„De Securitate mocht ons leven niet gaan beheersen''

Deze week is een begin gemaakt met de berechting van leden van Ceausescu's zo gevreesde geheime politie. Haar arsenaal aan duistere praktijken heeft de Roemeense maatschappij grondig vergiftigd. Wie was er nog te vertrouwen?

Wie zijn fout geweest? Vraag een willekeurige Roemeen naar zijn ervaringen met het ten val gebrachte Ceausescu-regime ,en qnmiddellijk valt de naam van de Securitate.

Een inwoner van Arad: „Als iemand bij ons aanbelde, was onze eerste gedachte steeds dat er een Securist voor de deur stond. Deze schaduw hing altijd over ons dagelijks leven. Wij hielden ons dan stil en lieten nog eens bellen. Bij de tweede keer konden we aan het geluid horen of het een bekende was. Wij zijn musici moet u weten en die hebben scherpe, geoefende oren".

Kinderen in het buitenland
Zelf is onze zegsman nooit rechtstreeks lastiggevallen door Ceausescu's mensenjagers. De Securitate was in zijn geval vooral op zoek naar de contacten die hij binnen en buiten Roemenië onderhield. „Wij mochten van de veiligheidsdienst geen moment het gevoel krijgen dat onze gangen nauwlettend werden gevolgd".

De laatste maanden, vervolgt hij, sloot het net van de geheime politie zich steeds nauwer om zijn gezin heen. „Enige broeders werden tijdens het verspreiden van Bijbels gearresteerd. Elk moment verwachtten wij dat het onze beurt was. De Securisti hadden die gearresteerde vrienden immers tot spreken kunnen dwingen".

Was u niet bang voor uw kinderen?

Zulke dreigementen uitte de Securitate toch tegen dissidenten? „Een beetje wel. Toch was 'ik meer bezorgd over mijn vrouw en mezelf. Het gebeurde wel meer dat ze fietsers opzettelijk aanreden. Anderzijds raakte ik er steeds meer van overtuigd dat de Securitate ons voorlopig spaarde, omdat zij via ons een heel gevaarlijk internationaal netwerk meende te kunnen oprollen. De geheime politie wilde dat eerst helemaal ontrafelen. Zij zat waarschijnlijk op dat spoor doordat een aantal van mijn kinderen naar het buitenland is gevlucht en regelmatig opbelde. Het kwam mij buitengewoon onwaarschijnlijk voor dat de Securitate van deze zaken totaal onkundig was. Nee, zij wilde alles van ons uitvissen!"

In gebed
Hoe heimelijk Ceausescu's spionnen ook te werk gingen, op een gegeven moment vielen ze heel simpeltjes door de mand. De vrouw des huizes: „Mijn man raakte werkloos en zocht meer dan een maand tevergeefs naar een baan. Juist in die tijd kregen we een telefoontje van een broeder uit Amerika. Hij vroeg naar ons welzijn en hoorde zo van ons grote probleem. Twee dagen later had mijn man weer werk! Ik weet zeker dat dat komt doordat ze ons hebben afgeluisterd".

Afluisteren vari privé-gesprekken was natuurlijk de normaalste zaak in het Tijdperk van het Genie uit Scornieesti, de Epoca Ceausescu. „Telefoneerde ik de ene dag met een zoon die in het buitenland woont, dan werd ik de volgende dag al op het werk op het matje geroepen en probeerde men mij nog eens extra uit te horen".

Zijn echtgenote vult aan: „Een andere zoon belde ook op uit het buitenland. Mijn man was niet thuis. De dag daarop vraagt een Securist of hij soms zijn kapitalistische, zoon had gesproken. Nee, zegt mijn man. Dat klopt, antwoordt de agent, uw vrouw heeft hem te woord gestaan". Schaamden de Securisti zich nooit voor hun naargeestige gedrag? „Ach, het waren zulke domme lieden, ondanks hun hoge posities!"

Hoe houdt een gezin het uit onder zo'n permanente druk? „We hebben steeds tegen elkaar gezegd: Laten we ons ertegen verzetten dat dé Securitate ons leven gaat beheersen. Dan zouden we geen moment rust meer hebben gekend. We hebben gebeden: O God, geef ons Uw vrede in het hart. Hij alleen heeft ons ook.doorgeholpen. De Securitate vergde zoveel van onze zenuwen".

Persoonlijke les
Onze gastheer streelt zijn hond: „Een prima beest. Hij speurt direct onraad als er bij voorbeeld iemand op het dak is. Tegen hem kon de Securitate niet op!" „Het moeilijkste voor een mens isechter dat hij alleen op God moet leren vertrouwen. Dat was èn is onze persoonlijke les", zegt zijn vrouw ernstig.

De vlucht en de val van dictator Ceausescu grijpen het echtpaar nog steeds zichtbaar aan: „Een onbeschrijflijk zwaSr pak viel van ons af. Na al die jaren van steeds grotere onderdrukking was het ons werkelijk vreemd te moede. We hadden en hebben er nauwelijks woorden voor. De gehele Roemeense samenleving ademde een beklemmende atmosfeer. Buitenlanders die ons opzochten, proefden dat gelijk. Nu voelen alle mensen zich bevrijd".

Iedereen is een held
Wat is er eigenlijk waar van de berichten dat de Securitate nog na Ceausescu's arrestatie het drinkwater voor de bevolking heeft proberen te vergiftigen? „Vrienden belden ons op om te waarschuwen. We hadden wat reservewater. Toen dat op was, heb ik gewoon geïnformeerd bij de gemeente. Hier was niets aan de hand". Anders lag dat, zo horen we later, in Sibiu, een Securitate-broeinest. Daar hebben de militaire autoriteiten door tijdig ingrijpen erger kunnen voorkomen.

Over Róemenië's politieke toekomst laat onze gesprekspartner uit Arad zich heel voorzichtig uit: „De binnenlandse situatie moet zich nog stabiliseren. Iedere Roemeen voelt zich momenteel een held, een politiek leider. Iedereen in het land eist een deel van de overwinning op. Dat mag dan weliswaar begrijpelijk zijn, maar degenen die werkelijk voor onze vrijheid hebben gevochten, zijn daardoor waarschijnlijk naar de achtergrond gedrongen. Ze kunnen wellicht niet zo goed praten..."

Slechte directrice
„Ik vind het een goede zaak dat we straks vrije verkiezingen zullen houden in Roemenië. Anderzijds ontbreekt het zeer veel burgers aan enige politieke oriëntatie. Dat schept kansen voor volksmennners. Een bedenkelijke situatie. Ik hoop van harte dat Roemenië politieke leiders krijgt die met God rekenen, die Gods Woord tot richtsnoer voor hun handelen zullen nemen. Zo'n beleid zal Roemenië tot zegen zijn".

Kon u elke zondag ongestoord naar de kerk gaan in Arad? „Ja, ik wel. Voor leraren, militairen, Securisti en partijfunctionarissen lag dat anders. Het regime was vooral bang dat gelovige leraren de kinderen geestelijk zouden 'vergiftigen'". Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.

Het Ceausescu-regime heeft Roemenië tot een abnormaal, moreel ontworteld land gedegradeerd. „De directrice van onze muziekschool was een verschrikking, een echte partijactiviste.

Mijn vrouw en ik hebben daar jarenlang samen lesgegeven. Ze schaduwde ons letterlijk dagelijks: wat we precies deden, zeiden, met wie we contact hadden, enzovoort. In de pauze las mijn vrouw meestal christelijke lectuur. Een collega gaf haar aan bij de directrice. Ze kreeg te horen dat religieuze boeken binnen de schoolmuren ongewenst waren. Later zijn we allebei overgeplaatst naar een filharmonisch orkest. Het was die slechte directrice een doorn in het oog dat veel kinderen uit christelijke gezinnen bij ons les namen".

Zijn herinnering aan Roemeniës bevrijdingsdag, die onvergetelijke vrijdag 22 december: „Ik reed op mijn fiets naar het stadscentrum. Even poolshoogte nemen. De dag ervoor had ik duidelijk bespeurd dat tiran Ceausescu was aangeslagen. Hij had voor donderdagmiddag een demonstratie georganiseerd, maar die liep dit keer volkomen uit de hand. Tijdens zijn redevoering werd de dictator uitgefloten en weggehoond. Je had Ceausescu's gezicht eens moeten zien! Jammer zeg, dat ik dat niet op mijn video heb opgenomen. Hij trok zo'n verschrikt gezicht, net een wild dier dat zojuist met zijn kop in een valstrik is gelopen. Met grote angstogen keek hij om zich heen. Ook zijn anders zo ijskoude echtgenote Elena was zichtbaar van haar stuk gebracht".

„Er stonden op die vrijdagmorgen niet veel mensen voor het raadhuis. Opeens klonk een schelle vrouwestem: „Ceausescu is weg!". Overal vlogen ramen en deuren open. Een massaal gejuich steeg op. Ik maakte gelijk rechtsomkeert. Snel naar huis. Kijken of de televisie het goede nieuws bevestigde. Op mijn moeizame weg terug —even tegen het verkeer in- stuitte ik op een verkeersagent met een radio aan zijn oor. Wat is er aan de hand, schreeuwde ik hem half blij, half onzeker toe. De man hief beide armen in de lucht en jubelde: „Ceausescu is gevlucht!" De grond wankelde onder me".

Weg met die partijlikkers!
Roemenië mag dan verlost zijn van de Conducator (Leider), zo bepaald nog lang niet van zijn talloze handlangers. Daarmee deelt het door de communisten zwaar mishandelde land in een zeer; actueel algemeen Midden- en Oosteuropees probleem: Hoe de samenleving op; een democratische wijze grondig te 'zuiveren' van 'rode' smetten?

Isabel Fabritius uit Sibiu/Hermann-' stadt: „De werkelijke democratisering van de Roemeense samenleving moet nog gebeuren. De voorlopige nationale regering heeft bij voorbeeld in elke fabriek haar vertegenwoordigers. Weet je wie dat hier zijn? De directies, die onder Ceausescu braaf in de pas liepen! Geheel buiten de werknemers om hebben zij zichzelf benoemd tot uitvoerende leden van de plaatselijke comités van het Voorlopige Front van Nationale Redding. Je begrijpt wel dat de arbeiders over deze gang van zaken erg ontevreden zijn. Ik heb zelf met hen gesproken.

De partijbonzen zijn op hun kussens blijven zitten. In april hopen wij deze zaak overigens recht te trekken. Elke fabriek kiest dit jaar haar directie. Dan is het radicaal uit met die omhooggevallen partij likkers!"

„Het woord libertate, vrijheid, ligt momenteel op ieders lip. Maar weten wij Roemenen eigenlijk wel wat dit begrip inhoudt? Ik sluit mezelf in", kritiseert de nuchtere Saksische. „Vrij? Waarvan? Waarvoor? De mens is een gemeenschapswezen. Hij is nooit en kan nooit helemaal vrij zijn. Hij blijft altijd ' afhankelijk. In ons land zijn de burgers bovendien tientallen jaren lang gecom. raandeerd. Ze zijn gewoonweg niet gewend zelf na te denken. Dat is een groot. nationaal probleem in het post-Ceausescu-tijdperk. Tel daar bovendien een gigantisch, arbeidsschuw ambtenarenap- ' paraat bij op, en je krijgt enig idee van onze huidige misère".

„Meen echter niet dat ik een pessimist ben. De meeste Roemenen, daar ben ik diep van overtuigd, zijn werkelijk bereid zich volledig in te zetten voor de wederopbouw van Romania Libera, een vrij Roemenië. Tot voor kort golden wij als een laf volk, de schandvlek van Europa.

Dat is voorbij. Wij Roemenen kunnen weer trots zijn als volk. Nu stuurt de hele wereld ons hulpgoederen en gelukwensen".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen