Boekbesprekingen

In het laatste decennium is een nieuw corpus belangwekkende spijkerschriftteksten ontcijferd en toegankelijk gemaakt, waaronder de Al-Yahuduteksten, die een beeld geven van de Judese gemeenschap in centraal Babylonië tijdens de periode van de Babylonische ballingschap en daarna. Voor het eerst krijgen we concrete indrukken van hoe Joodse exulanten hun leven sociaaleconomisch inrichtten, en hoe de Babylonische en Perzische context daarop inwerkte. De gepubliceerde tabletten zijn afkomstig uit verschillende settings (privaat, tempel, staat) en bevatten literaire, wetenschappelijke, juridische en administratieve teksten. Het ERC-project ‘By the Rivers of Babylon: New Perspectives on Second Temple Judaism from Cuneiform Texts’, geleid door de Leidse hoogleraar Assyriologie Caroline Waerzeggers, organiseerde in november 2011 een expertmeeting om de impact van informatie uit de nieuwe teksten te bespreken, alsook te reflecteren op de vraag hoe de Babylonische ballingschap heeft doorgewerkt in de identiteit en theologie van de joodse tweede tempelperiode. Deze studie bevat een bundeling van bijdragen aan de meeting.

De besproken onderwerpen betreffen niet alleen de Joodse gemeenschappen, maar ook andere exulanten in het Mesopotamië van de zesde en vijfde eeuw voor Christus, zoals ballingen uit Neirab en Egyptische sla ven – hetgeen soms verrassend vergelijkingsmateriaal oplevert. Een aantal bijdragen heeft een specialistisch karakter en vergt de nodige voorkennis van de Akkadische taal en cultuur, maar kennisname van dit boek is voor oudtestamentisch onderzoek zeker waardevol. Een aanzienlijk deel van het Oude Testament werd immers juist in déze periode van de geschiedenis geschreven.

Op slechts een enkel artikel kan ik hier wijzen. De bijdrage van L.E. Pearce behandelt de vraag hoe teksten aan de hand van het onomasticon als ‘Joods’ geïdentificeerd kunnen worden. Een probleem daarbij is dat personen soms Babylonische namen aannamen en daarmee uit het zicht verdwenen. Zo kon iemand genaamd Yahu-šar-uṣur (een duidelijk joodse naam) ook Bel-šar-uṣur heten. Boeiend is de these van J. Stökl, dat de eerste fase van het boek Ezechiël, dat van alle bijbelboeken de Babylonische context het meest weerspiegelt, geschreven is door iemand die afkomstig was uit de hogere Judese klasse, en die toegang had tot de Babylonische cultuur via een schrijversschool. H.G.M. Williamson verdedigt de mening dat Deuterojesaja niet in het Perzische Yehud is geschreven, maar terdege in het Babylonische thuisland. Deze fysische locatie blijkt volgens hem uit het gebruik van Akkadische leenwoorden voor bomen, die we in Jesaja 40-55 tegenkomen. M. Nevader wil nieuw licht werpen op de raadselachtige figuur van de nāśī’ in het tempelvisioen van Ezechiël 40-48, door vergelijking met de positie van de Babylonische koning die zowel heerser was alsook een cultische functie bekleedde. Op de vraag of Sesbazzar een Judeeër of een Babyloniër was, antwoordt J. Silverman dat hij vermoedelijk de laatste neo-Babylonische gouverneur voor de Judeeërs was, die door de nieuwe Perzische machthebbers opnieuw als zodanig werd benoemd. Ten slotte: L. Grabbe biedt een historische reconstructie van de terugkeer uit de Babylonische ballingschap, via een kritische weging van de verschillende literaire tradities hierover.

Ook andere bijdragen in deze bundel bevatten veel informatie en presenteren boeiende thesen. Al met al een mooi voorbeeld van wetenschappelijk onderzoek dat op bekwame wijze nieuwe data interpreteert en poogt te integreren in bestaande kennis. Het resultaat verdient alle respect.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen