De oorlog die mijn ouders niet hoorden – een Hollandse jongen onder Duitse bezetting

Eten stelen, voedselbonnen verkopen, razzia’s, confrontaties met de bezetter; Johannes en Dick dragen een enorme verantwoordelijkheid op hun jonge schouders. Hun ouders zijn nauwelijks in staat om aan de maatschappij deel te nemen, schrijft Johannes. Vooral de verstandelijke beperking van de vader van Johannes, en zijn onvermogen om te communiceren, vormen tijdens de oorlogsjaren een probleem. Johannes helpt zijn vader met allerlei praktische dagelijkse dingen, verbergt hem in de trapkast als de bezetters een razzia houden in de wijk en leest hem ’s avonds voor uit de krant. Zijn vader heeft nooit leren lezen of schrijven.

Moeder zet Johannes regelmatig in voor gevaarlijke, illegale activiteiten. Distributiebonnen verkopen bijvoorbeeld, op de zwarte markt en eten stelen uit de winkels die ze samen bezoeken. De gevaarlijke activiteiten leveren veel angst en onzekerheid voor Johannes. Wat als hij gepakt wordt? Hoe moeten zijn ouders overleven zonder hun kinderen? Johannes beschrijft het dagelijks leven in de oorlogsjaren vanuit het – unieke- perspectief van een kind met dove ouders. Het zwaartepunt ligt in de hongerwinter van 1944. Het menu schaft op den duur tulpenbollen en suikerbieten. Johannes ziet op straat mensen bezwijken van de honger.

De jongens moeten vechten om te overleven. Een aantal keren hangt hun leven -mede door hun illegale activiteitenaan een zijden draadje.

Johannes sluit vriendschap met Lavinia, een Romameisje. Lavinia brengt Johannes liefde voor poëzie bij. De onvoorwaardelijke vriendschap is balsem voor Johannes, die op school wordt gepest vanwege het feit dat zijn ouders ‘anders’ zijn. Groot is dan ook zijn verdriet als Lavinia met haar ouders en grootmoeder bij een razzia op transport naar Duitsland wordt gezet.

Loyaliteit en veerkracht

Johannes putte voor ‘De oorlog die mijn ouders niet hoorden’ uit dagboeken, stemfragmenten en krantenknipsels die hij jarenlang bewaarde. Aanvankelijk wilde hij het boek schrijven met Dick, maar helaas overleed zijn broer voor het zover was.

De herinneringen van Johannes zijn beeldend. De kracht van het verhaal zit het unieke perspectief, gecombineerd met een sobere maar ook treffende woordkeuze.

De gedetailleerde beschrijving van een aantal voorwerpen brengt huize Krane tot leven. De ‘deurbel’ is een bal die rust op een blok hout. Als het knopje van de bel wordt ingedrukt rolt de houten bal de woonkamer in. Zo weten de ouders van Johannes dat er iemand voor de deur staat. De antieke klok met slinger aan de muur -Johannes moet 'm stiekem verpatsen van zijn moeder- kan rekenen op de fascinatie van vader Krane. Moeder is trots op het aanrechtje in de woonkamer, met erboven een plankje met voorraadblikken. Bezoekjes aan de buren en visite van opa en oma vormen lichtpuntjes in het zorgelijke bestaan van Johannes.

Johannes weet dilemma’s rondom loyaliteit goed neer te zetten. Hij beziet zijn ouders met liefde en mededogen, maar beseft tegelijkertijd dat hij niet alles kan oplossen en op den duur zijn eigen pad moet bewandelen.

Johannes verliet toen hij veertien jaar was zijn ouderlijk huis. Opgelucht dat hij ‘de disfunctionele manier waarop het gezin waarin hij leefde’ achter zich kon laten. In de epiloog vertelt hij dat hij ‘leerde dat het verlaten van een disfunctioneel gezin niet hoeft te betekenen dat je het gezin van herkomst uit je leven verbant.’

Een indrukwekkende geschiedenis van een traumatische (oorlogs)jeugd, en tegelijk een verhaal van moed en veerkracht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen