“Het lijntje tussen voltooid leven en suïcide is flinterdun”

De stijgende trend in suïcides gedurende de laatste jaren (zie onderstaande grafiek) heeft de aandacht van de SGP-fractie. Op welke manieren de fractie hier aandacht voor gevraagd?

De SGP maakt zich al langer zorgen over de stijging van het aantal suïcides in Nederland. We hebben dit de afgelopen jaren tijdens debatten en overleggen regelmatig aan de orde gesteld. Ook stelden we een aantal keer schriftelijke en mondelinge vragen. Bijvoorbeeld toen Coöperatie De Laatste Wil zelfmoordpoeder begon te verschaffen aan haar leden. Levensgevaarlijk! Gelukkig gebeurt er al veel om suïcide te voorkomen. Denk aan het werk van 113 Zelfmoordpreventie. Dat het aantal suïcides desondanks na genoeg gelijk is gebleven, is erg verdrietig. De inzet vóór het leven blijft hard nodig.

Bij suïcide speelt eenzaamheid een rol van betekenis. Eenzaamheid komt veel voor in onze samenleving, niet alleen onder ouderen, maar ook onder jongeren. Is met overheidsbeleid deze eenzaamheid tegen te gaan of is daarvoor juist iets anders nodig?

Het raakte mij enorm dat D66-fractievoorzitter Rob Jetten tijdens de afgelopen Algemene Politieke Beschouwingen terloops opmerkte dat hij euthanasie mogelijk wil maken voor mensen die ‘eenzaam zijn, of om welke reden dan ook hun leven voltooid achten’. Onthutsend en onthullend. Dodelijke barmhartigheid in de vorm van een zelfmoordpil is niet het juiste medicijn. Werkelijk omzien naar elkaar wel. Ik vrees dat onze samenleving het normaal of zelfs ‘natuurlijk’ gaat vinden dat mensen uit het leven stappen als ze er zelf ‘geen heil meer in zien’. Waarom zouden we door God geschapen mensen de wereld uit willen helpen? Laten we proberen iets te doen aan de onderliggende eenzaamheid en ontluistering.

De ervaring van ‘druk’ speelt ook een rol: één op de zes studenten in Amsterdam zegt wel eens de gedachte te hebben om zelfmoord te plegen. Helpt het om de studiedruk te verminderen, het leenstelsel af te schaffen (basisbeurs terug) of zijn dergelijke maatregelen niet meer dan vormen van symptoombestrijding?

Ik wil ervoor waken dat we concrete maatregelen als de invoering van het leenstelsel één op één koppelen aan suïcide. Toch zie je dat de druk op studenten en scholieren toeneemt. Scholen en universiteiten zouden meer aandacht moeten besteden aan psychische problemen en informatie geven over de hulp die voorhanden is. De samenleving wordt complexer. Jongeren moeten veel ballen tegelijkertijd in de lucht houden. Onderschat ook niet de impact van gebroken gezinnen. Het is goed dat er meer aandacht is voor de toenemende ‘levensdruk’. De SGP heeft zich om die reden achter het manifest van Coalitie-Y geschaard, waarin concrete maatregelen worden voorgesteld om de druk op jongeren te verlichten.

Op basis van de idee van individuele zelfbeschikking moet iemand die dat wil ‘uit het leven kunnen stappen’, met gebruikmaking van ‘humane middelen’. Er rust nu teveel een taboe op zelfmoord. Waar gaat deze redenering mank?

Wanneer iemand zelfmoord pleegt, is dat niet omdat iemand een zuiver rationele en nuchtere afweging maakt met beroep op zelfbeschikking. Wie iéts dieper graaft, ontdekt dat er achter die zogenaamd ‘autonome’ mens vaak een enorme kwetsbaarheid schuilgaat. Voor mensen die het betreft, wordt zelfmoord ervaren als de laatste ‘uitweg’ uit een problematische situatie. Zoals schulden, een echtscheiding, een abortuservaring, depressie, overmatig alcoholgebruik of psychosociale problemen. Mensen met suïcidale neigingen ervaren hun leven als uitzichtloos en doelloos. Gereguleerde dood is hier geen werkelijk antwoord op.

Hoe verhoudt het ‘voltooid leven’-voorstel van jouw D66-collega Pia Dijkstra zich met het overheidsbeleid ter preventie van suïcide?

Er zit een enorme spanning tussen het beleid van de overheid om aan aantal zelfmoorden terug te dringen en de initiatiefwet van Pia Dijkstra om voltooid leven te ‘regelen’. De SGP is er heel beducht voor dat je door de maatschappelijke acceptatie van voltooid leven ook acceptatie van suïcide krijgt. Het lijntje tussen voltooid leven en suïcide is flinterdun, als het al bestaat. In 2016 verscheen het rapport ‘Voltooid leven’, opgesteld door een commissie onder leiding van toenmalig D66-senator prof. dr. Paul Schnabel. Deze commissie kwam, na alle vooren nadelen van mogelijke veranderingen in de huidige wetgeving te hebben afgewogen, tot de conclusie dat het niet wenselijk is om de huidige juridische mogelijkheden inzake hulp bij zelfdoding te verruimen. Ik hoop écht dat Pia Dijkstra dit ter harte neemt. Laten we normalisering van levensbeëindiging met alle macht tegengaan.

Een citaat dat jou bijzonder aanspreekt?

‘De complexe en tragische problematiek van het voltooide leven vraagt in de eerste plaats niet om definitieve stervenshulp, maar om kwetsbare levenshulp’. Ds. H.G. de Graaff in De Waarheidsvriend, 14 oktober 2016

Welke opmerkelijke ervaring of gebeurtenis gerelateerd aan dit onderwerp stemde jou bijzonder verdrietig?

De dood van de 19-jarige Ximena door inname van een zelfmoordpoeder. Na haar overlijden deden haar ouders op televisie een emotionele oproep om het verstrekken van dit soort middelen aan particulieren te verbieden. Inmiddels heeft de regering daartoe besloten. Voor Ximena was het echter te laat.

Welke opmerkelijke ervaring of gebeurtenis geeft jou moed en stemt hoopvol?

De steun uit onverwachte en ‘onverdachte’ hoek van bijvoorbeeld de commissieSchnabel of de Amsterdamse psychiater Frank Koerselman. Het stemt hoopgevend dat wanneer zelfs zulke seculiere mensen diep en lang nadenken ze tot de conclusie komen dat we uiterst voorzichtig om moeten gaan met het levenseinde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen