Filteren
van 3
Fiere helden, rondborstig en zonder bedrog
Volgens de Reformatie moest de rituele kalender op de helling. Geen heiligenverering, geen missen, geen beelden in de kerk, geen uiterlijke pracht en praal, geen gebeden voor de doden meer. Het vagevuur werd afgeschaft. De mens werd in z'n eentje voor Gods aangezicht gesteld. Maar niet alle "sup ...
Vrouwen in de Reformatietijd
Vrouwengeschiedenis is een relatief jonge tak van de wetenschap, die opkwam na de tweede feministische golf. In de eerste drie decennia was ze vooral de stiel van onbesuisde dolle Mina's. Hun ideologische agenda was duidelijk: "Wij strijden voor de bevrijding van de vrouw." In de theologie kwam ...
Doofpotten en de straten van Askelon
Vertelt de kerkgeschiedenis Gods grote daden? Soms wel, maar vaak ook niet. Twist en tweedracht, overspel en bedrog, haat en nijd, scheuring en verkettering, dat alles geeft de kerkgeschiedenis te aanschouwen. Geen verheffend toneel dus. Dat kan ook moeilijk anders, omdat de natuurlijke mens -di ...
De zegetocht van stemmig blauw
Maar kleuren hebben ook een geschiedenis, zo blijkt uit de jongste pennenvrucht van Herman Pleij, "Van karmijn, purper en blauw. Over kleuren van de Middeleeuwen en daarna". Hun betekenis is niet statisch. Een witte gelaatskleur was tot de achttiende eeuw bijvoorbeeld een teken van standing. Arb ...
Arndts gebedenboekje: vuurvast en waterproof
In de zeventiende en de achttiende eeuw waren er verschillende versies van dit wonderverhaal in omloop. Er is ook een aantal exemplaren overgeleverd dat vuurvast dan wel waterproof is gebleken. Een daarvan berust in Halle, een ander in de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel. Het "Pa ...
De bekering van een dominee
Ds. Van der Poel hield niet alle dominees van zijn dagen voor bekeerd. Hij kon dat puntig verwoorden in zijn "sprokkelhoutjes", bevindelijke aforismen voor de fijnproever. "Er moeten vandaag meer mensen dominee worden dan bekeerd worden. Dat is ook een oordeel." Nu waren -en zijn- het ni ...
Een kruisteken deed wonderen
Eén van de vroegste aanwijzingen over de cultus van het kruis treffen we aan bij Tertullianus. Hij schreef dat "bij elke stap of beweging voorwaarts, bij elk in- en uitgaan, bij alle gewone activiteiten van het dagelijkse leven wij op ons voorhoofd een kruisteken maken." Al vroeg in de n ...
Een verfrommeld portret van Kohlbrugge
De Zwitserse theoloog Karl Barth gaf Kohlbrugge een plaats in zijn boek "Die protestantische Theologie im 19. Jahrhundert" (1947). Hij figureert daar tussen theologische smaakmakers van Schleiermacher tot Ritschl. Dat is opmerkelijk. Want zoals Barth zelf aangaf, ontbrak de naam Kohlbrugge in de ...
De geest van Jan Salie en de beeldenstorm
Na veel strijd en lijden, door onze martelaars met hun bloed bezegeld, brak de Gouden Eeuw aan. Economische voorspoed ging gepaard met een bloei van de gereformeerde religie. De rechtzinnigheid vierde na de uitbanning van het remonstrantisme hoogtij. Maar nauwelijks brak het jaar 1700 aa ...
Een dansende hond in de kerkbank
Dieren in de kerk zorgen heden ten dage voor hilariteit en afleiding. Ik herinner mij alleen katten, vlinders en vliegen. De kat die ooit bij ons de kerk binnenwandelde -voor de dienst- werd er onverbiddelijk weer uitgezet. Hij kwam daarna nog tweemaal terug, maar toen ging de deur dicht. Fladde ...
van 3
