Koopzondag: vrij van dwang in Dordrecht?

Een van de ‘triggers’ die de CU/SGP-fractie alert maakte, was het bericht in maart 2017 dat ondernemers die niet meedoen aan de maandelijkse koopzondag in winkelcentrum Sterrenburg in Dordrecht een boete opgelegd zullen krijgen. De eigenaar Wereldhave heeft de ondernemers eind 2016 schriftelijk geïnformeerd dat er een sanctie van € 250 per dag op niet naleving staat.

Wat is de revue gepasseerd op het dossier koopzondag?

Jammer genoeg kent Dordrecht inmiddels al een lange geschiedenis van de koopzondag. Halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw deed de koopzondag al zijn intrede. Gedurende ongeveer 20 jaar waren de winkels in het centrum van de stad op de laatste zondag van de maand geopend en ook nog op enkele apart afgesproken zondagen. Alles bij elkaar waren de winkels 16 keer per jaar op zondag open. In september 2014 ging een grote meerderheid van de gemeenteraad helaas akkoord om de koopzondag op alle zondagen toe te staan. En niet alleen in het kernwinkelgebied, ook in alle wijkwinkelcentra. Daarbij is de openingstijd vastgesteld van 12 – 18 uur. Op zondagen die samenvallen met een christelijke feestdag mogen de winkels niet open zijn. ChristenUnie en SGP, die in Dordrecht al jaren samenwerken, hebben samen met het CDA een motie ingediend tegen gedwongen openstelling. Deze motie behaalde geen meerderheid. Vooral omdat de wethouder wees op het veronderstelde vrijwillige karakter van de koopzondag. Verder werd erop gewezen dat de gemeente geen partij is in een huurovereenkomst tussen de verhuurder van een winkelruimte en de ondernemer die huurt.

Moeten vrije ondernemers boeten?

In het winkelcentrum Sterrenburg is er iedere laatste zondag van de maand koopzondag. De supermarkten zijn er iedere zondag geopend. Ongeveer de helft van de ondernemers doet mee aan de koopzondag.

Bij de winkeliersvereniging van het winkelcentrum ontstond forse onrust over de door Wereldhave aangekondigde boete van 250 euro per zondag. Een aantal ondernemers doet namelijk niet mee aan de koopzondag. Hun motieven daarvoor zijn verschillend. Er zijn ondernemers die dit niet doen vanwege hun persoonlijke levensovertuiging. Anderen hebben een economisch motief: de kosten van het open zijn, wegen niet op tegen de opbrengst. En dan is er de groep kleine zelfstandigen die alleen of met een enkel personeelslid de winkel runnen. Die kiezen er bewust voor om de zondag vanuit sociaal motief vrij te houden. Je kunt immers niet zeven dag per week actief zijn. In de lokale pers ontstond publiciteit over deze kwestie. Dit was voor de gemeenteraadsfractie van het CDA het moment om schriftelijke vragen te stellen. De fractie van CU/SGP, daarin bijgevallen door de SP, stelde mondelinge vragen tijdens een commissievergadering.

Juist bij het debat in 2014, waarbij de zondag werd vrijgegeven voor winkelopenstelling, was door de voltallige gemeenteraad aangedrongen op het punt van vrijwilligheid. Het college onderstreepte dat nadrukkelijk. Samen met het CDA heeft de CU/SGP-fractie in het voorjaar van 2017 actie ondernomen en is met een aantal ondernemers contact gelegd. Met één van hen is meerdere keren overleg gevoerd. Uit eigen onderzoek van deze ondernemer kwam naar voren dat 1 op de 8 winkeliers voor verplichte openstelling was. Een minderheid. Beide politieke fracties hebben ook een gesprek gevoerd met eigenaar Wereldhave. In dat gesprek is het punt van vrijwilligheid nadrukkelijk aan de orde geweest. De eigenaar benadrukte echter dat verplichte zondagsopenstelling bij een aantal ondernemers als voorwaarde in het huurcontract is vermeld.

Door de ontstane emotie onder de ondernemers van het winkelcentrum voelde Wereldhave zich eind mei 2017 genoodzaakt om het opleggen van boetes uit te stellen. Uitstel is voorlopig nog geen afstel, want inmiddels is aangekondigd dat boetes weer aan de orde zijn na uitvoering van de beoogde herontwikkeling van het winkelcentrum. Met de verplichte koopzondag zegt Wereldhave ‘de toekomst van het winkelcentrum veilig te willen stellen. Waarbij er sprake is van een attractief winkelcentrum en ingespeeld wordt op de behoefte van de consument.’ Wanneer de herontwikkeling is voltooid en boetes mogelijk weer dreigen is niet precies bekend.

Wat is de taak van de gemeente hierin?

Het is de taak van de gemeente om te bewaken dat de winkeltijdenverordening wordt nageleefd. Dit gebeurt in Dordrecht strikt. Op bijvoorbeeld eerste Paasdag en eerste Pinksterdag mogen de winkels niet open zijn. Daar wordt op gehandhaafd.

Wat is de houding van de CU/SGP-fractie geweest in het debat?

In het voorjaar 2017 zijn vanuit de gemeenteraad vragen gesteld aan het college. Naar aanleiding van de beantwoording is in september 2017 gedebatteerd. Vanuit CU/SGP werd gesteld ‘…dat het uiteraard niet aan de gemeente is om te treden in een private overeenkomst tus sen verhuurder en huurder. De gemeente is daarin immers geen partij. Wel kan de gemeente druk uitoefenen op de verhuurder om aan te geven dat dit verplichtende aspect in Dordrecht niet wordt geaccepteerd. Vanuit de ondernemers horen wij een schreeuw om hulp die wij graag willen beantwoorden met het laten vervallen van het verplichtende karakter van de zondagsopenstelling. De wethouder wordt gevraagd hier een reactie op te geven.’ Alle fracties haastten zich om uit te spreken dat vrijwilligheid het uitgangspunt is. De wethouder gaf aan dat hij de kwestie aan de orde zou stellen bij eigenaar Wereldhave. Maar ook stelde hij dat het niet aan de gemeente is om in een private huurovereenkomst te treden en daardoor de invloed van de gemeente beperkt is. De wethouder heeft dit inderdaad aan de orde gesteld in een overleg met Wereldhave. Dit heeft echter niet geleid tot wijziging van het standpunt.

Wat waren de belangrijkste argumenten die jullie hebben gebruikt?

Dat waren de volgende drie:

Het CU/SGP-standpunt dat de fractie zich om principiële en sociale reden uitspreekt tegen de koopzondag in zijn algemeenheid;

Dat het punt van vrijwillige deelname een raadsbreed standpunt is;

Dat CU/SGP zich hard maakt voor de kleine zelfstandige ondernemer die niet zeven dagen per week kan open zijn.

Heeft u tips voor werknemers en of ondernemers die te maken krijgen met een verplichte koopzondag?

In ieder geval is het van groot belang dat een ondernemer geen huurcontract tekent waarin de verplichte deelname aan de koopzondag is opgenomen. Als de situatie tot verplichte deelname zich voordoet, zoek dan breed de publiciteit hierover. Wij zijn ervan overtuigd dat publiciteit en debat over dit punt in Dordrecht hierover heeft bijgedragen aan het opschorten van sancties. Een eigenaar van een winkelcentrum komt niet graag op deze manier in het nieuws. Wettelijk gezien kunnen werkgevers medewerkers niet dwingen op zondag te werken, in de praktijk kan die druk echter wel sterk worden gevoeld. CU/SGP heeft hiervoor in debatten ook aandacht gevraagd.

Heeft u tips voor collega-bestuurders of –politici?

Zoek actief contact met ondernemers die niet verplicht willen meewerken aan de koopzondag en genereer publiciteit. Leg daarbij het accent op het verplichte karakter, dat past niet bij het liberale uitgangspunt van deregulering van de winkeltijden. Benoem daarnaast zeker ook de principiële, economische en sociale aspecten.

Hoe ziet u de toekomst met betrekking tot koopzondagen

In februari 2018 werd bekend dat CDA-staatssecretaris mevrouw Keijzer met een wetsvoorstel gaat komen waarin zij uitsluit dat op basis van lopende huurcontracten winkeliers verplicht kunnen worden tegen hun zin open te gaan op zondag. Als Dordtse CU/SGP willen we nog een stap verder gaan dan dit voorstel. Wij hebben er dan ook bij onze landelijke fracties op aangedrongen dat indien een huurcontract verlengd moet worden, er ook geen sprake van verplichte openstelling kan zijn. De behandeling van dit wetsvoorstel is nog niet afgerond. Met het oog op deze discussie is in het recente coalitieakkoord van Dordrecht opgenomen ‘dat binnen de wettelijke kaders ondernemers de vrijheid hebben over hun eigen winkeltijden te beslissen’. Deze uitspraak staat dwang niet toe en geeft ondernemers een steuntje in de rug. De CU/SGP zal dit onderwerp nauwlettend blijven volgen! Zo proberen we een principe ook praktisch vorm te geven door een open oog te hebben voor lokale ondernemers die hun winkel op zondag niet willen openstellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen