Reflectie op de toekomst

Rondkijken in de geschiedenis en in de toekomst kan maar met een beperkte scope. Er is te veel om op te noemen. Maar er zijn wel opvallende kwesties, zowel wereldwijd als op de schaal van Nederland. Denk aan de de wereldwijde politieke spanningen, de economische ontwikkelingen, de maatschappelijke onrust.

WERELDWIJDE SPANNINGEN

Het is overduidelijk: de spanningen tussen de volkeren nemen toe. Misschien wel het meest door de onvoorspelbaarheid in de gedragingen van de (wereld)leiders. Het ragfijne zoeken naar consensus na de Koude Oorlog lijkt voorbij. Politieke spanningen lopen gemakkelijk op door onderlinge beschuldigingen, forse uitspraken over en weer en het opzeggen van allianties en verdragen.

Het Midden-Oosten staat als altijd in brand. Geen rust voor Israël, als enige democratische rechtsstaat in die regio. Voortdurende en oplopende spanningen tussen andere landen onderling of wereldwijd.

En dichterbij, zelfs in de landen die echt op elkaar aangewezen zijn, op Europees niveau, lijkt het steeds ingewikkelder om consensus te bereiken, om tot afspraken te komen. De onvoorspelbaarheid in het proces van de vorming van een Europese Commissie spreekt boekdelen. En de besluitvormende ontmoetingen van de lidstaten duren eindeloos, de compromissen zijn zielloos.

Wat wel verbindt op wereldniveau is de zorg om het klimaat. Overal in de wereld staan mensen op om de regeringen op te roepen zich te bezinnen, maatregelen te treffen, klimaatdoelen te halen. Natuurlijk is het denken over milieu en klimaat niet van de laatste jaren, maar de heftige reacties zijn veelal ontstaan sinds het economisch beter gaat.

ECONOMISCHE SCHOMMELING

Het begin van het tweede decennium was economisch gezien dramatisch. De crisis op de financiële markten werd gevolgd door een economische crisis die zijn weerga niet heeft. Vreemd genoeg hebben de meeste mensen daar geen snee brood minder om gegeten. Maar dat gold niet voor iedereen. Velen werden geraakt in hun dagelijks werk. Bedrijven vielen om, de werkloosheid nam toe, de armoede ook. Het fenomeen van de voedselbank zegt genoeg. Gelukkig is er een omslag gekomen. Het economisch tij keerde halverwege het tweede decennium. De economie groeide en bloeide, de werkloosheid nam af en de krapte op de arbeidsmarkt nam van de weeromstuit toe. Je zou verwachten dat het nu allemaal beter zou worden.

Niets bleek minder waar. Met de komst van de nieuwe welvaart groeide ook de ontevredenheid. Op zich is dat begrijpelijk, zeker voor de sectoren waar het jaren krap geweest was. Denk aan de publieke sectoren. De salarissen bij de overheid hebben jaren op nul gestaan, de salarissen in het onderwijs en de zorg bleven achter, terwijl de werkdruk daar fors toenam. De reacties op het uitblijven van oplossingen zijn heftig.

Nog heftiger zijn de reacties op de wijze waarop de economische groei tot stilstand wordt gedwongen door de milieueisen en de klimaatakkoorden. De acties van boeren en bouwers zijn het meest in het oog springend. Maar dat maakt het maatschappelijke debat niet bepaald gemakkelijker.

MAATSCHAPPELIJKE ONRUST

Er is een heftige strijd gaande tussen de belangen van het klimaat en de economie. Het klimaat roept: stop met groeien. De economie roept: laat ons groeien. Tussen die beide belangen wordt het lastig manoeuvreren. In die impasse zal de politiek een antwoord moeten vinden dat maatschappelijk gedragen wordt.

Daarbij maakt de politiek het zichzelf niet gemakkelijk. Een recent voorbeeld is de Spoedwet aanpak stikstof. Deze wet was van cruciaal belang om 18.000 bouwprojecten weer op gang te krijgen. Daar zal de bouwsector mee geholpen zijn, maar de landbouwsector, bijvoorbeeld, voelt dat de spanning daardoor kan toenemen. Voor de boeren is het immers zeer ondoorzichtig op welke wijze er gemeten wordt, en welke consequenties dat voor hen heeft. Vandaar dat in de Eerste Kamer een motie Schalk over openheid en toegankelijkheid over de onderbouwing van stikstofrekenmodellen is ingediend en aanvaard.

Duidelijkheid is noodzakelijk. Dat zal in de komende tijd alleen maar belangrijker worden. De overheid zal maatregelen moeten nemen, maar die maatregelen moeten dusdanig duidelijk gecommuniceerd worden dat de samenleving ze gaat aanvaarden. Het draagvlak zal van cruciaal belang zijn voor de ontwikkelingen in het derde decennium.

EEN SPADE DIEPER

Wat zal de toekomst brengen? Je bent geneigd om vanuit de drie genoemde aspecten de rekening op te maken, de toekomst uit te zetten. Maar dat kan niet, voordat we eerst een spade dieper steken. Want wat is er in feite aan de hand? Je zou voorspoed verwachten, maar de economie zit op slot. Je zou dankbaarheid verwachten, maar de ontevredenheid groeit. Dat komt misschien doordat we vooral zien op wat voor ogen is. De politieke werkelijkheid wereldwijd is te volgen via de media. De economische vooruitgang is te meten via het CPB (Centraal Planbureau). Zelfs het klimaat kan geduid worden met behulp van de meetinstrumenten. Maar de diepere oorzaak, de werkelijke crisis, zit dieper. Nederland worstelt met een veel ernstiger crisis: de morele crisis! Dat is het gevolg van het opzijschuiven van de moraal die opkomt uit de heilzame Tien geboden. Die zijn door God gegeven, ons ten goede.

Dat betekent dat het consequenties heeft als Gods Naam wordt misbruikt, als Gods dag wordt verpatst aan de economie, als het door God geschonken leven in eigen hand wordt genomen, als de seksuele moraal wordt aangepast aan de genderbehoeften. Een samenleving die denkt dat God naar de rand kan worden gemanoeuvreerd komt in de problemen.

DERDE DECENNIUM

Een reflectie op het voorliggende derde decennium is tasten in het duister. We weten niet waar het naartoe gaat op wereldniveau. Zo af en toe houden we de adem in, als er geruchten van oorlogen zijn. We hebben geen idee welke economische vooruitzichten ons wachten. De geschiedenis leert dat er schommelingen zullen zijn, maar wanneer en hoe is voor ons verborgen. We vragen ons af hoe het verder moet met klimaat en milieu. Maar het klimaat wordt niet geregeld door klimaatakkoorden, cijfers en tabellen.

We moeten beseffen dat de wereldvrede of de wereldoorlogen in Zijn handen liggen. We moeten beseffen dat economische voorspoed en tegenspoed uit Zijn hand komen. We moeten beseffen dat zomer en winter, regen en droogte, uit Hem voortkomen.

Dus, dan maar stoppen met werken, geen politiek meer bedrijven, de boel de boel laten? O nee, juist nu, op de drempel van het nieuwe decennium is het van belang om te doen wat onze hand vindt om te doen. We moeten werken op de plaats die ons is toegeschikt, ook in het politieke leven. We moeten leven in het diepe besef dat de Heere regeert. Dan gaan we met een gerust hart de onbekende toekomst van het derde decennium tegemoet, met kinderlijk vertrouwen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen