Boekbesprekingen

Justin Lee Verscheurd. Uitg. Ark-Media, Amsterdam; 334 blz.; € 19,95

Verscheurd is de titel van het boek van Justin Lee over homoseksualiteit. In dit boek beschrijft hij zijn persoonlijke ervaringen en zijn eigen zoektocht. Het boek staat vol voorbeelden, ontmoetingen met mensen, persoonlijke teleurstellingen, anekdotes, ervaringen. Het resultaat is een vlot leesbaar boek zoals, denk ik, alleen een Amerikaan kan schrijven. Dat maakt het ook authentiek. De kracht ervan is dat wat iemand zelf heeft meegemaakt moeilijk tegengesproken worden. Misschien is dat ook de opzet van de auteur. Hij wil niet betogen, maar vertellen. Maar juist deze vlotte verteltrant heeft ook een gevaar. Namelijk dat er geen afstand meer is tussen het probleem en de persoon. Wie bezwaren heeft tegen zijn standpunt, lijkt zich tegen een persoon te keren. Dat maakt het bespreken van dit boek lastig. Het zou de discussie dienen als probleem en persoon iets meer afstand tot elkaar zouden bewaren. Lee komt in zijn boek tot de conclusie dat homorelaties vanuit de Bijbel gelegitimeerd kunnen worden.

Justin Lee, oprichter van het Gay Christian Network, komt uit het zuiden van de Verenigde Staten en is opgegroeid in christelijk gezin dat tot een behoudende baptistenkerk behoort. Hij beschrijft zijn jeugd als harmonieus en het gezin waarin hij is opgegroeid als warm en liefdevol. Toen hij tot de ontdekking kwam dat hij op jongens viel, brak een heel moeilijke tijd aan, ondanks zijn begripvolle ouders. De weg die Lee beschrijft, wordt gekenmerkt door afwijzing. Zijn ouders willen dat hij in therapie gaat. Er volgen gesprekken met therapeuten en predikanten, met vrienden en medestudenten. Dat alles binnen zijn kerkelijke gemeenschap. Lee stuit op de houding: wij aanvaarden je op voorwaarde dat je afscheid neem van je homoseksualiteit. Hij komt al gauw tot de ontdekking dat dit een onbegaanbare weg is. Wie als homoseksueel geboren is, verandert niet. De homo kan wel zijn gedrag veranderen maar niet zijn oriëntatie (zoals ook een hetero wel zijn gedrag kan veranderen maar niet zijn oriëntatie).

Mede dankzij zijn opleiding theologie krijgt hij meer zicht op de bijbelse gegevens ten aanzien van homoseksualiteit. Terecht vraagt hij zich al waarom de kerk bepaalde wetten en geboden wel van kracht acht en andere niet. Welke ‘standaard’, zoals hij het noemt, helpt om hier een verantwoord onderscheid te maken, zodat wij niet op een willekeurige wijze gaan selecteren? De sleutel vindt hij in de agape-liefde: de liefde die niet zichzelf op het oog heeft maar de ander. Deze visie is voor Nederlandse begrippen niet zo nieuw. Het is juist een standpunt dat vaak naar voren gebracht wordt. En hier doet zich één van de problemen van dit boek voor.

Mijn indruk is dat de Nederlandse situatie nogal anders is dan de Amerikaanse. Lee beschrijft een kerkelijke situatie die maar zeer ten dele met die van ons overeenkomt. De Nederlandse biblebelt is niet de Amerikaanse biblebelt. Het Amerikaanse fundamentalisme, zoals Lee dat zelf beschrijft, is in veel opzichten anders – vooral harder – dan in ons land. En in het Zuiden van de VS worden de zaken wellicht nog meer toegespitst dan elders. Men erkent niet het onderscheid tussen gedrag en geaardheid (155), wat betekent dat de homo als mens veroordeeld wordt. Wie als homoseksueel een relatie aangaat, wordt de toegang tot de samenkomsten van de gemeente geweigerd (144, 316) en een relatie op basis van alleen vriendschap wordt gezien als een light-versie van homoseksualiteit en wordt daarom als even zondig beschouwd (310). Ik kan me een gesprek zoals Lee die beschrijft met zijn psychiater in de Nederlandse context niet zo gauw voorstellen. ‘Weet je, Justin, de Bijbel is er behoorlijk duidelijk over dat God homoseksualiteit veroordeelt, en dat het een zonde is om homo te zijn, neem bijvoorbeeld 1 Korinthe 6… (216-217). Het gevolg is dat Lee weinig goede woorden voor zijn medechristenen over heeft. Zijn boek gaat in feite over deze strijd: de strijd met de kerk, met de medechristenen, met de ‘therapielobby’. Zijn theologische argumentatie (hoofdstuk 13 en 14) laat helaas veel vragen onbeantwoord. Want de ruimte die hij ziet voor homoseksuele relaties, kan hij andere relatievormen niet ontzeggen. En waar liggen dan precies de grenzen?

A.A.A. PROSMAN, NIJKERK

Bram van de Beek, Arjan Plaisier, Ciska Stark e.a. 12 artikelen over de Heilige Geest. Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer; 72 blz.; € 8,90.

In kort bestek komt in dit boekje veel voorbij. Ook spannende vragen. Wat moet ik mij bij de Heilige Geest voorstellen? Waarom leverde het zinnetje: ‘Die van de Vader én de Zoon uitgaat’ een kerkscheuring op? Hoe is het verband tussen de Heilige Geest en mijn menselijke geest? Werkt de Heilige Geest door middel van de prediking anders dan door middel van de sacramenten? Na deelname aan een interkerkelijke Alphacursus komt een cursist voor de vraag te staan: in welke van de drie kerken ga ik belijdenis doen? Blokkeren wij het werk van de Geest wanneer wij als kerken de eenheid niet zoeken? Is het mogelijk om te geloven zonder naar een kerk te gaan? Is de kerk wel een gemeenschap der heiligen? Waarom is de vergeving der zonden een van de belangrijkste geschenken van de Heilige Geest? Wat betekent wedergeboorte, geboren worden uit water en Geest? Welk lichaam krijgen we bij de wederopstanding der doden? Hebben we zonder geloof in het eeuwige leven geen leven?

Twaalf gerenommeerde auteurs schrijven dit boekje op basis van Schrift en traditie. Ze zijn afkomstig ‘uit het brede confessionele midden’ van de Protestantse Kerk in Nederland. Zo ziet we maar weer dat de oude hervormde modaliteitsnamen (onder andere ‘confessionelen’) blijkbaar niet meer dezelfde lading dekken. Er zit beweging in. Kruisbestuiving. Dat zou op de doorwerking van de Geest kunnen wijzen. Liever elkaar aanvullen dan elkaar aanvallen. Het belijden aangaande de Heilige Geest is met dit dunne boekje lang niet uitgeput. Knap als schrijvers kunnen bewerken dat lezers de smaak te pakken krijgen en meer stevige kost willen proeven. De meest verrassende hoofdstukjes vind ik het derde van dr. Arjan Plaisier (‘De heilige Geest is niet een vage kracht die zo ongeveer samenvalt met mijn diepste ik of mijn intuïtie’, 20) en het laatste van dr. Jurrien Mol (‘Eeuwig’ is een kwaliteitskeurmerk dat het leven stempelt, 69).

Wat ik jammer vind, is dat deze twaalf hoofdstukjes over het derde deel van de Apostolische Geloofsbelijdenis te sterk een aaneenrijging zijn van losse kralen. Naast de oefening in kort en krachtig schrijven zou ik graag een oefening willen zien in hermeneutische doordenking. Waarom juist deze twaalf vragen uitdiepen? Wat is met het oog op ons kerk zijn hier en nu van belang en waarom? We kunnen ook te vluchtig over actuele fronten heen vliegen. Zonder echte botsingen landt het niet. Als het niet leidt tot meer verwondering (‘ook mij gegeven’ jubelt de Catechismus), blijven we het risico lopen van te weinig aanbidding van de drie-enige God. En daar schort het, vrees ik, aan in de hele breedte van onze kerk.

L.W. SMELT, VOORTHUIZEN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen