Kritiek op theologie Keller

Dat stellen de schrijvers van de vorige maand verschenen bundel ”Engaging with Keller. Thinking through the theology of an influential evangelical”, waarin wordt ingegaan op verschillende aspecten van de theologie van Tim Keller, predikant van de Redeemer Presbyterian Church in New York.

De –presbyteriaanse– schrijvers van de bundel spreken met waardering over Keller. De predikant en gemeentestichter uit New York zet zich al jaren in voor de verkondiging van het Evangelie in de postmoderne, stedelijke cultuur. In de hele wereld worden gemeenten gesticht naar het voorbeeld van Redeemer.

De auteurs van ”Engaging with Keller” twijfelen ook niet aan zijn rechtzinnigheid. „Keller heeft steeds en op allerlei manieren blijk gegeven van zijn betrokkenheid op de gereformeerde orthodoxie”, schrijven de theologen dr. Iain D. Campbell en dr. William M. Schweitzer. „Keller is orthodox in zijn overtuigingen. Het probleem ligt in de manier waarop hij ervoor kiest om zijn orthodoxe geloof te uiten. Keller lijkt zichzelf een zeer veeleisend project te hebben toegewezen: het christendom uitleggen aan het hedendaagse onkerkelijke en grotendeels postmoderne publiek.”

De auteurs, die aangeven dat ze zich „disproportioneel” richten op een klein deel van Kellers werk, maken zich vooral zorgen over diens visie op een aantal specifieke leerstukken, zoals over de schepping, de zonde, de hel en de drie-eenheid.

Zonde en hel

Het doel van Kellers apologetisch werk is het christelijk geloof voor hedendaagse mensen relevant te maken. Maar dat is volgens dr. Campbell niet zonder gevaar. Als Keller over zonde spreekt, doet hij dat in termen die betrekking hebben op het leven van zijn postmoderne publiek. Zonde is een valse identiteit, afgoderij (Kierkegaard) of verlorenheid.

Campbell waardeert de pogingen van Keller om het woord zonde begrijpelijk te maken voor hedendaagse onkerkelijken, maar volgens hem gaat daarmee wel een belangrijk aspect van het „menselijk probleem” verloren: de zonde als het breken van Gods wet en de val in Adam als de situatie waarin mensen van nature verkeren. „Die worden zelden in de geschriften van Keller belicht.”

Ook in zijn spreken over oordeel en hel past Keller zich aan zijn doelgroep aan. Als hij zich richt op een postmodern publiek, zo laat systematisch theoloog dr. William M. Schweitzer zien, dan gebruikt hij vaak een beeld van de Britse schrijver C. S. Lewis. God stuurt niemand naar de hel, maar de mens die Hem verwerpt kiest er zelf voor om daar te zijn. Hij heeft de straf aan zichzelf te wijten, en zal ook nooit vragen om de hel te mogen verlaten.

Schweitzer concludeert dat de visie van Lewis en Keller op de hel geen recht doet wat de Bijbel over de eeuwige straf leert. God stuurt mensen naar de hel; het is Zijn beslissing. Gods toorn rust op hen.

Goddelijke dans

In de theologie van Keller neemt de drie-eenheid een belangrijke plaats in. De Britse kerkplanter en systematisch theoloog dr. Kevin J. Bidwell vindt het jammer dat Keller deze triniteit inzichtelijk wil maken met het beeld van een „goddelijke dans” van Vader, Zoon en Heilige Geest. In zijn ogen doet Keller onvoldoende recht aan onder meer de eenheid van God en de „orde” tussen de drie Personen.

Oudtestamenticus dr. Peter J. Naylor is kritisch op de balans tussen zending en sociale hulpverlening. „Keller richt zich te eenzijdig op het probleem van de materiële armoede en daardoor neemt hij afstand van het concentreren op de diepere geestelijke toestand van de mens, en dat is juist wat de kerk echt moet doen.”

Keller laat ook na duidelijk onderscheid te maken tussen het domein van de kerk en dat van de staat, aldus Naylor. Dan bestaat het gevaar dat een kerk die zich richt op het bevorderen van sociale gerechtigheid, overbelast raakt. En dat gaat dan weer ten koste van de prediking van het Evangelie en een persoonlijk getuigenis.

Emeritus predikant C. Richard H. Holst, voorzitter van de International Conference of Reformed Churches, gaat in op Kellers hermeneutiek: welke methode gebruikt hij om de Bijbel uit te leggen?

„Als we de werken van andere leraren zouden doornemen”, schrijft Holst, „dan zouden we waarschijnlijk ook exegetische denkfouten tegenkomen.” Maar Keller wijkt volgens de predikant vaak af van enkele belangrijke stelregels van de gereformeerde hermeneutiek. Zo heeft Kellers uitleg niet altijd betrekking op de waarheid die in een bepaald tekstgedeelte „in hoofdzaak wordt geleerd” en legt hij niet consequent het ene Schriftgedeelte met het andere uit.

Dr. Schweitzer legt de vinger bij Kellers scheppingsleer. Keller gaat ervan uit dat God evolutionaire processen kan hebben gebruikt bij de schepping van het menselijk leven. Orthodox geloof en evolutionaire biologie zijn volgens de Amerikaanse predikant niet onverenigbaar.

Schweitzer vindt echter dat het spreken van Keller over evolutie niet kan samengaan met de schepping van de eerste mens, Adam, naar het beeld van God. En aan de andere kant: als Keller het over de schepping heeft, dan is dat onverenigbaar met de darwinistische evolutie.

De Amerikaanse kerkhistoricus dr. D. G. Hart plaatst Keller binnen de beweging van de ”nieuwe calvinisten” in de Verenigde Staten. Volgens hem besteedt Keller nauwelijks aandacht aan het feit dat hij predikant is van de Presbyteriaanse Kerk. Door nauwe samenwerking met andere christenen –bijvoorbeeld in het netwerk The Gospel Coalition– leert hij mensen om minder belang aan hun kerkverband te hechten. In theologische termen: de ecclesiologie wordt minder belangrijk.

Hart: „Keller is de populairste presbyteriaanse predikant van nu, maar de kenmerken van het presbyterianisme lijken er weinig toe te doen.”

Timothy J. Keller

Timothy J. Keller (1950) groeide op in Lehigh Valley, Pennsylvania (Verenigde Staten). Hij studeerde theologie aan Bucknell University en Gordon-Conwell Theological Seminary en promoveerde in 1981 aan Westminster Theological Seminary. Keller was predikant in Hopewell (Virginia) en hoogleraar praktische theologie aan Westminster Theological Seminary. In 1989 stichtte hij in Manhattan, hartje New York, de Redeemer Presbyterian Church. De meeste boeken van Keller zijn in het Nederlands vertaald, zoals ”In alle redelijkheid”, ”De vrijgevige God”, ”Namaakgoden” en ”Ruim baan voor gerechtigheid”. Keller is getrouwd en heeft drie zoons.

Boekgegevens

Engaging with Keller. Thinking through the theology of an influential evangelical, Iain D. Campbell en William M. Schweitzer (red.); uitg. EP Books, Darlington, 2013; ISBN 978 085234 928 1; 240 blz.; € 8,05.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen