Boekbesprekingen

Tijdens zijn recent bezoek aan Nederland heeft Tomás Halìk zoveel aandacht in de media gekregen dat hij niet nader behoeft te worden geïntroduceerd. De Tsjechische priester, hoogleraar filosofie en sociologie aan de Karlsruheuniversiteit in Praag, opgegroeid onder een atheïstische staatsideologie, schreef spraakmakende boeken, die breed de aandacht trekken. In Raak de wonden aan is de ontmoeting van de opgestane Jezus met de ‘ongelovige’ Thomas de rode draad. ‘Religie keert terug’, zegt hij, maar ‘komt er een God terug die in stilte kan antwoorden op de verschrompelde harten van mensen en die hun wonden geneest of komt er een God van oorlog en wraak terug, die juist wonden veroorzaakt’?

Halik wil ‘de steile weg van het Kruis’ bewandelen, waarbij zijn geloof de last van de twijfel alleen kan afleggen ‘als het zich door de smalle deur van Christus’ wonden op God richt, als het door de deur der armen, de deur van de gewonden gaat’. Hij stelt de vraag of de apostel Thomas bij het zien van de Opgestane in een keer van al zijn twijfels werd bevrijd of dat Jezus hem via zijn wonden juist de enige plaats liet zien waar zoekers en twijfelaars werkelijk God kunnen aanraken. De vraag stellen is haar beantwoorden. Hij kwam tot conclusie van het laatste bij het fysieke waarnemen van de ellende in de wereld, met name toen een

Wat Thomas zelf betreft, deze wilde zien of de opstanding het kruis niet van zijn kracht heeft beroofd (1 Kor. 1:17). Dat lijkt mij te veel eer voor het ongeloof van Thomas en de relatie met 1 Korinthe 1:17 lijkt me een te hoge sprong. Maar wanneer de gedachte gaat postvatten, dat Halìk bij de oude ketterij van het patripassianisme uitkomt, valt hij zichzelf in de rede. Die ketterij werd vanouds terecht veroordeeld, zegt hij, ‘omdat het een verkapte uiting van een andere dwaalleer (was), namelijk van het monofysitisme, dat geen onderscheid kan maken tussen de Vader en de Zoon en tussen de godheid en mensheid van Christus’. Dat mag echter, zegt hij, niet leiden tot de heidense voorstelling van God als een onbewogen eerste beweger. Juist de wonden van Jezus tonen dat Hij – waarachtig God én waarachtig mens – zijn solidariteit met de mensen ‘zonder terughoudendheid’ leefde. Piltatus zei:

‘Hier is hij dan, de mens’, de mens die door geseling ‘in een bloedige klomp vlees’ is veranderd en Thomas zei: ‘Hier is God’. In die twee zinnen worden twee duidingen van de wonden van Jezus gegeven.

In zeer toegankelijke stijl neemt Halìk de lezer mee in zijn boodschap voor (vooral) de geseculariseerde mens. Hij is in gesprek met existentiële atheïsten, meer dan met godloochenaars, met moslims en joden aan wie hij de meerwaarde van Jezus betuigt. Hij rekent af met elke triomfantelijkheid van de kerk maar ook met de vanzelfsprekendheid van een traditionele orthodoxe waarheid. Twijfelaars wil hij grond onder de voeten geven. Hij eindigt met het woord dat Thomas ten slotte van Jezus kreeg toegevoegd: ‘Gelukkig zijn zij die zonder gezien te hebben toch tot geloof komen’. Maar zijn afsluitende woord is dat hij Gods spreken hoort in de wonden van de wereld.

Dit boek vergt meer ruimte voor een beoordeling dan een korte recensie. Als Halìk bedoelt dat God zich niet apathisch onttrekt aan het menselijke lijden en hij dit ver doortrekt tot in de diepe noden en het grote lijden in de wereld en ook in de wonden en gebreken van de kerk, slaat hij begrijpelijk een accolade om een breed scala van lezers. Maar zijn die wonden echt te vergelijken met de fysieke wonden van het kruis, waarvoor geldt: ‘Ik sloeg hem al die wonden, voor mij moet Hij daar staan, ik deed door mijne zonden Hem al die jamm’ren aan’?

Men leze zelf.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen