijn er vroeger ook al geweest en ze zijn steeds weer op grond van de Bijbel weerlegd.

Doorkneden en inscherpen

Het woord ‘doorkneden’ doet ons denken aan de gelijkenis van het zuurdesem: Het Koninkrijk der hemelen is gelijk een zuurdesem, welken een vrouw nam en verborg in drie maten meel, totdat het geheel gezuurd was (Math. 13:21). Deze vrouw moest dat stukje zuurdeeg door die 36 liter meel kneden, anders deed het zijn werk niet. Het was niet voldoende om het zuurdesem onderin een zak meel te leggen. Maar als het doorkneed werd, dan kreeg alles de smaak van het zuurdeeg en ging het meel rijzen. Zo kunnen we ook zeggen dat we kennis pas verinnerlijken als we ermee doorkneed zijn. Als kennis niet verinnerlijkt is, kunnen we het niet of nauwelijks verwoorden. Als voorbeeld noemen we de betekenis van de Heilige Doop. Het is een bekend onderwerp, toch vinden velen het moeilijk om de betekenis onder woorden te brengen. Maar als een ander het uitlegt, dan kunnen ze het wel bevestigen. Het zijn dan bekende klanken, die vaak gehoord zijn. Maar als we het zelf niet onder woorden kunnen brengen, dan is er geen sprake van verinnerlijking en kunnen we afwijkingen en dwalingen moeilijk weerleggen. Hoe kunnen we kennis verinnerlijken? De Bijbel spreekt over inscherpen: En gij zult ze uw kinderen inscherpen en daarvan spreken, als gij in uw huis zit en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt en als gij opstaat (Deut. 6:7). De kanttekening legt het als volgt uit: scherpen, wetten, slijpen, dat is, alzo voordragen dat zij in hun hart mogen doordringen; gelijk wapenen gescherpt worden om naar het voornemen desgenen die ze gebruikt, door te dringen. Dat inscherpen dient niet alleen tijdens de huisgodsdienst te gebeuren, maar ook onderweg, overal en altijd. Jozua liet om deze reden stenen naast de Jordaan leggen. Opdat dit een teken zij onder ulieden. Wanneer uw kinderen morgen vragen zullen, zeggende: Wat zijn u deze stenen? (Joz. 4:6).

Dit onderwijs is in de eerste plaats een taak van de ouders. We zien het als de schaduwzijde van het reformatorisch onderwijs dat ouders hun taak verwaarlozen in de verwachting dat de school dit onderwijs wel zal geven.

Overschrijven

We weten dat het overschrijven van teksten een manier is om zich kennis eigen te maken. Om die reden moest een koning aan het begin van zijn regeerperiode de wet overschrijven en de overgeschreven tekst altijd bij zich houden en er dagelijks in lezen. Voorts zal het geschieden, als hij op den stoel zijns koninkrijks zal zitten, zo zal hij zich een dubbel van deze wet afschrijven in een boek, uit hetgeen dat voor het aangezicht der Levitische priesters is. En het zal bij hem zijn en hij zal daarin lezen al de dagen zijns levens, opdat hij den HEERE zijn God lere vrezen, om te bewaren al de woorden dezer wet en deze inzettingen, om die te doen (Deut. 17:18,19).

Omdat schrijven een manier is om iets te onthouden, is het niet vreemd als er met de preek meegeschreven wordt en de punten en wat steekwoorden worden genoteerd. Het is een vorm van verinnerlijken. Datzelfde geldt voor het van te voren toesturen van de liturgie. In onze gemeente is die gewoonte in stand gehouden na de coronatijd, zodat de leden alvast het te behandelen tekstvers en de zonsdagsafdeling van de Heidelbergse Catechismus kunnen bestuderen en er hun gedachten over kunnen laten gaan.

Ook het gesprek is van groot belang: door iets zelf onder woorden te brengen, blijft de inhoud beter hangen. Zo zou er meer te noemen zijn.

Het verinnerlijken is van belang om iets te onthouden, onder woorden te brengen en ernaar te leven. Maar het is niet genoeg. De kennis moet ingeworteld worden, zodat het gezeteld mag zijn in het hart. Dat kan alleen door Gods genade, door de werking van de Heilige Geest. We besluiten dit artikel met een belangrijk advies van Luther hieromtrent.

Advies van Luther

Luther geeft aan de hand van vier Latijnse woorden de volgende praktische adviezen bij het zoeken naar de Heere: Eerst ‘lectio’: lees het Woord en een boek met uitleg dat op dat Woord is gegrond. Dus eerst goed lezen! Ga dan over tot ‘meditatio’: overdenk eens rustig wat je gelezen hebt en laat het op je inwerken. Het zijn Gods woorden, die wijs kunnen maken tot zaligheid! Meditatie betekent de overdenking van Schriftwoorden als voedsel voor de ziel. Betracht vervolgens ‘oratio’: ga op je knieën in gebed met alles wat je gelezen en overdacht hebt. Bidden is eerbiedig spreken tot God. Door het gebed mogen we de noden en de zorgen in ons leven aan God voorleggen. We mogen vragen om Zijn zegen en om de doorwerking van de Heilige Geest, met het uitzien dat het ook ‘contemplatio’ mag worden: dat de Heere overkomt met Zijn Geest en genade in het hart!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen