De Driestar exporteert Onderwijskunst

Basisschool De Zaaier in Wijngaarden. Voor groep 7/8 staat juf M. Stelwagen, gastleerkracht van de Ds. C. de Ridderschool uit Nunspeet. Ze geeft les over Rembrandt. Hoe ging Nederlands beroemdste schilder met gezichtsuitdrukkingen om? De juf laat dia's zien. "Let eens op de neus. Kijk eens naar de ogen. Wat zie je voor bijzonders? Is deze persoon blij, boos, verdrietig?"

Na de inleiding gaan de kinderen aan het werk. De opdracht luidt: Teken jezelf. Vraag je van tevoren af: Hoe wil ik erop staan? De leerlingen krijgen papier, vetkrijt en een spiegel. Speciaal voor de gelegenheid hebben ze allemaal een muts of pet op en een sjaal om. Alsof het de zeventiende eeuw is.

Aan het eind van de morgen zijn de kunstwerken klaar. Een paar kinderen mogen voor de klas hun creaties laten zien. "Dit is kunst, moderne kunst", roept een jongen over de tekening van zijn klasgenote. "Het lijken wel twee gezichten. Als de mensen dit zouden zien, worden ze gewoon beroerd." Juf Stelwagen glimlacht om zo veel wijze praat.

Bij de vierde tekening klinken complimenten over het licht-donkereffect. De maker heeft knap gewerkt met schaduweffecten. Opvallend: het oor aan de schaduwkant is licht. "Foutje", geeft de jeugdige kunstenares toe.

Achter in de klas volgen vijf Hongaren de les op de voet, met videocamera. Ze zijn op werkbezoek in Nederland, op uitnodiging van De Driestar. Hun bezoek, het eerste, maakt deel uit van een vierjarig samenwerkingsproject tussen de Goudse hogeschool enerzijds en twee Hongaarse onderwijsinstellingen anderzijds: de pabo in Nagykörös (onderdeel van de gereformeerde universiteit Gaspar Károly in Boedapest) en de lerarenopleiding van de Eötvös Lórand-universiteit, eveneens in Boedapest.

Basis

Drie jaar geleden werd de basis voor deze samenwerking gelegd. Drs. L. N. Rottier, directievoorzitter van De Driestar, en drs. E. Blaauwendraat, oud-docent pedagogiek van de hogeschool, waren in Hongarije op bezoek en raakten in gesprek met prof. dr. A. Németh, decaan van de lerarenopleiding in Boedapest. Rottier en Blaauwendraat vertelden over het vernieuwingsproces dat ze net waren gestart op de Goudse hogeschool. Németh raakte geïnteresseerd en uitte de wens om op zijn lerarenopleiding hetzelfde te doen. Rottier en Blaauwendraat waren direct enthousiast en droegen ideeën aan.

Eenmaal weer thuis, schreef Blaauwendraat een projectplan en ging op zoek naar een sponsor. Dat viel niet mee. Na diverse afwijzingen kwam er op 5 april dit jaar goed nieuws: de afdeling maatschappelijke transformatie (Matra) van het ministerie van Buitenlandse Zaken bleek bereid subsidie te geven. Doorslaggevend was de motivatie van het project: een bijdrage leveren aan de toekomstige aansluiting van Hongarije bij de Europese Unie.

Vorige maand vlogen projectleider Blaauwendraat, de thema-experts Rottier, drs. B. Kalkman en mevrouw J. de Jong-Slagman, en Rieke de Kool, coördinator internationalisering op De Driestar, naar Hongarije. Twee dagen waren ze te gast op de pabo in Nagykörös en drie dagen op de lerarenopleiding van de universiteit in Boedapest. Het Nederlandse gezelschap maakte uitgebreid kennis met de onderwijssituatie ter plaatse en sprak het projectplan gedetailleerd door met de Hongaarse partners. Er werd overeengekomen dat de samenwerking vier jaar zal duren: drie jaar met subsidie, één jaar betaald uit eigen portemonnee.

Eenzijdig

Het onderwijs aan de Hongaarse lerarenopleidingen is sterk vakgericht. Er is weinig samenhang tussen de verschillende vakken en de nadruk ligt eenzijdig op informatieoverdracht. Daar wil men van af. De in gang gezette vernieuwing moet leiden tot een onderwijsdidactiek die uitgaat van samenhangend en reflectief leren: niet het vak staat centraal, maar de vaardigheden waarover toekomstige docenten dienen te beschikken. Er zal lesgegeven worden aan de hand van vakoverstijgende thema's die de gaven van hoofd, hart en handen (kennis, gevoel en vaardigheden) bij kinderen ontwikkelen. De Hongaarse lerarenopleidingen willen een onderwijswerkplaats ontwikkelen, die het mogelijk maakt om de geleerde theorie direct in praktijk te brengen.

Met beide zaken heeft hogeschool De Driestar ervaring. Al geruime tijd verdiepen enkele docenten van de Goudse pabo zich in de zogeheten Onderwijskunst, een didactiek van de Duitse pedagoog prof. Wagenschein, die recht probeert te doen aan de verschillende gaven van hoofd, hart en handen. Sinds de Goudse hogeschool een nieuw gebouw heeft, beschikt zij over een onderwijswerkplaats waar studenten met tal van hulpmiddelen -boeken, platen, video's, cd-roms en internet- hun lessen kunnen voorbereiden.

Verrukt

De gastles op de basisschool in Wijngaarden is een voorbeeld van Onderwijskunst. De Hongaren tonen zich na afloop verrukt. Ze willen eerst zelf de grondslagen van Onderwijskunst bestuderen en daarna hun collega's in Hongarije proberen enthousiast te maken, onder andere door conferenties te organiseren. De komende drie jaar zullen geregeld studieweken plaatshebben in zowel Nederland als Hongarije. De volgende groep Hongaren komt in januari naar Nederland.

Het samenwerkingsproject komt voor de Hongaren op een uitgelezen moment. In een Europees vergelijkend onderzoek scoort het Hongaarse onderwijs slecht. De scholen moeten aan verbetering werken. Dat is niet eenvoudig voor ze. Veel leerkrachten in Hongarije hebben een tweede baan om hun geringe salaris aan te vullen. Dat betekent dat ze weinig tijd hebben om zich te verdiepen in onderwijsvernieuwingen.

Positieve kanten zijn er ook aan het Hongaarse onderwijs. De vakken worden grondig gegeven. Zo grondig, dat slechts 30 tot 40 procent van de leerlingen -de slimmeriken- van het niveau profiteren. De overige kinderen vallen buiten de boot. "Onze scholen zijn een uitstekende voorbereiding op de universiteit, maar niet alle kinderen gaan daar naartoe", typeert een van de Hongaarse gasten het probleem.

Aan het eind van de demo-les in Wijngaarden staan een paar kinderen hun tekening graag af. De kunstwerken à la Rembrandt gaan mee naar Hongarije, in een plastic tas van Lindenberg Boeken en Muziek.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen