
Wrange taal tekent schrijnend verdriet
Rouw rijmt op trouw, kijk maar naar dit gedicht. Het woord "rouw" staat er niet in en toch vormt de gedachtenstroom in dit sonnet van de Zuid-Afrikaanse dichter Leipoldt (1880-1947) één langgerekte weerklank van de titel. Het werk van deze dichter was mij tot voor kort volslagen onbekend. En toc ...

Niet te stuiten pleidooi voor oprechtheid
Ja, ik weet het. Vondel had een gloeiende hekel aan de contraremonstranten in het algemeen en hun predikanten in het bijzonder. Want door hun drijven was naar hij meende Oldenbarnevelt, de stut en steun van het vaderland, op het schavot beland. Om dezelfde reden kon ook prins Maurits geen goed m ...

Dichter van het bijna zwijgen
Volgens een van zijn leerlingen, de dichter-classica Ida Gerhardt, was de dichter-classicus Leopold (1865-1925) een "adelaar tot de laatste strofe, toppen overzwevende waar geen sterveling ooit genaakt." Ik zal dat niet betwisten. Toch is Leopold voor mij niet alleen de auteur van de statige ver ...

Angst is de tegenpool van eigenwaan
Het jaarlijks ritueel is alweer voorbij. De centrale schriftelijke eindexamens zijn afgenomen en het wachten is nu op de uitslag. Dat wachten kan de nodige spanningen met zich meebrengen, maar over die gevoelens van vrees gaat het in dit gedicht niet. Als aansporing voor wat komen gaat, komt dez ...

Drempeldicht voor Daniël Heinsius
In boeken uit vroeger tijden zie je ze nogal eens staan, de zogenaamde drempeldichten. De schrijver zelf, zijn uitgever of anderen uit de kring van bekenden van de auteur leiden de lezer van het boek in aard en eigenschappen van het onderhavige werk in, beschrijven kort de inhoud, of 'zingen' (z ...

De dood midden in het leven
"Mytten wir im Leben synd/ mit dem Todt umbfangen", dichtte Luther: "Midden in het leven zijn wij door de dood omgeven" - een vertaling en bewerking van een elfde-eeuwse kerkelijke antifoon (koorlied in zang en tegenzang), die oorspronkelijk in het Latijn geschreven is door een ons onbekende dic ...

Golvend naar het rustpunt
Bij sommige teksten voel je de neiging opkomen om brede armzwaaien te maken. Dit openingsgedicht uit de bundel "De ravenveer" (1970) van de ruim een jaar geleden overleden dichteres Ida Gerhardt is zo'n tekst. Met vier, en strikt genomen slechts drie lange zinnen zijn de drie strofen gevuld. Zij ...

Het hoge woord van liefde
Nergens komen zoveel uitgestrekte bossen voor als in poëzie. Nergens ook zijn die zo oud, zo dicht en zo raadselachtig als in de wereld van de verbeelding. Zij vormen er het decor voor dooltochten in en van de geest. Dat is in de Nederlandse literatuur al zo sinds het verhaal over "Karel ende El ...

Wijsheid van de dichter en het kind
Een recensent 'doet' Achterberg. Hij leest diens "Reiziger 'doet' Golgotha", het drieledig slotgedicht van de bundel "Eiland der ziel", bladert verder in de Verzamelde Gedichten en wordt telkens weer getroffen door het weerbarstige en eigenzinnige karakter van Achterbergs poëzie. De schoonheid h ...

Vol van vroomheid en wetenschap
Tijd: donderdag 24 april 1664Plaats: Utrecht, woning van Voetius aan de PoelenburchsteegOnderzoekend kijken de donkere ogen van de hoogleraar mij aan. Zojuist heeft hij de academische gehoorzaal verlaten. De korte weg langs de Domkerk naar zijn huis in de Poelenburchsteeg is spoedig ...