Filteren
van 3
Een waarschuwing van Lodenstein
Een anonieme student theologie in Kampen halverwege de twintigste eeuw zou het in elk geval niet met dr. Klink eens geweest zijn. De anonymus studeerde aan de universiteit van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, die in 1944 onder leiding van Klaas Schilder ontstonden als afsplitsing van de Gere ...
Doofpotten en de straten van Askelon
Vertelt de kerkgeschiedenis Gods grote daden? Soms wel, maar vaak ook niet. Twist en tweedracht, overspel en bedrog, haat en nijd, scheuring en verkettering, dat alles geeft de kerkgeschiedenis te aanschouwen. Geen verheffend toneel dus. Dat kan ook moeilijk anders, omdat de natuurlijke mens -di ...
Een kruisteken deed wonderen
Eén van de vroegste aanwijzingen over de cultus van het kruis treffen we aan bij Tertullianus. Hij schreef dat "bij elke stap of beweging voorwaarts, bij elk in- en uitgaan, bij alle gewone activiteiten van het dagelijkse leven wij op ons voorhoofd een kruisteken maken." Al vroeg in de n ...
Arndts gebedenboekje: vuurvast en waterproof
In de zeventiende en de achttiende eeuw waren er verschillende versies van dit wonderverhaal in omloop. Er is ook een aantal exemplaren overgeleverd dat vuurvast dan wel waterproof is gebleken. Een daarvan berust in Halle, een ander in de Herzog August Bibliothek in Wolfenbüttel. Het "Pa ...
"Een vertederende obsessie"
Calvijn is vaak omschreven als de paus van Genève, het protestantse Rome waar hij een theocratisch schrikbewind voerde en Servet liet ombrengen. De magere bleke man was een fanatieke drijver die de dubbele predestinatie uitgevonden heeft. Dit soort oordeelvellingen kom je niet slechts in populai ...
"Je bent mij komen wegen"
"De predikant moet in zijn consciëntie overtuigd zijn dat God hem tot een andere gemeente roept", meent ds. K. de Gier in zijn toelichting op artikel 10 van de Dordtse kerkorde. "Hij moet het beroep brengen voor het aangezicht des Heeren, om van Hém licht en wijsheid te bidden om een rechte keuz ...
Fiere helden, rondborstig en zonder bedrog
Volgens de Reformatie moest de rituele kalender op de helling. Geen heiligenverering, geen missen, geen beelden in de kerk, geen uiterlijke pracht en praal, geen gebeden voor de doden meer. Het vagevuur werd afgeschaft. De mens werd in z'n eentje voor Gods aangezicht gesteld. Maar niet alle "sup ...
Strak gezicht, langzame tred, hangend hoofd
"Fijnen" of "fynen" is een sociaal stereotype dat al bestond voor er gereformeerden waren. In de late Middeleeuwen was fijne een scheldwoord voor een klopje, een semi-religieuze vrouw, die gewoonlijk in het zwart gekleed ging. De term duidde vooral op de schijnheiligheid die onder het zwarte gewa ...
De bekering van een dominee
Ds. Van der Poel hield niet alle dominees van zijn dagen voor bekeerd. Hij kon dat puntig verwoorden in zijn "sprokkelhoutjes", bevindelijke aforismen voor de fijnproever. "Er moeten vandaag meer mensen dominee worden dan bekeerd worden. Dat is ook een oordeel." Nu waren -en zijn- het ni ...
De verslonden dood
Het sterfbed heeft in de West-Europese cultuur grote en vaak doorslaggevende betekenis. Het wordt nog altijd bezien als een kosmische strijd tussen de tegenstrijdige machten die het leven hebben beheerst. De Reformatie heeft dat beeld haars ondanks niet uit kunnen bannen. En wat meer is: de besc ...
van 3
