Monument betaald uit kantinekas

Industrieterrein De Binckhorst, mei 1996. Stank en lawaai. Fabrieken, kantoren, auto’s, asfalt. Een Voorburgs bedrijventerrein als ‘voorhof tot de Residentie. Een onbekende bezoeker van het terrein zal echter nooit de lusthof vinden die in het hart van dit industriegebied verscholen ligt. Een dmkke weg oversteken, via een parkeerplaats een poort in een grauw kantoorgebouw zoeken, en dan ligt daar opeens een heel andere wereld. Een oud hek, een smalle gracht en daarachter een bloeiende boomgaard en verscholen achter de witte bloesems een prachtig kasteeltje. De Binckhorst. Ooit lag dit kasteel in het vrije veld. Nu is het aan alle kanten omgeven door de lelijkste gebouwen die Nederland kent. Hoe heeft dit ooit kunnen gebeuren? Een historisch juweeltje, domweg weggestopt achter kantoorgebouwen zonder enige allure.

In de tuin achter het kasteel staat een heus oorlogsmonument. Betaald uit de kantinekas van de soldaten die hier tijdens de mobilisatie gelegerd waren. Gebouwd in 1940 (!) onder het oog van de Duitse bezetter. Na de oorlog werden hier op 4 mei eerst nog herdenkingen gehouden, maar in de loop der jaren raakte het sobere gedenkteken in het vergeetboek. Zelfs de lijvigste standaardwerken over de Haagse oorlogsmonumenten vermelden het monument niet.

Werkstuk

Het is de volledige verdienste van de Voorburgse familie Smit -vader C. L. Smit en zoon Leendert- dat er sinds verleden jaar weer herdenkingen bij het monument gehouden worden. Morgen, 4 mei, zullen er zelfs weer familieleden van de omgekomen soldaten aanwezig zijn. Bovendien wordt dan een plaquette onthuld ter nagedachtenis aan de ontwerper van het monument, Hugo van Lennep.

Vader en zoon Smit komen er niet over uitgepraat. Het ene na het andere plakboek komt op tafel en de hoeveelheid brieven en foto’s is bijna niet te tellen. Als vader even wat documenten moet zoeken, vertelt Leendert gewoon door. Hij was het eigenlijk ook die ooit, in verband met een mavowerkstuk, interesse toonde in kasteel De Binckhorst. „Ik wist niet eens dat het hier stond”. En wie zich verdiept in de historie van het kasteeltje, stuit op een gegeven moment onvermijdelijk op het gedenkteken in de achtertuin. Een monumentje dat totaal ver vallen was en vergeten.

Leendert liet het er niet bij zitten en schakelde zijn vader in bij z’n zoektocht naar de herkomst van het monument. Tientallen brieven werden geschreven en vele gesprekken gevoerd. Met als uitkomst dat verleden jaar het monument op kosten van Defensie werd opgeknapt. De eerste officiële herdenking sinds jaren kon weer plaatsvinden.

Parachutisten

Het monument werd in 1940 gebouwd als gedenkteken voor drie soldaten die in de ochtend van 10 me1940 werden doodgeschoten. De mannen gingen eten halen op kasteel De Binckhorst voor hun medesoldaten van de Vierde sectie van de Vlle Zoeklichtcompagnie, die gelegerd was rond Den Haag. Parachutisten van het Duitse leger, in de vroege ochtend van de 10e mei geland bij Den Haag, schoten de Hollandse jongens bij de Oude Tolbmg in Voorburg dood.

Smit: „Nog in datzelfde jaar werd besloten een monument voor de omgekomen soldaten op te richten in de tuin van De Binckhorst. Daarvoor werd 200 gulden uit de kantinekas ge haald. Op 4 augustus 1940 werd het monument onthuld. De Duitse bezetter stond het toe, omdat ze natuurlijk een goede indmk wilden maken op de Nederlanders”.

Onderzoek

Inmiddels heeft verder onderzoek van de familie geleid tot de oprichting van de werkgroep “Soldatenmonument de Binckhorst”. „Na veel zoeken zijn we nu eindelijk ook achter de geschiedenis van de ontwerper van hemonumentje gekomen”, vertelt Smit senior. „Het gaat om een bouwkundig ingenieur die in de oorlog behoorde tot de staf van de Vlle Zoeklichtafdeling. Hij was de schrijver van de zogenaamde “Symphonie der Bundels”, die opgevoerd werd op 7 augustus 1939 ter ere van de geboorte van prinses Irene. Ook ontwierp Hugo een ring met daarop het embleem van de Genie. In de oorlog was hij verder actief bij Het Parool.

Bij een poging om met twee kameraden de grens met bevrijd gebied over te steken, werd hij met z’n vrienden bij Dubbeldam door de Duitsers aangehouden. Omdat een van zijn kameraden belastende papieren bij zich had, werden de drie vrienden gevangen genomen en op 1 januari 1945 overgebracht naar het zogenaamde “Oranjehotel” in Scheveningen. Op 17 februari van het bevrijdingsjaar werd Hugo op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd”.

Zusters

Na intensief speurwerk in telefoonboeken, is het Smit nu gelukt twee hoogbejaarde zusters van Hugo van Lennep op het spoor te komen. „Ik heb ze na veel rondbellen ontdekt en inmiddels zijn ze ook al bij het monumentje wezen kijken. Ze waren bijzonder ontroerd. Te meer, omdat ze na de oorlog lange tijd in onzekerheid hebben verkeerd over het lot van hun broer Hugo. Ze hebben zijn lichaam namelijk pas in 1947 in een massagraf ontdekt”.

Morgen zullen de zussen aanwezig zijn bij het onthullen van de plaquette ter ere van hun broer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen