Chabad

Rabbijn Menachem Mendel Schneerson stierf ruim vijf jaar geleden. Op 5 juni 1994. Maar zijn boodschap is springlevend. In Israël zijn nog altijd heel wat billboards voorzien van zijn portret. De beweging die de jood in gang heeft gezet, Chabad, gedijt goed. Wereldwijd. Het begrip Chabad is een afgekorte samenvoeging van de woorden chochma, biena en daät, de drie verstandelijke eigenschappen van de mens. De Chabad-filosofie houdt in dat de mens steeds het verstand als coördinatiepunt moet kiezen. Omdat het verstand het lichaam en de menselijke gevoelens dient te controleren. De beweging heeft veel op met oudtestamentische normen en daarmee overeenstemmende vorming van ouderen en vooral jongeren.

Wat betreft bijbelse waarden en de rol van het gezin dachten rabbi Avraham Shemla uit het nabij Jeruzalem gelegen Ma'ale Adumim en zijn medewerker David Yerushalmi vorig jaar goed te kunnen praten met een orthodoxe, gereformeerde Nederlander. Zij waren aangenaam verrast bij het vernemen dat er in Holland kerken zijn waar uitsluitend de 150 psalmen van poëet en koning David op het repertoire prijken. Ook het feit dat er in Europa predikanten leven die een zwarte hoed dragen, bleek belangwekkend.

Chabad heeft iets missionairs. De school waar ik de beide genoemde kinderen van Abraham ontmoette, ontvangt ook niet-religieuze kinderen met open armen. De beweging zoekt evenwicht tussen studeren, werken en beleven vanuit hetzelfde aan Gods wetten ontleende beginsel. Zij zoekt dat onder andere te realiseren via scholen, volwasseneneducatie en vakantiekampen. Met als doel dat de joden hun God weer vinden.

De beweging telt meer dan 3000 min of meer missionaire afgezanten, verspreid over de hele wereld. Het jaarbudget van de organisatie bedraagt zo'n slordige 700 miljoen dollar. Chabad is tegenwoordig in 107 landen. Niet slechts in Bangkok en Shanghai, maar ook in 45 steden van de voormalige Sovjet-Unie. Volgens de officiële schatting leven er wereldwijd 150.000 'vromen' die zich in alles aan de voorschriften houden, waarvan 40.000 in Israël. Nog eens 250.000 joden zouden nauwe banden hebben met de beweging. Politiek willen deze orthodoxe joden zich niet profileren. Maar ze zijn absoluut tegen de land-voor-vredegedachte.

Messias

Shemla en Yerushalmi gaven hun afkeer van de zonde duidelijk te kennen. Toch blijkt er met christenen een belangrijk verschil over de verdorvenheid van de mens. De beide broeders zijn van mening dat God niet alleen met ons, maar ook in ons is. De ziel is eigenlijk een stukje van God Zelf. Alleen het lichaam zondigt, de ziel kan niet zondigen.

Ons geslacht leeft, zo veronderstellen de volgelingen van rabbi Schneerson, in de eindtijd. En daarom zijn die goede werken nu van buitengewoon belang. De joden die zich tot Chabad rekenen, menen door getrouw te leven en de zonden te mijden de komst van de Messias te kunnen bespoedigen. Daarom staan er in de omgeving van de luchthaven Ben Gurion bij Tel Aviv billboards met het eerbiedwaardig gezicht van de overleden rabbijn en de tekst: "Breng de hele wereld tot perfectie."

De binnen de beweging levende verwachting van de beloofde Verlosser zorgt voor een verdeeld huis. Veel volgelingen van de rabbijn dringen onvermoeibaar aan op de erkenning dat hij de Messias is. De al genoemde Avraham en David vertelden dat de rebbe -zij gebruiken uit eerbied niet de naam van Schneerson- de Messias zou kunnen zijn. Maar rabbi Yehudah Krinsky, die jarenlang fungeerde als secretaris van Schneerson, is nu zo ongeveer de leider van de "niet-messiaanse" vleugel van Chabad. En de tegenstellingen liggen zo scherp dat Krinsky geen voet meer zet in de synagoge waar zijn 'baas' ooit domicilie koos.

Anderen zijn uitermate stellig in de bewering dat de overledene werkelijk de Beloofde is. De begrafenis van de rabbijn is voor hen absoluut niet in tegenspraak met zijn voortbestaan. Er bestaat een lied dat zingt: "Lang leve onze meester, leraar en rabbi, de koning messias - voor eeuwig en altijd". De nu overledene gaf misschien zelf wel een beetje aanleiding tot de speculaties. Net na de Golfoorlog gaf Schneerson te kennen dat hij er van zijn kant alles aan had gedaan om de komst van de Verlosser te bewerkstelligen. De oorlog beschouwde hij overigens als de inleiding op de spoedige komst van de Messias.

Brede kloof

Rabbijn Binyomin Jacobs lijkt in het boek "Zinvol leven", over de wijsheid van de rebbe, de stelling dat Schneerson de Messias is te relativeren. "Wat vaak buiten beschouwing werd gelaten, was het feit dat hij een briljant en zachtmoedig leider en leraar was, en dat zijn invloed en de legendarische toewijding van zijn volgelingen juist aan deze unieke eigenschappen te danken waren."

Schneerson biedt met zijn stellige, aan thora, tenach en talmoed ontleende normen en waarden en antwoorden op het moderne leven iets aantrekkelijks voor gereformeerden die zich graag beroepen op het onkreukbaar gebod uit de Bijbel. Toch gaapt er een brede kloof tussen hem en het christendom. Niet slechts betreffende het geloof in Jezus van Nazareth als de gekomen Messias. Maar ten aanzien van het mensbeeld. Over mensen die "het menselijk karakter als in wezen zelfzuchtig, en de zedelijkheid als een toegevoegde waarde" beschouwen, zei de overleden rabbijn: "De Bijbel leert ons dat dit absoluut onjuist is.... G'ds scheppingen, inclusief de mens en onze wereld, zijn in wezen goed. In het hart van ieder mens leeft een natuurlijke geneigdheid tot rechtvaardigheid en deugd, onrecht en misbruik stuiten ons tegen de borst."

In zulk een 'exegese' van Gods Woord kan ik niet meegaan.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen