7. Gehoorzaamheid (4)

Inleiding

Weet u, weet jij hoe het dragen van baarden en snorren op de agenda van de synode is gekomen? Voor het antwoord op deze vraag moeten we zo’n 50 jaar teruggaan in de geschiedenis. In de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw ontstond in ons land de provobeweging. Heel veel vaststaande zeden en gewoonten gingen op zijn kop. Er was in zekere zin sprake van een revolutie. Een van de kenmerken was het dragen van baarden en snorren. In die tijd heeft onze synode een uitspraak gedaan. Baarden en snorren waren een teken van wereldgelijkvormigheid. Dat moest echter worden geweerd. Daar is een besluit over genomen en dat is goed geweest.

Inmiddels zijn we zo’n 50 jaar verder. Vanuit de synode kwam in 2022 de vraag, of we deze regel nog moesten handhaven. Dat is diepgaand besproken. Allerlei gezichtspunten zijn voorbijgekomen.

Uiteindelijk heeft de synode besloten het besluit te handhaven, waarbij met name gedacht is aan de bediening van de heilige sacramenten, het afleggen van openbare belijdenis, en de kerkelijke bevestiging van het huwelijk. De synode was het eens over de volgende vijf argumenten die we hieronder benoemen.

Wet der liefde

Het eerste waar we op wijzen is dat we geen ergernis mogen geven aan andere leden van de gemeente. Dat kan gemakkelijk gebeuren, mede omdat in het verleden vanaf de kansel ernstig is gewaarschuwd tegen het dragen van baarden of snorren. Een kerkenraad kan daarom besluiten niet van het eerder ingenomen standpunt af te wijken.

De heer L.M.P. Scholten schrijft hierover ¹ : ’Anderzijds kan het weleens gewenst zijn dat de kerkenraad in gevallen, waarin dus op zichzelf niet gesproken kan worden van een overtreding van Gods gebod, toch aan de persoon in kwestie vraagt rekening te houden met de gevoelens van anderen, naar de regel die Paulus stelde in Romeinen 14 en 1 Korinthe 8. Daarom, indien de spijs mijn broeder ergert, zo zal ik in eeuwigheid geen vlees eten, opdat ik mijn broeder niet ergere (1 Kor. 8:13). Wie daar dan niet van weten wil en eigen gedrag doorzet, handelt wel in strijd met de wet der liefde.’

Dit handelen naar de wet der liefde is een belangrijk argument geweest om de gedragsregel inzake baarden en snorren te handhaven. Als er jaren lang nadrukkelijk afstand is genomen van het dragen van baarden en snorren, zou een deel van de gemeente er beslist moeite mee hebben als men met baard of snor aanging aan bijvoorbeeld het Heilig Avondmaal.

Gezindheid

In de tweede plaats willen we de gedachtevorming rond het dragen van snorren of baarden bezien vanuit de gezindheid waarmee iets wel of niet wordt gedaan. De vraag is dan met welke gezindheid men handelt en wandelt in het samenleven met anderen en in het bijzonder in het kerkelijke leven. Is onze handel en wandel gericht op Gods eer en het heil van de naaste of is er sprake van een doen van eigen zin en wil? Het is een vraag, die we ook bij dit onderwerp eerlijk aan onszelf mogen stellen.

Een gebod van mensen?

In de derde plaats staan we stil bij een wezenlijke vraag: Betreft de gedragsregel inzake snorren en baarden een ‘gebod van mensen’ of mag het gezien worden als een ‘goede regel en traditie’? In dit verband citeren we wat de heer Scholten heeft geschreven in zijn artikel ‘De baard van Bogerman’ ² : ’De kerk komt te allen tijde het recht toe, een gezaghebbend oordeel uit te spreken over iemands opvattingen of gedrag, zo in leer als in leven. Alleen, dat gezag kan haar grond alleen vinden in het Woord Gods. Alle gezag moet naar dat Woord geoefend worden en zeker ook in de kerk. Want alleen het Woord Gods heeft bindend gezag in de kerk. Daaraan moeten leer en leven getoetst worden.’

Verder schrijft hij: ’(…) dat dat niet kan betekenen, dat zulk een kerkelijke uitspraak alleen maar gezag kan hebben, wanneer zij gestaafd wordt met een direct woord der Schrift, waarin dit of dat rechtstreeks verboden of geboden wordt. Wie dat eist, maakt zich schuldig aan wat wel genoemd wordt: biblicisme.’

Wereldgelijkvormigheid

De laatste tijd zien we dat het dragen van baard en snor in onze samenleving steeds vaker voorkomt. Je ziet het onder meer bij personen die door sociale media veel bekendheid hebben gekregen. In dat opzicht kun je spreken over een modeverschijnsel. We zien ook allerlei baardvormen. Soms zien deze er verzorgd uit, in andere gevallen geven ze ook een indruk van onverschilligheid en slordigheid.

Hier wordt nogal eens tegenin gebracht dat iemand alleen een baard wil dragen, omdat dit in de tijd van de Bijbel vanzelfsprekend was. Dan wordt er echter aan voorbijgezien dat er tegelijk sprake is van een meedoen met de huidige mode. Als iemand gevraagd wordt zijn baard of snor af te scheren, maar dit weigert, komt soms ook iets van de tijdgeest openbaar die de volle nadruk legt op het zelfbeschikkingsrecht. Gezegd wordt: ’Ik bepaal zelf wel hoe ik eruitzie. Ik vind dat de kerk zich daarmee niet moet bemoeien.’

De synode is ervan overtuigd dat het zich gedragen naar de mode en het naar voren brengen van het recht op zelfbeschikking, niet getuigt van een juiste gezindheid. Wel moet worden gezegd dat buiten Nederland baarden worden gedragen, maar dan wel vanuit een andere gezindheid. In bepaalde culturen past het juist om een baard te dragen.

Eenheid en eigenheid van ons kerkverband

In de vijfde plaats wijzen we op het belang van de eenheid en eigen heid van ons kerkverband. Het loslaten van de gedragsregel inzake baarden en snorren is een bedreiging voor de eenheid binnen ons kerkverband.

Bovendien zal het vervreemding tot gevolg hebben bij veel leden die vinden dat deze gedragsregels behoren bij de eigenheid van ons kerkverband. Zij hebben daar redenen voor, onder meer omdat er in het verleden steeds ernstig tegen is gewaarschuwd. Op de achtergrond hiervan speelt mee, dat enkele zeer geachte overleden leraars in hun tijd gewaarschuwd hebben tegen het dragen van baarden en snorren.

Terughoudend met veranderingen

Ten slotte wijzen we erop dat het in zijn algemeenheid van groot belang is om terughoudend te zijn in het veranderen van besluiten die door onze vaderen met duidelijke en gewichtige redenen zijn genomen. We verwijzen hiervoor naar de geschiedenis van de Rechabieten. In het artikel ‘Het allerbeste leven 5 – Gehoorzaamheid 2’ zijn de door Matthew Henry genoemde vijf prijzenswaardige redenen waarom deze inzettingen door Jónadab waren gegeven, geciteerd. Het is van belang deze vijf redenen ook te betrekken bij de overwegingen ten aanzien van het besluit om het dragen van baard of snor te blijven afwijzen. Het blijft gelden dat het dragen van baarden en snorren een middelmatige zaak is, waarvan we niet kunnen zeggen dat het in strijd is met Gods Woord. Laten we echter onder ons op voorhand uit liefde, verdraagzaamheid en respect voor onze overleden leraars deze regel vooralsnog handhaven. Daarmee handelen we ook in de geest van de Rechabieten.

(wordt vervolgd)

Noten

1. ‘Onderweg opgetekend’, Gebr. Koster, Barneveld; pagina 40

2. ‘Onze levenswandel’, Gebr. Koster, Barneveld; pagina 18 en 21

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen