Een christenwetenschapper in de politiek

Wetenschap Beïnvloedt Politiek

Als het gaat om de relatie tussen geloof, wetenschap en politiek zullen velen vandaag de dag zeggen dat de eerste helemaal op zichzelf hoort te staan en dat de laatste twee met elkaar verbonden zijn in die zin dat de wetenschap de politiek beïnvloedt, en niet andersom. Het geloof is iets voor je privéleven. Als je daar wetenschap mee bedrijft, ben je vooringenomen en sta je niet open voor de uitkomsten van onderzoek. Wetenschap moet vrij blijven van waarden. Ook de politiek moet daar dus geen invloed op uitoefenen.

Wetenschap moet ook vrij blijven van belangen. Wetenschappers moeten in volkomen vrijheid hun werk kunnen doen. Zowel geloof als politiek moeten zich niet opdringen aan wetenschap. Als je met je geloof de politiek in gaat, zul je anderen je opvatting op willen dringen. Dat is onwenselijk en dus moet je je geloof thuishouden. Kortom: geloof hoort noch in wetenschap noch in politiek thuis en politiek moet van wetenschap afblijven maar kan daar wel door geïnformeerd worden. Dat laatste merk je in de politieke praktijk, en zeker in de Eerste Kamer. Daar wordt vaak gedebatteerd op basis van argumenten die teruggrijpen op onderzoek. In het recente debat over het afbouwen van de salderingsregeling vlogen de onderzoeksresultaten je om de oren. Dan blijkt wel meteen dat wetenschap niet altijd een eenduidige stem laat horen. Verschillende onderzoeken kunnen leiden tot verschillende resultaten. Je kiest dus wat in je argumentatie te pas komt. Wat leidt dan die keuze? Precies, je overtuigingen over wat waar is; je geloof dus. Dus toch geloof in de politiek.

Geloof Beïnvloedt Wetenschap

Is het waar dat geloof je in de weg staat als je wetenschap bedrijft? Dat kan zeker het geval zijn, maar is niet noodzakelijk. Wat wel noodzakelijk is, is dat je in de wetenschap voortbouwt op vóór-wetenschappelijke aannamen. Al is het alleen al de aanname dat er een werkelijkheid buiten ons bestaat die tot op zekere hoogte kenbaar is, zij het niet altijd direct. Onderzoek naar de manier waarop virussen, zoals het Coronavirus, zich verspreiden gaat uit van aannamen over het gedrag van mensen. Zeker in aanvang zijn die vóór-wetenschappelijk. Een aanname als het bestaan van een van ons onafhankelijke werkelijkheid (‘we zitten hier echt en niet in een animatie, zoals in de Matrix-films’) zal nooit wetenschappelijk te bewijzen zijn. Van die aannamen hangt veel af. Voor een christen biedt het geloof in God, de Schepper een solide basis voor vóórwetenschappelijke aannamen. Wie gelooft in die Schepper zal snel geneigd zijn om ook te geloven in een orde die Hij in de werkelijkheid heeft gebracht en nog steeds handhaaft. Is er een beter uitgangspunt denkbaar om wetenschappelijk te gaan zoeken naar die orde? In elk geval is die overtuiging een betere basis dan de overtuiging dat alles door willekeur beheerst wordt.

Niemand ontkomt er aan wetenschap te bedrijven vanuit bepaalde overtuigingen over de werkelijkheid. Geloof en wetenschap zijn dus niet te scheiden. Dat merk je goed in de discussie over schepping en evolutie. Evolutiebioloog Richard Dawkins laat voortdurend zien hoe zijn atheïstische levensovertuiging zijn bedrijven van wetenschap beïnvloedt. Hij is als wetenschapper tegelijk een vurig belijder en apostel van dat geloof.

Politiek Beïnvloedt Wetenschap

In de wetenschapsfilosofie is de overtuiging dat wetenschap vrij van belangen bedreven kan worden al decennia geleden losgelaten. Sinds de onderzoeken van Thomas Kuhn en Bruno Latour weten we hoeveel invloed waarden en belangen op het wetenschappelijk bedrijf hebben. Velen zeggen ook dat dat zelfs nodig is omdat die belangen een sterke motivatie vormen om tijd en geld in wetenschap te steken. Het is dan ook een illusie om te denken dat wetenschap los staat van politiek. Het is immers de politiek die in sterke mate bepaalt waar onderzoek naar gedaan wordt en waar niet. Daar hangt ook zelfs de uitkomst van wetenschap van af. Als er geen overheidsgeld gestoken was in zonnepanelen waren ze er nog niet geweest, want de oliemaatschappijen zaten er niet op te wachten. Wetenschappers zijn zich er in het algemeen wel bewust van dat belangen geen invloed moeten hebben op de uitkomsten van onderzoek. Omdat zelfs dat niet altijd gegarandeerd is, moeten wetenschappers vaak vermelden wie hun onderzoek gefinancierd heeft, zodat de ontvanger van de uitkomsten zelf kan inschatten of er een mogelijke beïnvloeding geweest is.

Geloof Beïnvloedt Politiek

Dezelfde onontkoombaarheid van overtuigingen over wat waar en goed is, vinden we in de politiek. De overtuiging dat we beter moeten omgaan met het natuurlijke milieu doortrekt het politiek bedrijven van velen, ook in de Eerste Kamer. Weliswaar gaan de wegen uiteen als het gaat om de vraag waarom dat belangrijk is. Voor de een is het een kwestie van bescherming van ons eigen voortbestaan, voor de ander is het omdat de natuur iets heiligs heeft en voor een derde is het de overtuiging dat wij aan God verantwoording moeten afleggen over wat wij met Zijn schepping gedaan hebben. Ook gaan de wegen uiteen als het gaat om de vraag waar het milieu het meest mee gediend is. In de discussie over de afbouw van de salderingsregeling was (bijna) iedereen het er over eens dat meer zonnepanelen op onze Nederlandse daken een goede zaak is. Maar over de vraag of dat het best door de huidige salderingsregeling bereikt wordt of op een andere manier, verschilden de meningen. Wetenschap kon daar geen uitsluitsel over geven, al leverde ze wel nuttige informatie. Ook andere waarden dan de zorg om het milieu speelden daarin mee. De in de huidige regeling ingebouwde ‘oneerlijkheid’ dat gezinnen met lage inkomens die zich geen zonnepaneel kunnen veroorloven indirect meebetalen aan het zonnepaneel van de beter bedeelden was voor de SGP reden om vóór de afbouw van de regeling te stemmen. Iets dergelijks was te zien in de discussie over de spreidingswet. Iedereen was het er over eens dat asielzoekers die uit nood bij ons aankloppen zo snel mogelijk een plaats moeten krijgen en dat wie hier alleen komt om meer te verdienen zo snel mogelijk weer buiten moet staan. Maar over de vraag of de voorgestelde spreidingswet dat zou bewerkstelligen verschilden de opvattingen. Ook hier werden allerlei onderzoeken aangehaald, maar omdat die geen eenduidig beeld gaven, wordt toch weer door vóóronderstellingen bepaald welk onderzoek wordt aangehaald.

Geloof, Wetenschap En SGP

Als SGP hoeven we ons dus nergens voor te schamen als we in ons bedrijven van politiek gebruik maken van wetenschap en ook meedoen in het bepalen waar onderzoek naar gedaan wordt. Ook het goed recht op geloof als basis voor politiek kan niemand ons ontzeggen omdat iedereen onontkoombaar een of andere geloofsbasis hanteert. Het is onze overtuiging dat Gods Woord de beste basis is voor het bedrijven van zowel wetenschap als politiek omdat dit ons laat zien wat werkelijk waar en goed is. We respecteren andere geloofsopvattingen maar houden niettemin vast aan de onze als ons wetenschappelijke en morele kompas. In de Eerste Kamer is gelukkig merkbaar dat er andersom ook meestal dat respect is. Zolang dat het geval is, kunnen we met vreugde en overtuiging politiek bedrijven. Ook christenwetenschappers vinden daarin een plaats.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen