Hoe schuurkerk refodome werd

Hoe kan het dat er in de biblebelt grote kerken worden gebouwd terwijl in de Randstad veel godshuizen noodgedwongen hun deuren moeten sluiten? En hoe kunnen deze nieuwe grote kerken in verband gebracht worden met de bevindelijk gereformeerde theologie waarin ootmoed en nederigheid een centrale rol spelen? Dat zijn twee vragen die morgen in Museum Catharijneconvent centraal staan tijdens een bijeenkomst van het Biblebelt Netwerk, een groep onderzoekers die ontwikkelingen in de gereformeerde gezindte bestudeert. Trekkers van het project zijn dr. J. Exalto, prof. dr. F. A. van Lieburg, A. Pons-de Wit MSc., dr. J. Roeland en dr. M. Wisse.

De organisatoren vinden het opmerkelijk dat kerkelijke gemeenten die voortkomen uit de „oude schuurkerktraditie” de laatste decennia grote „refodomes” bouwen. Dat lijkt volgens hen „een veranderde visie op de relatie tussen religie en materialiteit te laten zien.” „Volgens de gangbare reformatorische visie speelt materialiteit geen rol in het geloof. Alle nadruk valt op de geestelijkheid. De vraag rijst echter hoe dan betekenis wordt gegeven aan iets uitermate stoffelijks en materieels als een kerkgebouw.”

De onderzoekers van het Biblebelt Netwerk doen morgen verslag van hun veldonderzoek in Barneveld rond de grote kerken van onder meer de gereformeerde gemeenten (in Nederland) daar. Daarnaast zal architectuurkenner Hans Teerds, verbonden aan de Technische Universiteit Delft, de architectuur van nieuwe kerkgebouwen te duiden. Daarna gaan vier architecten (zie kaders), die de afgelopen tijd een groot stempel op de kerkarchitectuur in de biblebelt drukten, met elkaar in debat onder leiding van dr. Jan Veldman (Driestar educatief).

>>dutchbiblebelt.org

Van Beijnum Architecten

Eerste kerkontwerp: kerkgebouw oud gereformeerde gemeente in Nederland te Geldermalsen in 1990

Aantal gerealiseerde kerken: 31 nieuwe kerken en 18 uitbreidingen

Visie op kerkontwerp: „Wij willen een eenvoudig, waardig, stijlvol, degelijk en als kerk herkenbaar kerkgebouw ontwerpen dat niet afleidt van het doel waarvoor het gebouwd is”, zegt architect W. M. van Beijnum uit Amerongen. „Het centrale doel van een kerk is het samenkomen van de kerkelijke gemeente onder de bediening van Woord en sacramenten. Het geheel moet voldoen aan de wensen van die gemeente en de eenheid bevorderen. Dat kan bijvoorbeeld door het meewerken van gemeenteleden aan de realisatie.”

Wat zijn vanuit die visie de twee best geslaagde kerkontwerpen van uw hand? „Kerkgebouw De Hoeksteen van de gereformeerde gemeente in Nederland in Barneveld en de kerk voor de hersteld hervormde gemeente te Putten. De andere ontwerpen voldoen er in meer of mindere mate aan.”

>>vanbeijnumarch.nl

Architectenbureau Born 

Eerste kerkontwerp: kerkgebouw hersteld hervormde gemeente Middelharnis-Sommelsdijk in 2005

Aantal gerealiseerde kerken: 31, waarvan 20 nieuwe kerkgebouwen en 11 verbouwingen

Visie op kerkontwerp: „In het algemeen dient het kerkgebouw gekenmerkt te worden door stijlvolle eenvoud”, zegt architect Marco Born uit Middelharnis. „Een kerk dient daarom met een beperkt budget realiseerbaar te zijn. Wat betreft het interieur: alles in de kerkzaal dient gericht te zijn op de Woordverkondiging, op de preekstoel. Een optimale akoestiek is hierbij een basisvereiste. En wat betreft het exterieur: een kerkgebouw dient als kerkgebouw herkenbaar te zijn.”

Wat zijn vanuit die visie de twee best geslaagde kerkontwerpen van uw hand? „Voor mij een moeilijke vraag! Dat laat ik graag over aan anderen.” De architect wijst wel op beelden van zijn ontwerp voor de gereformeerde gemeente in Hendrik-Ido-Ambacht en voor de hersteld hervormde gemeente in Ouderkerk aan den IJssel.

>>bornarchitecten.nl

Huls Architecten

Eerste kerkontwerp: het kerkgebouw voor de hersteld hervormde gemeente te Harskamp in 2006

Aantal gerealiseerde kerken: 5

Visie op kerkontwerp: „Het gebouw moet herkenbaar zijn als kerk, tijdloos zijn en in harmonie zijn met zijn omgeving”, zegt architect Jenko Huls uit Staphorst. „Dit bereiken we met een heldere basisstructuur, aandacht voor detail, rust in vormgeving en kleurgebruik, en duurzame materiaalkeuzes. We willen een gebouw waar de gemeente kan samenkomen om het Woord te horen, waar de sacramenten kunnen worden bediend en waar de onderlinge ontmoeting kan plaatshebben.”

Wat zijn vanuit die visie de twee best geslaagde kerkontwerpen van uw hand? „Aangezien de uitgangspunten telkens verschillend zijn, is dat niet zomaar te zeggen. Gezien de complexiteit van de opgave is het ontwerp van de christelijke gereformeerde Ichthuskerk te Urk goed geslaagd. Herkenbaar, passend in de omgeving, en in de kerk een fantastische akoestiek en verlichting.”

>>hulsarchitecten.nl

RoosRos Architecten

Eerste kerkontwerp: door de oprichter van RoosRos Architecten werd in 1954 de kerk voor de oud gereformeerde gemeente in Hendrik-Ido-Ambacht ontworpen

Aantal gerealiseerde kerken: meer dan 50 plannen voor kerken gemaakt

Visie op kerkontwerp: „Aan ieder kerkbouwplan moet een goed doordachte kerkbouwvisie ten grondslag liggen. Die moet gebaseerd zijn op gefundeerde opvattingen over gemeente-zijn”, zegt architect Mart Ros uit Oud-Beijerland. „En bij ieder kerkbouwplan moet zijn nagedacht over de plaats en de taak van de kerk in de samenleving. Dan staat het Woord centraal en zijn laagdrempeligheid en bescheidenheid uitgangspunt.”

Wat zijn vanuit die visie de twee best geslaagde kerkontwerpen van uw hand? „Ik noem twee ontwerpen: dat van de gereformeerde gemeente te Klaaswaal en dat van de gereformeerde kerk vrijgemaakt in Lelystad. Het gaat om twee heel verschillende kerken; waaruit blijkt dat de kerkbouwvisie bepalend is voor het resultaat.”

>>roosros.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen