De butler

Zijn klassieke pak bevat smet noch kreuk, zijn witte handschoenen zal hij nimmer vergeten, hij spreekt op gedempte toon, slechts een enkele keer onderbroken door een beschaafde lach. Ingetogenheid is voor Leo Simons een tweede natuur geworden. Een butler plaatst zichzelf niet op de voorgrond, maar opereert in de luwte. Gereed om naar voren te treden als dat nodig is. De laatste acht jaar was hij in dienst van een Duitse familie in het Zwitserse Gstaad. Hij regelde er de bankzaken van zijn baas en stond aan het hoofd van veertien man personeel.
Een Nederlands echtpaar in Oxford nam hem destijds aan als timmerman voor het klein onderhoud van het landgoed. „Allengs komen er dingen bij. Chauffeuren, kinderopvang regelen, bezoek ontvangen. Op het laatst loop je diners te serveren. Bij de meeste butlers is het zo gegaan. Ze zijn begonnen als chauffeur of klusjesman, door hun belangstelling kwamen ze hogerop. Op een gegeven moment stelde mn baas me voor als zijn butler. Dat is even vreemd. Aan de andere kant gaf het me het gevoel dat die mensen me vertrouwden. Met die eigenschap, het belangrijkste kenmerk van een butler, kon ik mn brood verdienen.

Droombaan
De tijd dat de butler voornamelijk over de flessen van zijn heer waakte, is gepasseerd. Vandaag is hij volgens Robert Wennekes de personal assistent van zijn patroon. Een documentaire over een Engelse butlerschool deed Wennekes twintig jaar geleden besluiten zijn twee restaurants te verkopen en in Londen de butlercursus te volgen. „Op de restaurants was ik uitgekeken. Wat ik in die documentaire over het butlervak hoorde en zag, sprak me geweldig aan. Toewijding, loyaliteit, discretie, het waren allemaal eigenschappen die ik mezelf toeëigende en die ik naar mn gevoel in een succesvolle carrière om kon zetten.
Het bleek een juiste inschatting. Direct na zijn opleiding kreeg de kersverse Nederlandse butler een baan aangeboden bij een Amerikaanse miljardair. „Een fantastische werkgever. Het was een absolute droombaan, waarmee ik niet alleen veel geld verdiende maar ook veel waardering ontving. Ik ben zeer bevriend geraakt met die familie. En gebleven.

Duizendjes
Kenmerk van de goede butler is dat hij in verschillende omstandigheden zijn plaats weet. „Met mn Amerikaanse werkgever ging ik één keer in de week naar de bioscoop. Op dat moment heb je een vriendschappelijke verhouding. Kwam een dag later de vice-president van Amerika op bezoek, dan stond ik met de witte handschoenen aan gereed om die man als butler te ontvangen. Die scheiding moet je goed aan kunnen brengen.
Discretie is voor Wennekes de eerste vereiste voor het vak. Een butler ziet alles, maar brengt niets naar buiten en blijft zich onder alle omstandigheden naar de wensen van zijn heer voegen. Tenzij die de perken te buiten gaan. Dan neemt hij zonder kabaal ontslag.
„Het is prachtig werk als je goed overweg kunt met je baas, het is een ramp als dat niet het geval is. Ik heb een jaar voor een Nederlander gewerkt, een alcoholist met een gespleten persoonlijkheid. Een verschrikkelijk mens, zonder manieren. Als hij een forse slok op had, ging hij bankbiljetten uitdelen. Zn huishoudster had hem uitgenodigd voor haar verjaardag, wetend dat hij niet zou komen. Die avond had hij te veel biertjes op en kwam hij wel. Terwijl we daar met een man of vijfentwintig een kop koffie en een gebakje zitten te nuttigen, gaat hij de kring rond en duwt iedereen een briefje van duizend in de hand. Waar de ouders van de jarige bij zitten. Denigrerender kan niet. Die mensen vielen bijna van hun stoel van schaamte. Bovendien weet je met zn allen: Dit geld kan niet op normale wijze verdiend zijn. Na zon avond neem je ontslag. Heel simpel.

Society-butler
Naar schatting zijn er wereldwijd zon 100.000 butlers. Het exacte aantal is moeilijk vast te stellen, omdat de grens tussen huisknecht of privé-chauffeur en butler niet scherp te trekken valt. Het aantal Nederlandse butlers schat Wennekes op 500. „We hebben hier ongeveer 200.000 echte miljonairs. Een klein gedeelte daarvan heeft een professionele butler in dienst. Dan denk ik niet aan een soort huismanager, een nanny of een huishoudster, maar aan iemand die de familie op alle terreinen service verleent, eten en drinken serveert, vrijwel alle privé-zaken regelt, reizen organiseert, de administratie verzorgt.
De onbekendheid van de butler in Nederland verklaart Wennekes uit de mentaliteit in de lage landen. „Het was voor een Nederlander niet netjes om te laten zien dat hij geld had. Momenteel verandert dat. Nu mag je geld hebben en komen mensen er eerder voor uit dat ze een butler in dienst hebben.
Wie niet voldoende in de beurs heeft om een eigen butler te bekostigen, maar bij speciale gelegenheden wel de schijn wil ophouden, kan een free-lancer inhuren. „Een society-butler, zoals dat zo mooi heet. Een soort ober-kelner die wat bijschnabbelt. Voor mij is dat geen professionele butler. Die heeft heel andere taken.

Butlersgilde
Zes jaar geleden keerde de butler uit Tiel terug naar het ondernemerschap. Nu als directeur-eigenaar van Wennekes International - Private Personnel Consultants, een bureau dat zich bezighoudt met de werving en selectie van professionele butlers. Daarnaast is hij voorzitter van het in 1996 opgerichte internationale butlersgilde, waarbij zon vierhonderd vakgenoten uit de hele wereld zijn aangesloten. Een soort vakbond voor butlers. Het gilde heeft een eigen website op Internet, waar geïnteresseerden alles over het vak vinden.
Op maandagavond communiceren de leden met elkaar via een beschermde chatbox op Internet. „In het algemeen kun je als butler moeilijk je ei kwijt, zegt Leo Simons. „Je stapt niet de kroeg in om over je problemen met je baas te praten of te informeren wat een reëel salaris is voor het werk dat je doet. Binnen de besloten kring van collegas kan dat wel.
Behalve butlers adviseert Wennekes de werkgevers. De meest uiteenlopende vragen worden hem voorgelegd. Over salariëring en arbeidsvoorwaarden, maar ook over allerlei vormen van etiquette. „Laatst hadden we een werkgever die een nanny met een titel in dienst had genomen. Hij vroeg zich af of hij die titel bij het aanspreken van deze dame moest gebruiken.

International Butler Academy
In de achterliggende jaren groeide bij de butlerbemiddelaar de overtuiging dat er behoefte bestaat aan een gedegen opleiding. De bestaande butlerscholen, in Engeland, Zuid-Afrika, Amerika en Australië, zijn naar zijn mening onder de maat. „De cursus moet gegeven worden door mensen uit het vak. Dat gebeurt bij mijn weten nergens.
Na twee jaar voorbereiding opent in januari 2000 de International Butler Academy haar deuren. Gevestigd in het voormalige koetshuis van Huis de Voorst, van origine het onderkomen van Arnold Joost van Keppel, een boezemvriend van koning-stadhouder Willem III. Sinds 1957 is het landgoed eigendom van de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, die het verhuurt aan zakenman Pim Kaper. Het vorstelijke pand wordt gebruikt voor vergaderingen, congressen, bedrijfspresentaties, jubilea, galadiners en andere speciale samenkomsten.
Inmiddels is Kaper ook secretaris van de Stichting International Butler Academy, waarvan Wennekes voorzitter is. Leo Simons is benoemd tot directeur van de butlerschool.
De Engelstalige opleiding gaat twee maanden duren, de groepen tellen maximaal tien studenten. Het lesprogramma varieert van etiquette en wijnkennis tot security en een basiscursus boekhouden. In zijn arbeid als docent wordt Simons bijgestaan door specialisten uit binnen- en buitenland, die gastlessen verzorgen. De opgedane kennis kan tijdens bijeenkomsten en diners in Huis de Voorst in praktijk worden gebracht.

Beveiliging
Voor security wordt een deskundige van een beveiligingsbedrijf in Keulen ingehuurd. Een goede kennis van Simons heeft zich gespecialiseerd in de beveiliging van families. „Je hoeft als butler niet zozeer karate te kennen of als bodyguard op te treden, maar je moet wel gevoel voor security hebben. Ik heb bij mensen gewerkt waar je om de haverklap deuren moest afsluiten. Dat wordt zon automatisme dat ik het thuis ook begon te doen.
„Je moet je bewust zijn van de gevaren die een gemiddelde multimiljonair loopt, zegt Wennekes. „Ik wist dat mijn baas in Amerika het doelwit van een gijzeling kon zijn. En dat ik dus ook een risico liep. Als de chauffeur vrij was en ik mn baas in de Bentley ergens naartoe moest rijden, was ik voortdurend op mn qui-vive. Je checkt via je spiegel wie achter je zit. Als er wat stremming in het verkeer is, ga je meteen op de rechterbaan rijden, zodat je via de vluchtstrook weg kunt.

Inschrijving
In principe kan ieder zich voor de butleropleiding melden. „Het is mooi als je een horeca-achtergrond hebt, zegt Simons, „maar noodzakelijk is het niet. Belangrijker is dat je een zekere dienstbaarheid in je hebt, service-mindedness, een behoorlijke algemene ontwikkeling. En je moet de subtiliteiten van het vak een beetje begrijpen. In een gesprek ontdek je vrij snel of iemand geschikt is voor dit werk.
Over belangstelling heeft hij niet te klagen. Zonder actief te werven kreeg de International Butler Academy al zon 150 aanvragen, via Internet. Uit Nederland, Amerika, Australië, India, de Filipijnen, Engeland, Duitsland. Momenteel loopt de daadwerkelijke inschrijving.
De opleiding gaat zon 15.000 dollar kosten, een kloek bedrag voor twee maanden. „Inclusief kost en inwoning, relativeert Simons. „Reken eens uit wat een hotel over twee maanden kost. En wat we bieden. Mensen die de International Butler Academy hebben gevolgd, kunnen in ieder huishouden aan de slag, zonder de problemen die ik gehad heb. Ik moest alles zelf uitvinden. Hoe organiseer je een receptie voor tweehonderd mensen? Dat soort dingen gaan we de mensen hier leren.

Sjeik
Over een baan hoeven de studenten zich geen zorgen te maken. Wennekes zit te schreeuwen om gekwalificeerd personeel. „Daarom is die school voor mij zo belangrijk. Daar komen straks getrainde butlers vandaan, die ik onmiddellijk bij diverse families kan plaatsen. We krijgen nu via Internet al verzoeken binnen van agencies over de hele wereld die niet anders doen dan privé-personeel bij families plaatsen.
De vooraanstaande butler heeft ook contact met de Kamer van koophandel in Saoedi-Arabië. „Mn allereerste klant was een sjeik uit Saoedi-Arabië. Door mond-tot-mondreclame heb ik daar nogal wat contacten gekregen. Ons is gevraagd een training op te zetten voor personeel uit eigen land. Dat is vrij eenvoudig te realiseren. Het beschikbaar stellen van een geschikte accommodatie is voor deze mensen geen probleem. Het enige wat we te doen hebben is docenten en lesmateriaal overvliegen. In Amerika willen we gespecialiseerde deelcursussen gaan geven. Een week puur etiquette, puur security.

Boek
Dat Eefde, een Overijssels dorp in ongemanierd Nederland, een wat wonderlijke locatie is voor een International Butler Academie, wordt door de heren ontkend. „Geen land ter wereld is zo internationaal georiënteerd, in geen land worden zo veel talen gesproken. En we hebben een schitterend landgoed tot onze beschikking. Wat wil je nog meer?
Als de school loopt, gaat Wennekes zich aan een nieuw project wijden: het samenstellen van een boek met ervaringen van butlers. „Onder de werkgevers zijn nogal wat excentrieke figuren. In de loop der jaren heb ik de wonderlijkste verhalen gehoord. „Mn beste vriend Jack Skinner, inmiddels met pensioen, heeft gewerkt voor een dame die iedere ochtend in melk wilde badderen. Dat was goed voor haar huid. Jack begon de dag met het opwarmen van pannen melk.
De dochter van Onassis reed met haar Mercedes 600 de gevel uit de woonkamer. Uit nijd, omdat de butler ongevraagd een chocolaatje had opgegeten. Terwijl ze naast de tafel uitstapte, zei ze tegen die man: „Ruim jij de rommel even op. Historisch, absoluut. Het zou toch jammer zijn als die verhalen alleen binnen het butlersgilde bekend blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen