Huis Doorn, toevluchtsoord voor Duitslands laatste keizer

Wilhelm II, de nieuwe bewoner van Doorn, was de verbannen laatste keizer van Duitsland en koning van Pruissen. Aangewezen als de schuldige na de nederlaag in de Eerste Wereldoorlog, had hij in november 1918 van het neutrale Nederland toestemming gekregen om zich er te vestigen, op voorwaarde dat hij zich niet met politieke zaken bezighield. Koningin Wilhelmina kon hem geen toestemming weigeren, al lag de situatie politiek nogal gevoelig. Wilhelm II en Wilhelmina, beiden nakomelingen van huwelijken tussen het huis Hohenzollern en het huis Oranje, waren immers aan elkaar verwant.
De eerste anderhalf jaar genoot Wilhelm II van de gastvrijheid op Kasteel Amerongen, samen met zijn vrouw Auguste Victoria en wat hofpersoneel. In augustus 1919 vond hij een onderkomen voor zichzelf in Doorn. Voor een bedrag van 500.000 gulden werd Huis Doorn aangekocht. Wilhelm II woonde er van 1920 tot zijn dood in 1941.
Eind 18e eeuw had de waterburcht een verbouwing ondergaan, waardoor het een prachtige buitenplaats werd, gelegen in een mooie parktuin. De buitenplaats zelf vond de hofmaarschalk bij de eerste inspectie maar een „eenvoudig, niets van een slot weghebbend huis met beperkte ruimte. Toch had het ook een groot voordeel: het grote park, waarin veel oude bomen stonden, was uitermate geschikt voor de liefhebberijen van Wilhelm II: wandelen en tuinieren. En de ruimte bleek groot genoeg voor de „enkele kleinoden die hij erin wilde herbergen, een deel van de inventaris uit zijn voormalige paleizen in Berlijn en Potsdam. Er waren 59 treinwagons nodig om die kleinoden naar Nederland te vervoeren.

Delftsblauw
Wie wil, kan ter plekke de verhalen over het verleden horen en zich inleven in de tijd van Wilhelm II. Huis Doorn doet tegenwoordig dienst als museum, waar vrijwilligers tijdens rondleidingen alles vertellen over de vermaarde voormalige bewoner. Alles is grotendeels precies zo gebleven als het was. Prachtige schilderijen sieren de wanden, antieke meubelen maken de vorstelijke sfeer compleet, samen met tapisserieën, gouden en zilveren voorwerpen, spiegels, Chinees porselein, kristal, een grote collectie antieke snuifdozen en uniformen.
Vrijwilligster Friedhild den Toom vertelt mij dat Wilhelm II zijn verwantschap met de Oranjes, waar hij trots op was, graag tot uitdrukking liet komen in de inrichting van het huis. En inderdaad loopt die als een rode draad door het huis: prachtig geschilderde portretten vertellen verhalen over een gezamenlijk verleden. Ze toont me een prachtige Delftsblauwe lamp, die altijd op de vleugel in de Gobelinkamer heeft gestaan. Dit was de kamer waarin de dinergasten ontvangen werden en waar wel pianisten werden uitgenodigd om er te komen spelen. De lamp was een cadeau van koningin Wilhelmina, voor de 70e verjaardag van de ex-keizer.
In de eetkamer staat een prachtige bos bloemen op tafel, mooi gerangschikt tot een groot boeket. Met oog voor kleur, want de kleuren van de bloemen corresponderen met het servies, rood/oranje. Ook dit is werk dat, zo te zien met veel liefde, door vrijwilligers van Huis Doorn is gedaan. Op de eettafel staan twee zilveren kemphanen, gekregen van de toenmalige Commissaris van de Koningin van de Provincie Utrecht, eveneens voor zijn 70e verjaardag.

Winterhulp
Als je door al die vertrekken met persoonlijke spullen van Wilhelm II loopt, krijg je een goed beeld van het leven dat hij hier in Doorn heeft geleid. In de privé-kamer, waar aan de wanden aquarellen hangen van Corfu, vertelt Friedhild mij dat Wilhelm II een grote passie voor dit eiland had. Tijdens zijn regeringsperiode ging hij daar elke zomer een paar weken naartoe.
Ik sta naast het bed, en vraag me af hoe het is om daarin wakker te worden en die schilderijen te zien. Herinneringen komen dan ongetwijfeld naar boven. Hoe is dat, als je weet dat je er nooit meer zult komen, omdat je verbannen bent?
Toch was Wilhelm II erg gehecht aan Huis Doorn en zijn nieuwe omgeving. Hij kwam ook graag in het dorp en was daar een geziene gast. De ex-keizer heeft vanaf het begin belang gehecht aan een goede band met de dorpelingen. Zo wilde hij dat al zijn aankopen gedaan werden in het dorp zelf, ook al waren er leveranciers daarbuiten die voordeliger waren.
Hij was goed voor de dorpelingen. Voor de armste gezinnen had hij een fonds opgericht, Winterhilfe. Aan de twee dominees werd ieder jaar gevraagd om een lijst te maken van zon 20 tot 25 families die het moeilijk hadden. Deze families kregen (dat gebeurde met Kerst en op zijn verjaardag op 27 januari) hulppakketten aangeboden met voedsel en brandhout. Samen met zijn tweede vrouw Hermine deelde hij dan aan de poort van Huis Doorn de pakketten persoonlijk uit.

Koperen kruis
Ook buiten is nog van alles te zien. Voor het kasteel staat de voormalige (verbouwde) Oranjerie. In de tijd van Wilhelm II had de lijfarts hier zijn onderkomen. Ook de drie jongste kinderen van Wilhelms tweede vrouw Hermine hebben er met hun gouvernantes en juffen gewoond.
In de in Engelse landschapsstijl vormgegeven parktuin kun je heerlijk wandelen. Wilhelm II heeft er een rozentuin laten aanleggen, de Auguste Victoria Garten, genoemd naar zijn eerste vrouw. De mooi vormgegeven tuin staat er prachtig bij als de (veel verschillende soorten) rozen bloeien. Het park omringt je met oude bomen, grazende damherten, rododendrons en waterpartijen met bloeiende lelies. Wie iets blauws ziet wegschieten over dat water, heeft het geluk een ijsvogel waargenomen te hebben. Ik heb ze hier al meerdere malen gezien. Ze zitten dan op een takje boven het water. Een prima uitkijkpost, vanwaar af ze naar hun prooi kunnen duiken!
In het gras ligt een aantal grafsteentjes; de geliefde viervoeters van Wilhelm II hebben net als hun baasje in dit park hun laatste rustplaats gevonden. In een van de stenen staat gegrift: De trouwe Senta, 1907-1927, begeleidde Zijne Majesteit de Keizer in de Eerste Wereldoorlog 1914-1918. Verderop staat het mausoleum, waar Wilhelm II na zijn dood is bijgezet. Het kruis op het dak van dit mausoleum is gemaakt van koper. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest al het koper ingeleverd worden bij de Duitse bezetter, die het nodig had voor het vervaardigen van kanonnen. In de keuken waren nogal wat koperen pannen. In plaats van deze in te leveren, werd er clandestien dit kruis van gemaakt door een Doornse smid.

Hofpersoneel
De collectie van Huis Doorn wordt beheerd door de Stichting tot Beheer van Huis Doorn. Zij wordt daarbij gesteund door zon 150 vrijwilligers, verenigd in de Stichting Vrienden van Huis Doorn. Deze mensen doen er alles aan om het de bezoeker naar de zin te maken. Ze geven rondleidingen en verzorgen de bloemen in het huis. Ze bemannen de museumwinkel, onderhouden de antieke objecten (er is heel wat zilver te poetsen), verrichten werkzaamheden in de tuin en zorgen voor een lekker kopje koffie voor de bezoeker. Zo beschikt Huis Doorn nog altijd over hofpersoneel, dat zorgt voor een koninklijke ontvangst.

Informatie
U kunt Huis Doorn bezoeken van dinsdag t/m zaterdag. Van 6 april tot 15 mei tussen 13.00 en 17.00 uur; van 15 mei tot 15 september tussen 10.00 en 17.00 uur.
Adres: Langbroekerweg 10, 3941 MS Doorn.
Meer informatie: tel 0343-421020; info@huisdoorn.nl; www.huisdoorn.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen