Angstige oorlogsjaren voor burgers Aalburg

De mobilisatietijd bracht in het Land van Heusden en Altena de gebruikelijke ongemakken met zich mee. In de verschillende dorpen werden militairen ingekwartierd. Het toenmalige gemeentehuis van Drongelen werd kantine voor de soldaten. De aanwezigheid van deze troepen was nodig voor de bescherming van de brug over de Bergsche Maas en de brug over het Heusdens kanaal. Beide bruggen waren van belang voor de Nederlandse verdediging. Over deze bruggen moesten de Nederlandse troepen zich achter de Hollandse waterlinie terugtrekken. Na het uitbreken van de oorlog werden beide bruggen door het Nederlandse leger vernield om de opmars van de vijand te bemoeilijken. De houten noodbrug bij Drongelen werd ook door Nederlandse militairen in brand gestoken. Direct na de overgave op veertien mei werd met het herstel van de twee bruggen begonnen en werden de resten van de vernielde houten brug bij Drongelen opgeruimd. Het herstel van de kapotte bruggen viel echter lelijk tegen. Pas in 1941 konden de mensen weer van de bruggen gebruik maken.

Geallieerden
Na de landing van de geallieerden in Normandië werd de oorlog in het Land van Heusden en Altena pas goed merkbaar, vooral toen de geallieerden tot de Bergsche Maas waren opgerukt. Het onderwijs lag stil omdat de scholen gevorderd werden.
Duitse militairen werden bij burgers ingekwartierd. De angst onder de burgerbevolking groeide. omdat men in de gaten kreeg dat de Duitsers bepaald niet van plan waren het Land van Heusden en Altena zonder slag of stoot prijs te geven. De burgers gingen zich steeds meer bezighouden met het zoeken en maken van schuilgelegenheden. In Genderen werd onder meer in de kelder van de melkfabriek een verblijfplaats voor ongeveer 80 personen ingericht.
Elke dag vonden er min of meer zware artilleriebeschietingen plaats en kwamen er V-1's over en soms ook met een denderende klap neer. De toren van de Hervormde kerk van Wijk werd door de Duitsers als uitkijkpost voor hun artillerie gebruikt en daarom door de geallieerden geleidelijk in puin geschoten. De kerk die toch al geleden had omdat er een bom dichtbij de zuidelijke muur was gevallen, werd daarbij zwaar beschadigd. Vooral omdat een deel van de zware toren door het dak in de kerk viel en daar grote verwoesting aanrichtte.

Evacuatie
Toen de geallieerden op 5 november 1944 de Bergsche Maas naderden, bliezen de Duitsers de Heusdense brug op. De brug over het Heusdens kanaal viel een maand later die eer te beurt. Intussen was men al begonnen met het evacueren van burgers uit de plaatsen langs de Bergsche Maas. In de leegstaande huizen hadden de Duitsers nu vrij spel. Met de kerstdagen waren er in Veen, behalve de ongeveer 1200 eigen inwoners, nog omstreeks 3500 evacuees. Hierbij kwamen nog circa 1800 Duitse militairen. In sommige huizen waren meer dan 60 personen ondergebracht.
Op 5 januari 1945 is het voor de burgerbevolking van Wijk en Veen wel de meest trieste dag van de hele oorlog geweest. Kort na de middag ving er een hevige geallieerde artillerie-beschieting van Wijk aan, terwijl vliegtuigen boven het dorp bommen afwierpen. Verschillende burgers hadden in de kelder van de bakkerij van Van der Pol een schuilplaats gezocht. Eén bom viel dicht bij het pand waardoor dit instortte en de brandende bakkersoven in de kelder terecht kwam. Hierbij kwamen 28 burgers om. Eveneens op die dag vond er een luchtbombardement plaats dat waarschijnlijk voor de toren van Veen bedoeld was. Het pand waarin de slagerij van Van Tilborg gevestigd was, werd geheel verwoest. Ongeveer 30 burgers en enkele Duitse militairen werden gedood. De toren werd niet geraakt, wel werd de kerk vrij ernstig beschadigd.

Overgave
Ten slotte brak ook in het Land van Heusden en Altena de dag van de Duitse overgave aan. Een daadwerkelijke bevrijding in de vorm van een intocht van geallieerde troepen is hier door besmettingsgevaar nooit geweest. Op zaterdagmiddag, de vijfde mei, was bijna geheel Veen naar de Maasdijk gegaan, omdat daar leden van de ondergrondse een toespraak zouden houden. Juist toen dit gebeuren een aanvang zou nemen, verschenen plotseling vijftien Duitse militairen die naar hun wapens grepen. ledereen vluchtte zo snel mogelijk ergen naar binnen, zodat dit incident zonder slachtoffers afliep.
Op zondag 6 mei hield ds. H. Harkema in de Ned. Herv. kerk van Veen een dankdienst. Tijdens deze dienst kwam een koerier van de ondergrondse de trap van de kansel op. Hij berichtte dat de Duitse overgave officieel een feit was Hierop liet de dominee ps. 106 zingen. Aangezien vele mensen geen plaats in het gebouw konden krijgen, heeft ds. Harkema deze dankdienst tot driemaal toe moeten houden. Al snel konden de evacuees weer naar hun huizen terugkeren.
Dat het menselijke vermogen om de ellende te doorstaan in deze streek juist zo sterk is geweest, kwam volgens de auteur, door een groot Godsvertrouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen