Gerrit Hendrik Kersten

Grenswachter en gids van de Gereformeerde Gemeenten

Inmiddels laat die erfenis een verbrokkeld beeld zien, leeigeschiUen en per soonlijke tegenstellingen brachten in de loop van de jaren helaas allerlei scheuren en scheut mgen teweeg - zowel hier te lande als overzee Deze bundel is er een blijk van dat de onderscheidene erfgenamen elkaar (nog) kunnen vinden als het gaat om een gezamenlijke bezinning op hun ei flater Dat is een verblijdend feit. Zo werkten (om enkele namen te noemen) aan dit boek mee zowel ds A. Moerkerken, predikant van de Gereformeerde Gemeente te Gouda, ds. F Mallan, 'voorman' van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland (de 'uitgetredenen'), als de oud-geieformeerde dr. H Florijn Samen met enkele anderen scheven ze een boeiende studie over het leven en werk van dominee Kersten

Het boekwerk is door De Groot Goudriaan b.v. te Kampen fraai uitgegeven met veel illustraties, een rustige letter en een voorname lay-out. De waarde van deze publikatie vind ik met name vergroot door enkele brieven en andere teksten van en over ds. Kersten die in een slothoofdstuk zijn gebundeld. Het gebruik van dit boek als naslagwerk wordt vergemakkelijkt door het register van persoonsnamen dat aan het eind is opgenomen.

Weg en werk

De levensloop wordt geschetst door dr. Florijn. In dominee Kersten is aan degenen voor wie hij zich beijverde, veel gegeven. Naast de zorg voor het kerkverband van de Gereformeerde Gemeenten - algemeen werd hij erkend als 'primus inter pares', de eerste onder zijns gelijken - en voor zijn (veelal grote) eigen gemeenten (vele jaren was hij verbonden aan de gemeente van Rotterdam-centrum), was hij teve is belast met het lidmaatschap van de Tweede Kamer, het hoofdredacteurschap van De Saambinder, het docentschap van de Theologische School en tal van andere aktiviteiten voor kerk, school en staat Tevens publiceerde hij een aantal geschriften, waaronder 'De Gereformeerde Dogmatiek toegelicht' en onderhield hij kontakten met buitenlandse kerken. Florijn geeft van dit alles een overzicht. Overigens niet zonder tevens iets over ds. Kerstens geestelijk leven mee te delen. Wat treft m dit artikel is de duidelijke toon van verwantschap - maar ook de kanttekening waar het de konsekwenties van zijn wijze van theologiseren betreft

Een volgende, uitvoerige bijdrage tekent ds. Kersten als prediker. De schrijver is de al genoemde dominee Mallan, één van de heel weinige leerlingen van ds. Kersten die nog in leven zijn. De innige band met de leermeester laat zich in dit artikel goed gevoelen Een enkel citaat ,,Ds Kersten gaf geen grond in wat gemoedswerk. Er werd niet buiten het fundament gebouwd, door God in Sion gelegd. En toch mocht juist een ware bekommerde ziel tot haar vertroosting in deze prediking horen hoe de Heere zowel een vervullend als een belovend God is"

Dr. W. Fieret, die ooit promoveerde op de geschiedenis van de S.G P., was uiteraard de aangewezen man om over Kersten als politicus te schrijven. In een evenwichtig artikel laat hij zien wat ds. Kersten tot zijn taak achtte, namelijk het volk van Nederland terug te roepen tot de Bijbel en de gereformeerde belijdenis Overigens had hij met zijn deelname aan de politiek het parlementaire stelsel aanvaard, ZIJ het volgens een eigen interpretatie. De opmerkingen die Fieret bij deze interpretatie plaatst, zijn korrekt.

Polemiek

Van de overige hoofdstukken (Kersten en de kerkhistorie, het onderwijs, etc.) noem ik nog dat van drs. J J Grandia, dat als titel heeft 'Ds. G. H. Kersten als polemlcus'. Op leerstelling terrein voerde Kersten een strijd op tweeërlei front tegen de gedachte van de veronderstelde wedergeboorte alsmede tegen de zogenaamde dneverbondenleer Met name de laatstgenoemde polemiek (met ds Jongeleen en prof. Van der Schuit) vormt de achtergrond van de synodale leeruitspraken van 1931 Daarbij werd verklaard dat het verbond der genade staat onder de beheersing van de uitverkiezing.

Kersten ontleende deze benadering met name aan de Schotse verbondsleer De 'dne-verbonders' daarentegen kunnen zich, althans wat hun intentie betreft, op Calvijn beroepen

Welnu - drs. Grandia ontpopt zich in dit artikel als Kerstens verdediger En hij kwijt zich van die taak met verve Dat is zijn goed recht De motieven die hij daarbij hanteert en het betoog waarin hij één en ander een plaats geeft, is echter niet op alle plaatsen even sterk Vooral met omdat zijn artikel voortdurend pendelt tussen objektieve beschrijving en subjektieve verdediging. Een enkele toe­ spitsing-

'^ Met nadruk wijst Grandia erop dat ds Kersten aantoont dat de Schrift spreekt van tweeërlei kinderen des verbonds, daarmee suggererend dat de andere partij dat ontkent Op pag. 103 blijkt echter heel nadrukkelijk dat ook ds. Jongeleen hiervan uitging.

* Op de pagina's 114vv. geeft Grandia een soort verantwoording. Mijns inziens IS hier sprake van verwarring van enerzijds de prediking van het evange lie van Christus als de enige Weg des behouds en anderzijds de weg die de Heere met de Zijnen gaat in de ontdekking van zonde en de openbaring van Christus aan hun ziel. De subjektieve heilsweg die bij ieder van Gods kinderen onderscheiden ligt, kan toch met dienen als bewijsgrond voor de leer van de verbonden''

* In de bijdrage van Grandia wemelt het van allerlei suggestieve en onwelwillende opmerkingen. Ook van diverse ondoordachte uitspraken. Zo bijvoorbeeld als hij met een verwijzing naar een bekend boek van Th. Boston stelt dat theologiebeoefemng alleen in het goede spoor gaat als men däär begint waar God begint, namelijk in de eeuwigheid Dat IS te absoluut gesteld. Immers - hieraan getoetst zouden we zowel Augustinus' Confessiones als Calvijns Institutie terzijde moeten leggen.

* De vermeende tegenstelling tussen exegese en dogmatiek op pagina 117 is uiterst merkwaardig. Kennelijk komt ze de schrijver op deze plaats van pas De naam van Calvijn bij een dergelijke stelling IS geheel misplaatst. * Tot slot de op pagina 110 afgedrukte tekst betreft niet de leeruitspraken, zoals het onderschrift ons wil doen geloven; het is slechts het voorstel daartoe. Voor die tekst zelf kunt u bijvoorbeeld terecht in 'Verkiezing en verbond' van dr. J. van Genderen (pag 93).

Het bovenstaande is overigens niet geegd om de drijfveren van ds. Kersten an te tasten. Het ging hem om de soeveeiniteit van Gods genade en om de rkenning van Christus als de enige grond tot zaligheid - geheel buiten de mens. Zijn zorgen aangaande een toenemend remonstrantisme waren niet gehee zonder grond .. De kerkelijke ontwikkelingen sindsdien zijn er het bewijs van jammer is wel dat deze fundamentele zaken in de polemische sfeer terechtkwamen De broeders hadden elkaar moeten kunnen vinden Immers - de belijdenis der kerk, evenals trouwens de relormatoren, ja ook de Nederlandse en Schotse oude schrijvers, spreken onbevangene over deze dingen dan Kersten in zijn polemiek. Daarom is het ook te betreuren dat drs. Grandia met zijn artikel de polemiek als zodanig in stand houdt In de biografie van de hand van ds Golverdingen is dat heel anders.

Tot slot. dominee Mallan vond voor he schrijven van zijn bijdrage vrijmoedigheid in Hebreen 13 vers 7 „Gedenkt uw voorgangers die u het Woord Gods gesproken hebben en volgt hun geloof na aanschouwende de uitkomst hunner wandel".

Moge dit ook de drijfveer bij de lezer van deze bundel zijn Mijn opmerkingen rond het artikel van drs Grandia behoeven daarop met in mindering te komen.

N.a.v.: Dr. F. Florijn en J Mastenbroek (red.), Gerri Hendrik Kersten. Grenswachter en gids van de Gereformeerde Gemeenten.

Uitgeverij De Groot Goudriaan te Kampen. Gebonden. Geïllustreerd. 220 pag. Prijs ƒ 45,-.

Middelhamis J M. J. Kievie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen