Kyoto biedt kaal klimaatverdrag

Vandaag zijn er geen verliezers en maar één winnaar, het milieu, verklaarde de Luxemburgse minister van milieu opgetogen bij het afsl uiten van de top in Kyoto. Eerder tijdens de conferentie sprak de Amerikaanse vice-president Al Gore van zware stormen en zich verspreidende ziekten. Gore pleitte voor „nederigheid, want de geestelijke wortels van onze crisis zijn trots en een gebrek aan begrip en respect voor onze banden met Gods aarde en elkaar”. Terloops merkte hij op dat het bijna voorbije jaar het warmste is in de beschreven weersgeschiedenis. Tijd voor actie, was de boodschap. Maar ondertussen was het lastig zakendoen met Amerikaanse onderhandelaars.

Na tien dagen moeizaam onder handelen berei kten 2000 delegatieleden uit 160 landen uiteindelijk een historisch akkoord. Voor het eerst in de geschiedenis is afgesproken dat industrielanden zich verplichten om de uitstoot van broeikasgassen te vermi nderen. In 2012 moet, ten opzichte van 1990, 5,2 procent mi nder van die gassen uit schoorstenen en uitlaten in de atmosfeer verdwijnen.

Ahrrenius

Het is een historisch akkoord dat ook nog eens bereikt is in het honderdste jaar nadat de Zweed Svante Ahrrenius waarschuwde voor een versterkt broeikaseffect van de dampkring. Hij zag in dat de uitstoot van kooldioxide, als gevolg van verbranding van steenkool en aardolieproducten, er uiteindelijk toe kan leiden dat de aardse atmosfeer opwarmt .

Zelfs in Kyoto aanwezige milieubeschermers -Greenpeace, Wereld Natuurfonds, Friends of the Earth en andere- reageerden aanvankelijk opgetogen op het Protocol van Kyoto, zoals het verdrag te boek staat. Natuurlijk, het percentage had hoger moeten zijn, maar we hebben nu toch een wettelijk bindend document dat voor alle industrielanden geldt, zei een van de vertegenwoordigers.

Bij nader inzien valt dat allemaal een beetje tegen. Als het percentage kooldioxide in de atmosfeer sinds het midden van de vorige eeuw is toegenomen van 0,027 procent tot 0,034 procent nu, wat maakt dan een beperking van de uitstoot van 5,2 procent, pas te realiseren in 2012, voor de opwarming van de atmosfeer uit? Voorlopig niets, zeggen nuchtere onderzoekers. De inmiddels in de dampkring aanwezige stoffen zullen nog decennia lang effect hebben. Er is een reductie van 50 tot 60 procent nodg om op korte termijn het gevaar van opwarming door menselijke toedoen weg te nemen.

Grammetje

Het is met dit protocol zelfs niet uitgesloten dat er geen grammetje minder broeikasgas de atmosfeer ingaat. Een van de bepalingen van Kyoto is namelijk dat ontwikkelingslanden geen enkele verplichting hebben. Ze hoeven zelfs niet op vrijwillige basis te verklaren dat zij ernaar zullen streven minder broeikasgassen te emitteren. Daarmee krijgt bijvoorbeeld een land als China, met de grootste steenkoolvoorraad ter wereld, een vrijbrief om te verstoken wat het wil en net zoveel als het wil. Vanzelfsprekend gaat er in dat land nu al veel steenkool in rook op. China is zelfs tweede - na de Verenigde Staten- op de wereldranglijst van kooldioxideproducenten.

India en China hebben er in de laatste nacht van Kyoto om gevochten om “vrijwillige deelname” van de kant van ontwikkelingslanden buiten het protocol te houden. Amerika was de felste tegenstander daarvan, maar ging uiteindelijk overstag. Nu al staat dit punt op de agenda voor de volgende wereldklimaatconferentie, Buenos Aires 1998.

Verder is in Kyoto afgesproken dat industrielanden krediet kunnen verdienen met investeringen in ontwikkelingslanden. Die investeringen moet dan in nieuwe technologie zijn gedaan, waardoor in de arme landen minder broeikasgassen de lucht ingaan. Milieubewegingen noemden dit in Kyoto „achterdeurtjes en uitvluchten”. Industrielanden krijgen wel punten, maar er staat geen vermindering aan broeikasgassen in eigen land tegenover.

Wetenschappelijke onduidelijkheid bestaat er ook nog over het effect van de aanplant van bossen. In Japan is in het verdrag opgenomen dat industrielanden de investering in bossen mogen aftrekken van hun verplichting die ze voor eigen land hebben. Wetenschappelijk is echter nog onduidelijk hoeveel kooldioxide een boom in de loop van zijn leven opneemt. Vaststaat alleen dat jonge bomen op dat gebied nog wat meer betekenen dan oude. In hoeverre aanplant van bos nu in mindering gebracht mag worden op de eigen vervuiling, dat zal "Buenos '98'' duidelijk moeten maken.

Siberië

Het is ook te optimistisch om te stellen dat er nu een „wettelijk bindend document “ ligt. Dat zal nog even duren. Onderhandelaars zijn teruggekeerd naar hun vaderland en hebben daar niet zelden wat uit te leggen. Bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Vice-president Gore had zijn ambtenaren in Kyoto aanvankelijk de rui mte gegeven om tot 2 a 3 procent reductie van gassen ten opzichte van 1990 te gaan. Ze zijn thuisgekomen met een verplichting van 7 procent. Dat kon de Amerikaanse industrie niet geloven. Het zal dan ook nog even duren voordat het Congres het Protocol van Kyoto ratificeert.

Aanvankelijk ging de doelstelling voor de klimaattop in Japan nog verder dan het maken van wettelijk bindende afspraken; er moesten zelfs straffen in het protocol komen voor landen die de taakstelling niet halen. Maar de onderhandelaars kwamen in Kyoto tijd te kort. Ook dat is voor Buenos ’98.

Maar zelfs als alles wettelijk vastligt en de wereldgemeenschap een internationaal klimaatverdrag met juridische sancties heeft, dan wordt het afdwingen van de naleving nog een uitertst moeilijk punt. Een nachtelijke vlucht van Schiphol naar Japan brengt talloze olievuren in het desolate Siberië aan het licht. KLM-vliegers vragen zich hardop af: Wie gaat hier controleren?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen