Nep nieuws OF volkomen BETROUWBAAR

Wat Is Nepnieuws?

Nepnieuws is niets nieuws. Leugen en bedrog zijn er van oude tijden. De eerste leugen vond plaats in het paradijs. De wijze waarop satan Eva verleidt laat ons precies zien wat nepnieuws is. Het lijkt aannemelijk, het speelt in op onze gevoelens of verlangens en we willen het voor waar aannemen zonder verder onderzoek te doen. Bij nepnieuws kan er sprake zijn van desinformatie en misinformatie. Het laatste is onjuiste informatie die min of meer per ongeluk wordt verspreid,

daar zit geen boze opzet achter. Bij desinformatie is dat wel het geval. Dat is informatie waarvan de maker zich ervan bewust is dat deze onwaar, inaccuraat of misleidend is. De verspreider heeft de bedoeling er zelf beter van te worden of anderen te schaden. Voor een ‘gewone’ burger is het vaak lastig om vast te stellen of iets de werkelijkheid weergeeft, of dat er sprake is van geheel of gedeeltelijk verzonnen feiten. Als je denkt aan de ‘gestolen Amerikaanse verkiezingen’, wordt al gauw gezegd: ‘waar rook is, is vuur’. Korter bij huis denk ik aan veel berichten in corona tijd waarbij lang niet alles wat gezegd werd ook waarheid bleek te zijn. Ook hier echter niets nieuws. Ik las in een boekje over het leven van de bekende Schotse hervormer John Knox, die in oktober 1570 een hersenbloeding kreeg, dat zijn tegenstanders het bericht verspreidden dat daardoor ‘het hoofd van Knox achterstevoren op de romp is komen te staan’. Er zijn enkele soorten nepnieuws die moeilijk te onderscheiden zijn van echt. Dat zijn in de eerste plaats berichten die gebaseerd zijn op concrete feiten, maar waarbij niet alle gegevens in aanmerking worden genomen en er bewust een verkeerde conclusie wordt getrokken. Omdat de concrete feiten verifieerbaar zijn, is het lastig te ontdekken dat de conclusie die eruit wordt getrokken, verkeerd is. Een tweede categorie is die waarbij meningen als feiten worden gepresenteerd. Ook hierbij is het niet eenvoudig vast te stellen dat het ‘maar een mening is’.

Wie Zijn De Verspreiders?

Er zijn heel veel verspreiders van nepnieuws. We zien het vooral in de politiek, waar bewust verkeerde informatie wordt gegeven of informatie die sterk eenzijdig is. Duidelijk zie je dat bij wat we horen uit Rusland en Oekraïne over de oorlog en de propaganda die daarmee samenhangt. Niet voor niets vermelden de betrouwbare nieuwsmedia bij berichten uit die regio vaak de opmerking: ‘de berichtgeving kon niet onafhankelijk geverifieerd worden’. Ook veel reclame-uitingen hebben wel iets weg van nepnieuws. De adverteerder wil met de tekst en bijbehorende afbeelding een bepaald beeld oproepen. Het zullen nooit leugens zijn, maar wel een bepaald door de adverteerder gewenst beeld oproepen wat niet in overeenstemming hoeft te zijn met de werkelijkheid. Ook individuen kunnen een belangrijke rol spelen. Denk aan mensen als Micha K. die dezer dagen terechtstaat vanwege het verspreiden van complottheorieën, of leden van actiegroepen met een sterk eenzijdige visie. Bij de verspreiding van nepnieuws spelen u en ik ook een rol. Het gebeurt heel vaak dat ‘gewone’ gebruikers een bericht overnemen en doorsturen zonder zich te realiseren dat het een deel van de werkelijkheid is. Daarmee hebben velen onwetend een rol gespeeld bij het verspreiden van nepnieuws.

Hoe Wapenen We Ons Ertegen?

Nepnieuws is een heel groot probleem geworden. Onze Rijksoverheid waarschuwt tegen deze vorm van ‘nieuws’. De Europese Unie werkt aan wetgeving om verspreiding van nepberichten tegen te gaan. Te vrezen is dat het dweilen met de kraan open is. Er wordt ingezet op mediawijsheid en digitale vaardigheden, op gedragscodes en regelgeving. Op zich allemaal nuttig en ook nodig, maar het beste wapen tegen nepnieuws is het gebruiken van je gezonde verstand. We moeten bij het lezen nieuwsgierig en kritisch zijn. Niet alles voor zoete koek slikken en bij berichten die je niet helemaal vertrouwt proberen wat meer achtergronden te ontdekken. Daarmee is niet alles te voorkomen, maar je kunt je zo wel wapenen tegen berichten die kant noch wal raken.

Serieuze Journalistiek

Naast alle onzin en onwaarheid die over ons wordt uitgestort is er gelukkig ook nog serieuze journalistiek. Zijn er journalisten en redacteuren die hun best doen om de berichtgeving en achtergrondverhalen te baseren op feiten. Dat moeten we niet vergeten. Soms wordt de indruk gewekt dat er bijna geen betrouwbare informatie meer te vinden is. Dat is niet zo. Je mag erop vertrouwen dat de onder ons bekende media betrouwbare berichtgeving verzorgen.

Volkomen Betrouwbaar

Bij al wat er wordt geschreven en gezegd moeten we niet vergeten dat er een Bron is die volkomen betrouwbaar is, waarbij we niet hoeven te twijfelen aan de inhoud. Bij alle twijfel die er kan zijn aan wat mensen hebben geschreven en wat mensen zeggen is er het ontwijfelbaar getuigenis van Gods Woord. Daarvan zegt onze belijdenis in art. 5: ‘En wij geloven zonder enige twijfeling al wat daarin begrepen is; en dat niet zozeer omdat ze de Kerk aanneemt en voor zodanige houdt; maar inzonderheid, omdat ons de Heilige Geest getuigenis geeft in onze harten, dat zij van God zijn; en dewijl zij ook het bewijs daarvan bij zichzelven hebben: aangezien de blinden zelven tasten kunnen, dat de dingen die daarin voorzegd zijn, geschieden.’

‘Zonder enige twijfeling’ was lange tijd een vanzelfsprekendheid. Maar Schriftkritiek en het ter discussie stellen van Bijbelse feiten maken deel uit van onze tijd. Letterlijk lezen van de Bijbel stelt voor vragen waar we geen antwoord op hebben. Gisteravond (30 maart) op de Bijbelkring in Zaltbommel kwam dit nog aan de orde. Gods Woord leert ons dan dat het juist het geloof is, dat de vragen beantwoordt. We mogen geloven dat Gods Woord onfeilbaar is, dat datgene wat daarin opgetekend is de volle waarheid is. Het ter discussie stellen van bv. de schepping in zeven dagen zoals de Bijbel ons leert, doet af aan de woorden die onder ons volkomen zekerheid hebben. Maar er is meer, daarmee begint art. 7: ‘Wij geloven dat deze Heilige Schrift den wil Gods volkomenlijk vervat, en dat al hetgeen de mens schuldig is te geloven om zalig te worden, daarin genoegzaam geleerd wordt.’ Daarmee staat de Bijbel op eenzame hoogte als we dat vergelijken met veel andere boeken of media, en is dan ook op geen enkele wijze te vergelijken met al die berichten die we onder nepnieuws scharen. Helemaal niets of niemand kan het nazeggen: met de meeste volkomenheid te kunnen weergeven wat nodig is ter zaligheid. Dat doet de Bijbel, dat gaat al het aardse zeer verre te boven.

Laten we zuinig zijn op wat de Heere ons in Zijn gunst heeft toebetrouwd; het is, zoals Calvijn het heeft uitgedrukt: de Heere openbaart Zich in het gewaad van de Schrift. Hierin maakt Hij Zich bekend aan de mensen, door dat Woord openbaart Hij de Heere Jezus Christus, de Zaligmaker.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen