Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Leren van Bijbelse verhalen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Leren van Bijbelse verhalen

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Samen met Daan van Oostenbrugge werkte Gisette van Dalen aan een tweede bundel met Bijbelse verhalen voor kinderen. Zij schreef ze, hij maakte de illustraties. De eerste zegen was voor henzelf. „De verhalen houden je een spiegel voor. Wat dat betreft is dit werk goed voor je geestelijk leven.”

Na elke maaltijd werd in het ouderlijk gezin van Gisette van Dalen-Heemskerk (47), chef-redacteur van terdege, uit de Statenbijbel gelezen. Voor ze ging slapen, pakte haar moeder de kinderbijbel. „Daaruit las ze mij en de kinderen die onder me kwamen voor; ik ben de oudste van elf. Op de rand van het bed zaten we stil te luisteren naar de bijbelse vertellingen van Vreugdenhil of Van Wijk. Het was een moment waarop het Woord van God openging op een voor ons beter te bevatten wijze, waarna we met elkaar baden. Je voelde aan: hiér gaat het om. Dat zijn herinneringen die je meeneemt.”

Op zondagmiddag zat het gezin rond haar vader geschaard, ds. D. Heemskerk. „Hij las ons voor uit ”De Kerkgeschiedenis” van Vreugdenhil; later uit boeken zoals ”De christenreis”. Daarna zongen we met elkaar. Die traditie hebben we in ons eigen gezin voortgezet. Momenteel lezen we elke zondagavond een hoofdstuk uit het boekje ”mensen rondom paulus”, van ds. J. Westerink. mozes roept de Israëlieten ertoe op hun kinderen de woorden en daden van God in te scherpen. Daar kan de school een grote rol in spelen, maar het begint thuis.”

Toen haar vier dochters nog jong waren, las ze hun ook na de middagmaaltijd voor uit een kinderbijbel. „Na de geboorte van onze oudste hebben we die van Vreugdenhil aangeschaft, maar ik merkte al snel dat de stijl en het taalgebruik behoorlijk verouderd waren. Daar kwam bij dat hij naar mijn gevoel bijbelse geschiedenissen soms te veel inkleurt. Daarom ben ik overgestapt op de ”bijbelse vertellingen” van Van Dam, de ”Vertellingen bij de bijbel” van ds. meeuse en later ”Uw Koninkrijk kome” van Laurens Snoek. Voor jonge kinderen vind ik ”Zie het Verhaal” van Adri burghout of ”Kijk en luister” van Laura Zwoferink heel geschikt.”

Bijbelse verhalen

In 2013 kreeg ze van uitgeverij Den Hertog de vraag of ze zelf een bundel met bijbelse verhalen zou willen schrijven, bestemd voor kin

Deren van vier tot tien jaar. „Jarenlang was ik zondagsschooljuf. Toen onze kinderen wat groter werden, ben ik ermee gestopt. Ik wilde op zondagmorgen na de kerkdienst graag bij mijn gezin zijn. Daar kwam bij dat schrijven me meer ligt dan vertellen. Enkele weken daarna kwam het telefoontje van Den Hertog. Het overviel me, maar ik had meteen het gevoel: dat wil ik graag doen. Wat is mooier dan het Woord van God doorgeven aan kinderen?”

In overleg met Den Hertog selecteerde ze 60 geschiedenissen uit het Oude en 27 uit het Nieuwe testament. Zodra een verhaal klaar was, las ze het voor aan haar kinderen. „Het testmateriaal had ik om me heen.” Ook een kring van meelezers, onder wie haar ouders en een zus met onderwijservaring, leverde commentaar. Samen met redacteur marija Veldhoen woog ze de kritiek. Illustrator Danker Jan Oreel leverde de tekeningen. In 2016 was het karwei geklaard.

Drie jaar geleden zette ze zich aan het schrijven van een tweede deel met dezelfde opzet, nu met elsemarie Sturm als begeleidend redacteur. Het boek kwam onlangs op de markt. Omdat de agenda van Danker Jan Oreel al gevuld was, werd Daan van Oostenbrugge (30) aangetrokken voor het maken van de illustraties. Ook hij groeide op met een scala aan boeken met bijbelse vertellingen, variërend van de kinderbijbel van Evert Kuijt tot de serie ”Die eenvoudigen wijsheid leert”, van Ada Schouten-Verrips. „Ik keek vooral naar de illustraties. Vanaf mijn vroege jeugd ben ik gevoelig voor beeld. Vooral de tekeningen van Jaap Kramer spraken me aan. Hij heeft de gave om bijbelfiguren historisch correct en tegelijk heel menselijk weer te geven. Iemand als Jozua zou zo bij je in de straat kunnen wonen. De tekeningen van reint de Jonge, in de kinderbijbel van Kuijt, vond ik ook mooi, maar ze geven minder duidelijk de kern van de beschreven geschiedenis weer. Daar had ik wel behoefte aan.”

Toepassingen

Om te voorkomen dat ze de opzet of stijl van anderen zou gaan kopiëren, liet Gisette tijdens het schrijven van de bijbelverhalen de vele kinderbijbels in haar kast dicht. „Ik kroop zorgvuldig door het bijbelgedeelte dat ik wilde beschrijven en las daarnaast de kanttekeningen, het commentaar van matthew Henry en”Leren en leven” van P.Cammeraat, een geweldig werk.

Bij het schrijven probeerde ze zo dicht mogelijk bij de bijbeltekst te blijven. „Van de herders in de velden van Efratha heb ik geen zoekende, verlangende mensen gemaakt. Er staat niet dat ze dat waren, dus we weten het niet. Die inkleuring kan bovendien de indruk wekken dat het Evangelie alleen komt tot mensen die er naar uitzien. Daarmee doe je de boodschap van de Heere tekort.” Om dezelfde reden was ze summier in het maken van toepassingen. In plaats daarvan bevat elk verhaal een kadertje met drie vragen. „Aan de hand daarvan kunnen ouders zelf met hun kinderen doorpraten over de betekenis van het gelezene. Wat heeft het jou en mij te zeggen? Van veel ouders hoor ik dat ze dit ook echt doen.”

Gebed en studie

Voor Daan was het verzoek om de tekeningen te leveren zowel eervol als spannend. „Wat je maakt, moet kloppen. Tegelijk is er geen mooier en belangrijkerillustratiewerk denkbaar dan tekeningen bij bijbelse verhalen. En ik had tijd. Het bedenken van de illustraties was een zaak van gebed en historische studie. Gelukkig had ik kort daarvoor een methode voor bijbelonderwijs van stichting Adullam geïllustreerd, voor mensen met een verstandelijke beperking. Daar kon ik op voortborduren.” Na het maken van enkele proeftekeningen kreeg hij definitief de opdracht. In stijlsloot hij zo nauw mogelijk aan bij die van Danker Jan Oreel. „Jozef uit deel 2 moet er niet totaal anders uitzien dan Jozef uit deel 1. Dat leidde tot keuzes die ik zelf niet altijd zou hebben gemaakt. Zo draagt Petrus in deel 1 een mooie, blauwe jas. Dat is historisch niet correct. Blauwe stof was in die tijd verschrikkelijk duur en werd alleen door koningen en keizers gedragen.”

Van Jaap Kramer leerde de illustrator uit Groenekan dat de gezichtsuitdrukking van mensen het belangrijkst is, daarna hun houding. „De achtergrond is bijzaak. Voor het verhaal over David en Bathseba heb ik naast de tekening van Bathseba die door knechten van David wordt opgehaald, een extra tekening gemaakt van David die aan Uria de brief meegeeft. Uria steekt in alle rust de brief die hij niet mag lezen onder zijn mantel. In de duistere blik van David zie je de spanning. Als Uria straks sneuvelt in de strijd, is zijn probleem opgelost.”

Samen

Een ander treffend voorbeeld is voor Gisette de tekening van Aäron die de berg Hor beklimt, gevolgd door zijn zoon Eleazar en zijn broer Mozes. „Je ziet het verdriet in zijn ogen. Omdat hij ongehoorzaam is geweest aan God, mag hij het land Kanaän niet binnentrekken, maar zal hij op Hor sterven. Het boek was echt een coproductie; we hebben het samen gedaan.”

Bij het laatste verhaal, over de brief aan de Hebreeën, moest Daan voor zijn gevoel een concessie doen aan de historische werkelijkheid. „Gisette volgt de opvatting van de Statenvertalers dat deze brief door Paulus is geschreven, maar dat is nog maar de vraag. Op mijn tekening zie je een man achter een lezenaar het epistel schrijven. Voor kinderen wekt het de indruk dat het Paulus is, maar die citeerde zijn brieven en pakte hooguit voor het slot ervan zelf de pen.”

Toch kan hij wel met het gevonden compromis leven. „Uiteindelijk gaat het niet om de menselijke auteur, maar om wat God ons te zeggen heeft door die brief. bij het illustreren van gewone kinderboeken kies je de situaties die kinderen het leukst vinden. Bij bijbelse verhalen probeer je de essentie of de boodschap van het verhaal uit te beelden. Daardoor zit er veel meer gewicht aan wat je tekent.”

Verzonnen beeld

De uitgever koos ervoor om de Heere Jezus niet af te laten beelden. Dat maakte het illustreren van verhalen waarin Hij centraal staat tot een uitdaging. Toch is het een keuze die de illustrator niet alleen respecteert, maar ook begrijpt. „Jezus is werkelijk mens geweest en heeft onder ons gewoond als iemand die geen gedaante of heerlijkheid had. Uiterlijk viel Hij niet op. Maar met een tekening leg je een verzonnen beeld van Hem vast in het hoofd van een kind. Dat heeft gevaarlijke kanten. Voor een methode van de HGJb moest ik Jezus wel afbeelden. Ik heb ervoor gekozen om Hem van de zijkant of de achterkant te tonen. De boodschap probeer ik door te geven door de blik van de personen die naar Hem kijken. Met afkeer, of juist vol liefde en verlangen.”

Deel 1 van de ”bijbelse verhalen voor kinderen” bevat de meest vertelde verhalen. Het tweede deel behandelt minder bekende geschiedenissen. Mogelijk komt er ooit nog een deel 3, waarin ook de boodschap van de profeten een plek krijgt. „Als de beslissing valt, sta ik vooraan in de rij om het illustratiewerk te maken”, verzekert Daan.

Zegen

Het schrijven van de bijbelse verhalen vond plaats „in de randen van de dag”, ofwel ’s avonds na tien uur. „Dan komt er wat rust in huis”, lacht Gisette. Ook haar tweedelige ”Kerkgeschiedenis in 100 verhalen” en de reeks kinderboeken van haar hand kwamen in de late uurtjes tot stand. „De achterliggende jaren heb ik het voor terdege alleen maar drukker gekregen, dus ik zit nu niet op extra werk te wachten. Het schrijven van bijbelse verhalen ligt op een ander vlak. Dat doe je niet alleen voor anderen. De eerste zegen is voor jezelf.”

Daan ervaart dat net zo. „Ik zit op een mannenvereniging waar we de bijbel onderzoeken, maar je gaat anders met een bijbelgedeelte om als je er een illustratie voor moet maken. Dan let je meer op details waar je anders snel overheen leest. De verhalen houden je sowieso een spiegel voor. Hoe zou ik in deze omstandigheden handelen? Wat dat betreft is dit werk goed voor je geestelijk leven.”

Recent hoorde Gisette dat een behoudend christelijke school met een open toelatingsbeleid haar kinderbijbel aan onkerkelijke ouders geeft. „Dat vond ik mooi om te horen. Zo zijn deze boeken ook een middel voor evangelisatie. Daar heb ik ze niet voor geschreven, maar ik ben er wel blij mee.”

N.A.V. ”BIJBELSE VERHALEN VOOR KINDEREN 2”, DOOR GISETTE VAN DALEN-HEEMS-KERK, MET TEKENINGEN VAN DAAN VAN OOSTENBRUGGE, UITG. DEN HERTOG, HOUTEN; 192 BLZ.; € 29,50.

Dit artikel werd u aangeboden door: Terdege

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 10 september 2024

Terdege | 112 Pagina's

Leren van Bijbelse verhalen

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 10 september 2024

Terdege | 112 Pagina's