Een kijkje bij de buren

Als een landelijke politieke partij in de Tweede of Eerste Kamer is vertegenwoordigd, kan zij op grond van de Wet financiering politieke partijen een subsidie aanvragen die speciaal bedoeld is voor het politiek-wetenschappelijk instituut, ook wel wetenschappelijk bureau genoemd.

Deze subsidie bestaat uit een vast bedrag plus een variabel bedrag naar rato van het aantal Kamerzetels. ¹ Een wetenschappelijk instituut (WI) moet een onafhankelijke stichting zijn met een zelfstandig bestuur. De instelling mag niet ondergeschikt zijn aan het partijbestuur of een uitvoeringsorgaan vormen van de Tweede Kamerfractie van de partij. De wet laat veel ruimte open voor de manier waarop doelstelling en taken van een WI worden ingevuld. Om die reden hebben we voor dit jubileumnummer een aantal vragen voorgelegd aan de directeuren van de wetenschappelijke instituten, gelieerd aan de politieke partijen die ons parlement rijk is. Aan het slot leggen we een paar vragen voor aan Jan Schippers van het WI-SGP, naar aanleiding van de binnengekomen reacties.

What’S In A Name?

‘Dat Hans van Mierlo zelf pragmatische en niet zozeer ideologische politiek bedreef, vatten we maar op als een knipoog naar de geschiedenis’, zegt Afke Groen. ‘Wie iets verder kijkt, ziet dat Van Mierlo zijn vernieuwende ideeën (staatkundige hervormingen, progressieve samenwerking en Europese idealen) tot de kern maakte van politieke strijd. Politiek gaat in essentie immers over ideeën. Met die tijdloze grondgedachte is de Mr. Hans van Mierlo Stichting een inspiratiebron voor de Democraten van vandaag.’

Ook Gökhan Çoban geeft een toelichting op de naam van ‘zijn’ stichting: ‘De naam Statera is het Latijnse woord voor balans. De naam van het wetenschappelijk instituut sluit dan ook aan op de visie van Politieke Beweging DENK, namelijk dat er weer balans in de politiek gebracht dient te worden.’

Waarden In Woorden

Als het gaat over kernwaarden, worden door veel partijen vaak vertrouwde, aantrekkelijke woorden gebruikt, waardoor er weinig verschil lijkt te zijn tussen de politieke partijen. Je moet even verder lezen om erachter te komen dat er wel degelijk verschillen bestaan. Van belang is dat ieder goed kan begrijpen wat de politieke partij in kwestie precies bedoelt met een bepaalde waarde. Een sprekend voorbeeld hiervan biedt het woordenpaar ‘gelijk’ en ‘gelijkwaardig’. Patrick van Schie: ‘Je kunt ongelijkheid tussen verschillende groepen inzake een bepaald aspect vaststellen. Maar maakt dit beleid noodzakelijk? ‘Ja’, zal een socialist zeggen, ‘schande dat er ongelijkheid is, daar moet nodig wat aan gebeuren.’ ‘Nou’, zegt de liberaal, ‘ik wil eerst wel eens weten wat er achter zit. Komt het door verschillende keuzes die de individuen hebben gemaakt?

Dan zijn de verschillen in uitkomsten namelijk logisch en gerechtvaardigd. Mensen zijn niet allemaal hetzelfde, gelukkig. Verschillende individuen maken verschillende keuzes. Nogal wiedes dat de uitkomsten verschillen.’

Bestaansreden

Over de bestaansreden zegt Afke Groen: ‘Die ligt in het sociaal-liberale gedachtegoed van D66. Wij zijn er om dat gedachtegoed te bewaken, steeds opnieuw vorm te geven in de tijd, en onder de aandacht te brengen in de politiek en de vereniging D66. Hierdoor zijn wij ook kritisch op de partij waar we zelf aan verbonden zijn. Want in de hectiek van de politieke waan van de dag – die maar al te vaak niet draait om het wat en waarom, maar om het hoe, wanneer en door wie – vraagt dat om creativiteit, goede persoonlijke relaties en onverstoorbaarheid. Om ideologisch kleur te bekennen en te geven door sociaal-liberale visies te schetsen op wonen, onderwijs of het bedrijfsleven, vanuit de waarden van vrijheid, gelijkheid en democratie. Maar ook om voorzetten te doen voor de middelen om doelen gestalte te geven.’

Vertaalslag Naar Praktijk

Trineke Palm: ‘Als Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie werken we nauw samen met onze Bestuurdersvereniging. Een mooi voorbeeld hiervan is dat we na publicatie van onze digitaliseringsvisie een workshop hebben georganiseerd voor politici van de ChristenUnie, waarbij de focus lag op het onderlinge gesprek over actuele casuïstiek aan de hand van de digitaliseringsvisie.’

Toekomst Denktanks

Pieter Jan Dijkman: ‘Politieke partijen hebben de verantwoordelijke taak om na te denken over de inrichting van de samenleving voor de toekomst. Denktanks vervullen daarbij een belangrijke rol, en in de toekomst zal de rol van denktanks alleen nog maar belangrijker worden. Hoe meer onzekerheid en hoe meer nadruk op de toepassing van wetenschap, technologie en technocratie, hoe belangrijker vragen naar de oorsprong, het doel en de waardigheid van de mens worden. Meer dan ooit is behoefte aan vaste waarden een diep doorleefd gedachtegoed over menselijke waardigheid en de inrichting van de samenleving. Als politici speelbal worden van de publieke opinie of zich louter bedienen van feitenvrije retoriek, zal op termijn het vertrouwen in elkaar, in de instituties en in de parlementaire democratie worden ondermijnd.’

Zonder Stevige Basis Gaat Het Niet

Terwijl in de politieke arena de verschillen soms heel groot kunnen zijn tussen de ogenschijnlijke doorwrochtheid van beginselpartijen en pragmatischer programpartijen, tonen de WI-directeuren zich unaniem over het belang van fundering, van een stevige basis onder het maatschappelijk leven. Patrick van Schie: ‘Harde cijfers zeggen niets over wat er moet gebeuren. Politiek is een kwestie van waarden en wereldbeeld.’ Pieter Jan Dijkman: ‘Met een gedachtegoed ben je verweven als mens’. Wie de websites van politieke partijen afstruint vindt haast overal een pagina over kernwaarden, uitgangspunten of een grondslag. Bij sommige partijen vergt dat overigens wat zoekwerk. Op de website van de SGP bijvoorbeeld staan drie kernwaarden aangegeven – leven, dienen, recht doen – maar een toelichting op de grondslag van de partij tref je daar niet aan. Juist op die onderliggende waarden zijn de inhoudelijke verschillen tussen partijen zijn terug te voeren. Wat is het goede leven? Wat betekent vrijheid of gelijkheid daarin? Waar kan een mens op vertrouwen? Welke verantwoordelijkheid hebben we voor elkaar? En hoever buiten onze voordeur reikt die verantwoordelijkheid? Wie daar niet over nadenkt, kan alleen sturen via de achteruitkijkspiegel, kijkend naar de ‘achterban’ of de publieke opinie. Politici zouden het kunnen afdoen met ‘wij van WC-eend bevelen u het gebruik van WC-eend aan’… maar opvallend is de eensgezindheid waarmee door de WI-directeuren een lans gebroken wordt voor meer doordachtheid in de politiek. Meer inhoud, met minder oppervlak. Minder gevel, meer fundering.

Wetenschappelijk Instituut voor het CDA

Pieter Jan Dijkman

Naam

Onze naam - Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI) - verraadt een belangrijk deel van onze doelstelling. Het woordje ‘voor’ is uitdrukking van een dienstbare opstelling; het WI wil voor alles dienstbaar zijn aan christendemocraten en christendemocratische bestuurders en politici in de praktijk van alledag.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Bin-Nen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

De adviezen van ons Wetenschappelijk Instituut moeten wel toepasbaar en concreet zijn. Een doordachte en doorleefde filosofie laat zich gemakkelijk vertalen naar de concrete beleidspraktijk van alledag. Anders is het geen goede filosofie.

Visievorming vanuit christendemocratisch perspectief is de kerntaak voor ons Wetenschappelijk Instituut. Daarbij hoort dat we onophoudelijk de christendemocratische kernwaarden in herinnering roepen en ‘in rapport met de tijd’ brengen, dat wil zeggen dat we onze kernwaarden in confrontatie brengen met nieuwe uitdagingen.

Ideologie En Politici

In de wetenschap draait het om kennen en weten. Maar in de politiek gaat het om oordelen en overtuigen. Dat betekent dat politici op grond van feiten en ervaringen een wervend toekomstperspectief moeten schetsen en daar steun voor proberen te vinden. De rol van denktanks is hen die feiten te laten verbinden met een levensbeschouwing of filosofie. Pas dan ontstaat de ruimte voor een politiek gesprek over wat nu werkelijk van waarde is en wat nu werkelijk toekomstbestendig is. Elke partij heeft behoefte aan een stevig fundament, aan een gedeeld kompas. Het CDA is gelukkig een partij die zich iets gelegen wil laten liggen aan de christendemocratie. De politici zijn aanspreekbaar op de kernwaarden en het gesprek daarover ervaar ik als waardevol.

De Waarde Van Kennisinstituten

De werkelijkheid zelf is veel te onbestendig om antwoorden aan te ontlenen. Slechts bezinning op diepe waarden kan duurzame antwoorden geven. Dat betekent in concreto wel dat denktanks een steviger positie verdienen.

In de internationale ranglijstjes komen de Nederlandse denktanks er best bekaaid vanaf; er gaat in Nederland relatief weinig geld naar de parlementaire democratie en haar instituties, inclusief denktanks. Ook andere kennisinstituten of adviesorganen vervullen hun rol als meedenkers en tegendenkers. Dat kennisinstituten of adviesorganen door bestuurders of politici steeds meer als een hinderpaal worden beschouwd, mag geen reden zijn om ze financieel te korten. Integendeel.

Wetenschappelijk Bureau GroenLinks

Noortje Thijssen

Naam

Wetenschappelijk Bureau GroenLinks is dé politieke denktank voor groene en linkse politiek.

We zien het als een belangrijke taak om kennis, inzichten en ervaringen van ‘buiten’ naar ‘binnen’ te halen voor de ideologische en inhoudelijke vernieuwing en verdieping van GroenLinks. We putten daarvoor uit de wetenschap, maatschappelijke organisaties en bewegingen, en het progressieve bedrijfsleven. Door politici - vanuit alle bestuurslagen - te betrekken bij ons werk, zorgen we ervoor dat het aansluit bij hun behoeftes en gaan ze ermee aan de slag.

Ideologie En Politici

De toegevoegde waarde van ons werk voor de dagelijkse politieke praktijk is dat wij actuele thematiek ideologisch benaderen. Op deze manier weten wij de verschillende beleidsthema’s aan elkaar te verbinden. Een gemeenschappelijk verhaal draagt bij aan herkenbaarheid.

De Waarde Van Kennisinstituten

Politiek is in essentie een ideeënstrijd. De WI’s spelen hierin een cruciale rol, omdat ze bijdragen aan politieke inhoud en vernieuwing. Als onafhankelijk instituut waar vrij kan worden gedacht, kunnen de WI’s de parlementaire tegenmacht vergroten.

De financiële middelen zijn beperkt. Dat past bij het algemene plaatje: Nederland bungelt qua investeringen in politiek en democratie onderaan de internationale lijstjes. Een goed functionerende democratie mag wat kosten, omdat het een belangrijk fundament is van de samenleving. Alle instituties die hier evident aan bijdragen, verdienen steun.

Mr. Guillaume Groen van Prinsterer Stichting

Trineke Palm

Naamgever Van Het Wi

Mr. Guillaume Groen van Prinsterer (1801-1876) was de grondlegger van christelijke politiek in Nederland. Hij was kritisch op de tijdgeest van “ongeloof en revolutie” en zette zich o.a. in voor christelijk onderwijs en de afschaffing van slavernij.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

We reflecteren op wetenschappelijke inzichten vanuit een christelijk-sociaal perspectief. We vertalen onze christelijk-sociale uitgangspunten naar uitdagingen bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering. Dit geeft geen kant en klare antwoorden, maar helpt bestuurders bij het maken van afwegingen in hun eigen specifieke context. We nodigen politici van verschillende

We nodigen politici van verschillende bestuurslagen uit om bij te dragen aan een publicatie en daarbij concrete voorstellen op die specifieke bestuurslaag te doen.

We werken nauw samen met onze Bestuurdersvereniging. Bijvoorbeeld door middel van een workshop voor politici met focus op het onderlinge gesprek over actuele casuïstiek aan de hand van een WI-publicatie.

Ideologie En Politici

Onze missie is het christelijk-sociale politieke denken te verdiepen en te vernieuwen. Het WI is dus een schatbewaarder van de christelijk-sociale politieke denktraditie waarin de ChristenUnie is geworteld én een schatgraver die blijft zoeken naar verfrissende en prikkelende inzichten. Het is belangrijk om nieuwe generaties kennis te laten maken met onze christelijk-sociale uitgangspunten. Ook is het nodig steeds opnieuw woorden te geven aan de betekenis van christelijke politiek – iedere tijd heeft immers z’n eigen “sociale kwesties.”

De Waarde Van Kennisinstituten

WI’s en kennisinstellingen vullen elkaar aan. Bijvoorbeeld: het WRR-rapport over de toekomst van de zorg geeft belangrijke inzichten in de ontwikkeling van het zorgvraagstuk. Vervolgens is het aan de WI’s om daar vanuit hun eigen kernwaarden kritisch op te reflecteren.

Als er ergens geld gezocht kan worden, is het wellicht in de bodemloze put van campagnebudgetten.

Nicolaas G. Pierson Foundation

Vera Sýkora

Naamgever Van Het Wi

De stichting is genoemd naar de filantroop Nicolaas G. Pierson, die op 12 augustus 2007 overleed op 53 jarige leeftijd. Pierson geloofde sterk in de terugkeer van sociale rechtvaardigheid in de politiek en een ethisch reveil met betrekking tot dieren, natuur en milieu. Hij verleende belangrijke financiële steun aan de Partij voor de Dieren. Mede hierdoor werd haar doorbraak in de Tweede Kamer mogelijk.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

De Nicolaas G. Pierson Foundation (NGPF) richt zich in de eerste plaats op het vertalen van de wetenschappelijke inzichten achter de standpunten van de Partij voor de Dieren naar een breed publiek. Het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren levert dus geen kant-enklare politieke voorstellen maar publieksgerichte producties – documentaires, boeken, korte animaties, symposia etc. – over onderwerpen die verband houden met onze kernthema’s. Ons doel is het bredere publiek en de eigen achterban te informeren, bewustzijn te vergroten en mogelijke oplossingen en alternatieven te presenteren. Natuurlijk kunnen ook volksvertegenwoordigers inspiratie en informatie putten uit ons werk, maar wat zij daar in politiek opzicht mee doen, is aan hen.

Ideologie En Politici

De kernwaarden van de Partij voor de Dieren zijn stevig verankerd in de partij zelf. Duurzaamheid, mededogen, persoonlijke verantwoordelijkheid en persoonlijke vrijheid zijn leidend bij de politieke keuzes die de volksvertegenwoordigers maken. En natuurlijk is het ecocentrische denken vertrekpunt voor zowel de partij als het wetenschappelijk bureau.

De partij vertaalt dit ecocentrische wereldbeeld naar politieke voorstellen. Wij als wetenschappelijk bureau richten ons op het zo breed mogelijk voor het voetlicht brengen van de wetenschap achter dit ecocentrische gedachtengoed, en vooral van wetenschappelijke bevindingen en onderzoeken, niet alleen voor de partij maar ook de samenleving als geheel.

De Waarde Van Kennisinstituten

Wetenschap wordt vanuit verschillende groepen burgers steeds meer in twijfel getrokken als gevolg van stelselmatig wantrouwen dat ook gevoed wordt vanuit sommige politieke partijen en daaraan gelieerde kennisinstituten. Waardenvrije wetenschap en de vertaling van onderzoeksresultaten naar een groot publiek is van het allergrootste belang. Daarom is het niet aan te bevelen te beknibbelen op waardenvrije wetenschappelijke kennis en de verspreiding daarvan, noch voor wat betreft de wetenschappelijk bureaus van politieke partijen, noch voor wat betreft de algemene kennisinstituten of adviesorganen. Wanneer de waarde van wetenschappelijke kennis wordt betwist, verdient de wetenschap meer dan ooit steun en bescherming.

Prof. mr. B.M. TeldersStichting

Patrick van Schie

Naamgever Van Het Wi

Benjamin Marius Telders was hoogleraar volkenrecht in Leiden. In 1938 werd hij op 35-jarige leeftijd gekozen tot voorzitter van de Liberale Staatspartij (LSP), een voorloper van de VVD. Van hem werd een inhoudelijk liberaal reveil verwacht in een periode dat de partij in het slop was geraakt. Tijdens de oorlog sprak hij zich openlijk uit tegen onderdrukkende maatregelen van de Duitse bezetter. Hij werd opgepakt en belandde in verschillende kampen. Hij stierf aan vlektyfus in het concentratiekamp Bergen-Belsen, slechts negen dagen voordat de Britten dit bevrijdden.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

Is wetenschap objectief? De keuze van een onderwerp, de afbakening ervan, de gekozen invalshoek, de selectie aan criteria of bronnen, alleen al daarin zitten onvermijdelijk elementen van subjectiviteit. Politiek-wetenschappelijke bureaus beogen bruggen te slaan tussen wetenschap en politiek. En daar houdt de objectiviteit definitief op. Zelfs een zo objectief mogelijk wetenschappelijke benadering geeft geen indicatie voor een te kiezen politiek. Technocratie vormt geen basis voor politiek.

Publicaties van het politiek-wetenschappelijk bureau behoren aanzetten te zijn voor debat in de partij, of in de maatschappij in den brede.

Ideologie En Politici

Politiek is een kwestie van waarden en wereldbeeld. En daar heeft een politiek-wetenschappelijk bureau bij uitstek een toegevoegde waarde. Wanneer een partij bestuurlijk meedoet, willen de eigen uitgangspunten nogal eens uit beeld raken. Dan is het des te meer nodig dat de verwante politici aan het denken worden gezet: waarvoor zaten we ook alweer in de politiek? Waaraan toetsen we of een uitkomst ook goed kan worden genoemd? Publicaties van het politiek-wetenschappelijk bureau kunnen daar ook een richting voor aangeven. Een politiekwetenschappelijk bureau heeft ook een belangrijke taak bij het geven van trainingen en cursussen. Juist daar kunnen politici (in spe) leren te denken vanuit beginselen; in ons geval nadenken over wat liberalisme is en wat dit betekent voor de aanpak van politieke vraagstukken.

De Waarde Van Kennisinstituten

Zoals gezegd: Neutraal wetenschappelijk advies over politieke kwesties bestaat niet. Algemene adviesbureaus opereren onder een schijn van neutraliteit. De kleur kan maar beter openlijk bekend zijn.

Politiek-wetenschappelijke bureaus in Nederland zijn erg klein. Groot hoeven ze ook niet te worden, maar met iets meer armslag zouden ze beter kunnen laten zien waar de inhoudelijke verschillen tussen partijen op zijn terug te voeren en onderbouwde voorstellen voor de toekomst doen. Vraag je mij: waar moet het extra geld vandaan komen, dan zou mijn eerste keuze zijn: van de afdelingen ‘voorlichting’ van de departementen.

Wiardi Beckman Stichting

Tim ’S Jongers

Naamgever Van Het Wi

De Wiardi Beckman Stichting ontleent haar naam aan de vooraanstaande sociaaldemocraat Herman Bernard Wiardi Beckman (1904-1945). Hij was medeoprichter van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), later de Partij van de Arbeid (PvdA) genoemd. Tijdens zijn carrière als politicus was hij een voorstander van een planmatige en gestuurde economie, waarbij de overheid een actievere rol speelt in het sturen van de economie om zo een einde te maken aan de massale armoede van die jaren.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

De Wiardi Beckman Stichting zoekt vanuit sociaaldemocratische waarden en op basis van o.a. wetenschappelijke kennis naar oplossingen van problemen in onze maatschappij. Ze is gericht op de ideologische koers voor de lange termijn, maar adviseert ook over politieke kwesties die nu spelen.

Ideologie En Politici

De sociaaldemocratische waarden zijn de bril waardoor wij kijken. Niet elk onderwerp is echter even ideologisch geladen. En de sociaaldemocratie is geen dogmatische ideologie.

De maatschappij waarin wij nu leven is een andere dan die van vijftig of honderd jaar geleden; de manier waarop wij onze waarden interpreteren verandert noodzakelijkerwijs mee met de tijd. Het is voor ons van belang onderwerpen altijd vanuit verschillende invalshoeken te bekijken. Kennis en inzichten zijn geen vaststaande gegevens, maar ontwikkelen zich.

De Waarde Van Kennisinstituten

Het Nederlandse systeem met onafhankelijke kennisinstituten zoals de WRR en SCP vinden wij van grote waarde. Zij produceren adviezen en studies waar politieke partijen hun politieke handelen op kunnen baseren. Het is aan de politieke partijen en de wetenschappelijke bureaus om hierbij focus te kiezen, maar het feit dat dit gebeurt op basis van inzichten die door alle partijen gedeeld kunnen worden is van grote waarde.

Wel zouden wij er voorstander van zijn als financiering van politieke partijen minder besteed zou (kunnen) worden aan communicatie, en meer aan inhoudelijke ondersteuning en de wetenschappelijke bureaus.

Hans van Mierlo Stichting

Dr. Afke Groen

Naamgever Van Het Wi

Ging het wetenschappelijk bureau van D66 eerder al door het leven als de Stichting Wetenschappelijk Bureau D’66 en Kenniscentrum D66, sinds 2011 heten we de Mr. Hans van Mierlo Stichting.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

Onze taak is niet om de toekomst te voorspellen, maar om haar mogelijk te maken. In die gedachte van de bekende Franse schrijver van De kleine prins Antoine de Saint-Exupéry schuilt de essentie van ons werk als mr. Hans van Mierlo Stichting. Als wetenschappelijk bureau van een politieke partij hebben we ons continu te verhouden tot de grote veranderingen van deze tijd. Digitalisering, klimaatverandering, oorlog op het continent. Maar we willen ons daartegenover niet machteloos wanen. Het is aan ons om niet alleen met vooruitziende blik te agenderen, maar om de politiek ook te voeden met ideeën over hoe we deze veranderingen willen vormgeven. Trekken we muren en dijken op waarachter we ons veilig wanen? Of vinden we de ruimte om grenzen te verleggen?

Ideologie En Politici

Hoe we veranderingen willen vormgeven. We schrijven hier expres niet ‘kunnen’ of ‘moeten’. Want de vraag in welke maatschappij we willen leven, kunnen we alleen beantwoorden vanuit onze politieke ideologie. En laten het nou net de verschillende politieke ideologieën zijn die uit het politieke debat lijken te zijn verdwenen. Vaak draaien politieke argumenten en discussies vandaag niet om de verschillende waarden, afwegingen van waarden en wereldbeelden van politieke partijen – de essentie van het pluralisme – maar om de ‘waarheid’. Om de waarheid van het volk, zoals in veel populistische argumenten (‘zonder boeren geen eten’) of om de waarheid van de wetenschap, zoals in veel technocratische argumenten (‘er is geen alternatief’). Het is een strijd waarvan het resultaat wordt getekend door diepe, persoonlijke frustraties en confrontaties. Tussen politici, maar ook tussen mensen onderling. Dat is niet goed voor het aanzien van de politiek, laat staan voor de kwaliteit van de democratie.

De Waarde Van Kennisinstituten

Het vraagt nogal wat om deze taakopvatting uit te voeren met een handjevol collega’s, en gelukkig ook met veel betrokken wetenschappers en denkers. Dus als we vinden, zoals politiek wetenschappers dat doen, dat de ontwikkeling van ideeën één van de kernfuncties van politieke partijen is, dan pleiten ‘wij van WC-eend‘ voor een veel betere bekostiging van de wetenschappelijke bureaus. Immers, afwegingen van waarden schuilen in het hele politieke proces. Van de definitie van wat problemen zijn tot de formulering van een betere toekomst, en de middelen om die mogelijk te maken.

Guido de Brès -Stichting

Jan Schippers

Naamgever Van Het Wi

Sinds 1992 heet onze stichting naar Guido de Brès (1522-1567), de reformator van de Nederlanden. Zijn leven en werk getuigt van een enorme gedrevenheid en belezenheid. Inspirerend voor vandaag! Hij was o.a. betrokken bij een poging van Willen van Oranje om luthersen en calvinisten meer op één lijn te krijgen. Guido heeft gestreden voor de vrijheid van geweten en geloof, riep op tot gehoorzaamheid aan de overheid en verzette zich tegen het (religieus) anarchisme.

Inzichten Van ‘Buiten’ Naar ‘Binnen’ Of Van ‘Binnen’ Naar ‘Buiten’?

Het WI-SGP wil kennis en inzicht verwerven, die we vanuit het gereformeerd belijden, dienstbaar maken aan politiek en samenleving. Daarbij maken we gebruik van allerlei bronnen van wetenschappelijk onderzoek. Ook halen we kennis op bij SGP-bestuurders en deskundigen, zowel in eigen kring als daarbuiten. Wij bepleiten een duidelijker verbinding tussen uitgangspunten en standpunten van de SGP. Van belang is dat we onze politici beter beslagen ten ijs kunnen brengen.

Ideologie En Politici

Wetenschap is een goed en bruikbaar hulpmiddel om meer inzicht te krijgen in politieke en maatschappelijke problemen. Als het gaat om de oriëntatie van het overheidsbeleid, dan is niemand neutraal. Bij het kiezen van een richting spelen (on) geloof en ideologische overtuigingen een beslissende rol. Daar mag je elkaar kritisch op bevragen. Dat zet aan het denken. Samen kom je altijd verder.

De Waarde Van Kennisinstituten

De regering is voorzien van goede adviesbureaus, zoals de WRR, het SCP, CPB, PBL. Wij maken bij ons werk dankbaar gebruik van hun rapporten, zonder dat we die opvatten als neutraal of waardenvrij. Op de budgetten voor deze instanties hoeft niet gekort te worden, al maakt een vergelijking wel inzichtelijk hoe karig de WI’s worden bedeeld.

Voor een politieke boodschap geldt: zonder inhoud geen communicatie. Op dit punt behoeft de verdeling van middelen correctie.

Korte reflectie

De SGP werd opgericht in 1918, maar de Guido de Brès-Stichting bestaat pas sinds 1974. Waarom heeft de SGP niet eerder een WI opgericht?

Een prachtige vraag die je eigenlijk aan de eerste generatie SGP’ers zou moeten stellen. Komt het door aversie of wantrouwen jegens wetenschapsbeoefening in SGP-kring? Het is bekend dat wetenschappelijke studie in sommige delen van de achterban geen hoge ogen gooide, om het zo te zeggen. Maar tegelijk denk ik dat het veel genuanceerder ligt. Want de afwezigheid van een wetenschappelijk instituut ten behoeve van de SGP tot aan 1974 wil beslist niet zeggen dat er in SGP-kring niet werd gestudeerd. Al kort na de oprichting ontstonden er plaatselijke SGP-studieverenigingen die zich in 1934 verenigden in een landelijk verband (het LVSGS). In later jaren is daar de SGP-jongerenorganisatie uit voortgekomen. In 1960 was er een groep jonge onderwijzers (in spé) die onder de bezielende leiding van de heer mr. L.J.M. Hage, docent aan kweekschool de Driestar in Gouda, het blad Onderling Kontakt in het leven riep. Studiezin, vergroting van kennis en verrijking van inzicht waren de belangrijkste motivaties daarvoor. Het blad Onderling Kontakt werd in 1975 omgedoopt tot Zicht, terwijl de SGP-jongeren hun orgaan Ons Contact gingen noemen. De directe aanleiding voor de oprichting van een studiecentrum voor de SGP was de totstandkoming van een subsidieregeling in 1972 voor dit type instellingen. Dat ging niet helemaal zonder slag of stoot. In het interview met de heer A.K. van der Staaij elders in dit nummer is daarover meer te lezen.

Bij het vergelijken van de websites viel ons op dat bij de SGP niet direct informatie over haar grondslag is te vinden.

Dat is op zijn minst zeer opmerkelijk te noemen! Misschien komt het doordat onze grondslag, de Bijbel met de daarop gebaseerde gereformeerde belijdenisgeschriften, alom bekend is of wordt verondersteld. Maar dan nog is het nodig om helderheid te geven over de betekenis van die grondslag voor je politieke handelen. Want ongemerkt gaat ieder er het zijne van denken. Als ik kijk naar economie, mijn eigen vakgebied, dan vind ik bijvoorbeeld dat het kapitalisme in SGP-kring door niet weinigen veel te onkritisch wordt bejegend. Hier ligt dus huiswerk.

Wat vind je van het overzicht?

Allereerst veel dank aan mijn collega-directeuren voor hun reacties. Het overzicht heeft wel wat veel weg van een fleurig boeket. Naast de verschillen zijn er ook overeenkomsten, zoals de nadruk op de inhoud van de politieke boodschap en het belang van stevige grond onder de voeten van politici. Ik herken de kritiek dat er bij ministeries de laatste tijd steeds meer geld naar voorlichters en communicatie is gegaan. Ook politieke partijen en fracties doen aan deze ‘aandachttrekkerijrace’ mee. Het zou enorm helpen indien de subsidie minder afhankelijk wordt van het aantal Tweede Kamerzetels. Dat kan door andere indicatoren mee te wegen, zoals de zetels in Provinciale Staten, Gemeenteraden, Waterschappen en Europees Parlement. Verder het aantal leden of donateurs, want dat zegt ook wat over het draagvlak in de samenleving. Bij het toepassen van meer indicatoren wordt de rekensom wat lastiger, maar een winstpunt is dat de subsidie minder sterk fluctueert. De personeelswisselingen door het wisselende aantal Kamerzetels doen het collectieve geheugen van de WI’s bepaald geen goed.

Voetnoot

1. In 2022 bedroeg de WFPP-subsidie voor WI’s een vast bedrag van € 142.034 plus € 14.599 per Tweede Kamerzetel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen