Surinaamse ex-minister schreef schokkend verslag over moorden

Bij de presentatie van het boek werd de identiteit van de schrijver niet bekendgemaakt omdat deze zelf anoniem wenst te blijven. In de inleiding van het boek stond daarover: „Nu moet ik mij uit lijfsbehoud in anonimiteit hullen omdat mijn rol in het huidige Suriname nog steeds niet is uitgespeeld". Dinsdag maakte Sariman zich aan de Nederlandse pers bekend als de auteur van „De decembermoorden". Hij zegt dat de Surinaamse gemeenschap nu het recht heeft te weten van wie het materiaal afkomstig is, dat in het boek is verwerkt. „De decembermoorden" is volgens Sariman tot stand gekomen in samenwerking met enkele Surinamekenners in Nederland.

Verklaringen
Het verslag van de moordpartij in Fort Zeelandia is afkomstig van majoor Roy Horb, die op 3 februari van dit jaar dood werd aangetroffen in zijn cel. Horb, de tweede man in het Surinaamse leger, was zelf bij de executies in december aanwezig. Kort voor zijn dood gaf hij zijn ervaringen door aan Sariman, die van de gesprekken met Horb aantekeningen maakte. De weerslag hiervan vormde de basis voor het boek, dat uitvoerig ingaat op de gebeurtenissen in Suriname in december 1982 en de aanloop er naartoe. Beschreven wordt onder meer hoe Surinames legerleider Desi Bouterse persoonlijk de leider van de Moederbond Cyrill Daal, en de ex-luitenant Surendre Rambocus doodschoot.
Jan Sariman trad in maart van het vorig jaar toe tot het kabinet van premier Neijhorst, dat de regering van Chin A Sen opvolgde. De hoogste bestuurlijke macht kwam te liggen bij het zogenoemde beleidscentrum. Voorzittter en vice-voorzitter van het beleidscentrum werden respectievelijk legerbevelhebber Bouterse en garnizoenscommandant Horb. Kort na het bekend worden van de dood van de vijftien oppositieleden besloot het hele kabinet-Neijhorst af te treden. Later zouden vijf bewindslieden terugkeren in het daaropvolgende kabinet van premier Alibux.

Verhoor
In de nacht van 30 op 31 januari werd Sariman opgehaald en naar Fort Zeelandia overgebracht. In de vroege ochtend van 31 januari nam Bouterse hem en verhoor af, waarna hij zonder officiële aanklacht onder huisarrest werd gesteld. Het huisarrest duurde dertig dagen en eenmaal vrijgelaten „wegens gebrek aan bewijs" verliet Sariman het land en vertrok via de Verenigde Staten naar Nederland. Het is voor het eerst dat een minister uit het kabinet-Neijhorst zich openlijk uitspreekt over de december-gebeurtenissen.

Sariman zegt zich nu pas bekend te maken omdat hij in het begin huiverig was voor het effect dat dit boek in Suriname zou heben. „Ik heb dit boek geschreven kort nadat ik een maand huisarrest had gehad en leefde nog voort in angst. Onder die omstandigheden was het voor mij noodzakelijk buiten de publiciteit te blijven", aldus de ex-minister. Hij noemt ook het politieke effect in Suriname als reden voor zijn besluit enige tijd onbekend te blijven.
Over de manier waarop Sariman Suriname heeft verlaten wil hij niets kwijt. De ex-minister kan ook nog niet precies zeggen wat hij in Nederland gaat doen. „Wat ik ga doen zal afhangen van de ontwikkelingen, die zich voordoen nadat ik mij in de openbaarheid heb gesteld. De reacties op deze bekendmaking zullen uitmaken wat er gaat gebeuren."
Over het totstandkomen van de gesprekken met majoor Horb zegt Sariman: „Na 8 december was er veel contact tussen Horb en mij. Misschien kwam dat door de wetenschap dat ik niet gelukkig was met de situatie, misschien zag hij in mij een medestrijder. Vooral toen de afstand tussen hem en Bouterse groter werd, kwam hij naar mij toe. Negen dagen voordat hij werd opgepakt begon hij te praten over de gebeurtenissen op 8 december. Op een vrijdag kwam hij naar me toe met een tape. Hij smeet dat bandje op tafel en zei: „Dat is mijn testament." Ik lachte daarom. Toen werd hij serieus en zei: „Je mag het beluisteren. Ik heb een tip gehad dat zij uit zijn op mijn leven". Maar ik wilde dat bandje niet beluisteren, dat vond ik griezelig. De volgende ochtend kwam hij naar mij toe op het ministerie en liet hij weten dat hij mij dringend moest spreken. Toen begon hij en heeft hij alles verteld over de moorden. Ik luisterde en was geschokt: zulke zaken komen met de kracht van een beitel in je hersenen.

Eerlijk en oprecht
Horb drukte Sariman op het hart dat hij het verslag van de moorden alleen door mocht spelen als hij (Horb) dood zou gaan.

De ex-minister zegt ervan overtuigd te zijn dat het verhaal van Horb waar is. „Het moment waarop Horb verslag deed aan mij waren er al enkele weken verstreken. Ik had hier en daar al informatie gekregen over de gebeurtenissen in Fort Zeelandia en kon mij daarvan bijna een beeld vormen. Ik wist in ieder geval al dat de mannen niet op de vlucht waren doodgeschoten, zoals de officiële lezing luidde. Maar het fundament van het boek rust op de eigenschappen van Horb: zijn eerlijkheid en zijn oprechtheid. Ik nam zonder meer aan dat datgene wat hij vertelde overeenkomt met de waarheid."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen