Achthuizen-Oude Tonge 6 Oktober 1944

Onmiddellijk na de aanraking duikelden de twee toestellen hulpeloos naar beneden Een 'mid air collision wordt dit genoemd (colli sion IS botsing) Ze vlogen aanvankelijk m foimatie m oostelijke nchting over Flakkee heen Het was 6 oktober 1944, ongeveer half vijf m de middag De weersomstandigheden waren bewolkt maar droog Het gebeurde kon men vanaf een groot gedeelte van Flakkee aanschouwen Vanuit Sommelsdijk heb ik het zeit ook zien gebeuren Hemelsbreed is dat zonder nevel of mist heel goed mogelijk Wij begrepen op afstand dat er op het moment iets verschrikkelijks aan de hand was We schat ten de afstand tot aan het gebied van Achthuizen of iets meer naai het zuiden, net boven de Krammer Het bleek boven de polder Kram mer te zijn gebeurd De oorzaak zal wel mm raer bekend worden, de gebeurtemssen volg den elkaar daar ook te snel voor op Volgens de heer W J Terhoeve uit Oude

Volgens de heer W J Terhoeve uit Oude Tonge vloog de een over de romp van de ander en raakte dit toestel Terhoeve was met de paarden van zijn vader aan het pioe gen in de niet geinundeerde Krammerpolder Hij zou gaan uitspannen toen het drama zich boven hem voltiok Een van de twee Hallfax toestellen explodeerde in de lucht en viel uiteraard m stukken naar omlaag Het andere toestel stortte brandend neer en kwam in het geinundeerde bouwland terecht van de Grote Bloksepolder Neergestort zijnde explodeerde ook dit toestel door het ontplof fen van bommen die zich nog daann bevon den Beide toestellen vlogen even tevoren nog met hun volledige bommenlast hoog in de lucht op weg naar Gelsenkirchen in wes telijk Duitsland

Afschuwelijk gevolg

De inzittenden van het eerste toestel waren doordat het in de lucht was geëxplodeerd verspreid en werden op flinke afstand van elkaar op de begane grond gevonden Twee van hen zijn op het land van Terhoeve terechtgeko men een voor en een achter hem Hun voe ten waren ontDloot, kennelijk was het schoei sei tijdens de val afgerukt Ook de andere bemanningsleden zijn m de naaste omgeving gevonden Var het andere toestel zijn zeven personen gevonden van wie een persoon bij na totaal verbiand was Op het stoffelijk overschot van deze ongelukkige vlieger bevonden zich begrijpelijkerwijs geen idenü teitspapieren Van de overige verongelukte personen zijn vvcl alle papieren gevonden Het brandend leergestorte toestel is gevallen op het erf van de boerderij van A J van Vugt Gedeelu n hiervan zijn verspreid aan getroffen in het omliggende land De staart van het toestel is bij de boerderij van J Noordermeer te rechtgekomen

Volgens de heer P van Noord uit Oude Tonge lag m dit staartstuk nog het lichaam van de staartschutter Een staartschutter zat m zo'n kleme ruimte dat er alleen kleme men sen geschikt vooi waren Zijn parachute hing achter hem en moest m geval van nood eerst aangegespt worden, zodat veel van deze schutters het niet hebben overleefd Zij werden bij de R A F Rear end Charlies ge noemd

Terhoeve heeft later met zijn paarden grote stukken van het vliegtuig van zijn land weg gesleept

De heer G W H van Dis uit Achthuizen heeft ook beide bommenwerpers al wente lend naar beneden zien storten en noemde het een zeer dramatische gebeurtenis

Dichtbij zijn woning aan de Bloksedijk heeft hij dit alles aanschouwed De heer W Kroon uit Sommelsdijk toen in Zuidzijde woon dchtig was eveneens getuige van dit ver schrikkelijke ongeluk Kroon ging er op die 6e oktoberdag vanuit dat een op hoger niveau vliegend toestel averij had opgelopen en naar beneden stortte en daardoor het staartstuk van een onder hem vliegende bommenwerper raakte Het staartstuk brak af met het gevolg dat beide toestellen naar beneden vielen

Spoedig daarop was Kroon ter plaatse Van de bemanningsleden was slechts een man aan wie uiterlijk mets te zien was Boven zijn borstzak zag Kroon de naam van de vliegenier staan, waarvan hij zich nog steeds de initialen JAM kon hennneren welke toebehoorden aan John Allen Mc KiUop Het slachtoffer lag toen al op een van de boerenwagens die in gereedheid waren gebracht voor het vervoer van de stoffelijke resten De oveiigen waien allen zwaar vermmkt

De siachtoffers

De stoffelijke resten van de bijeengebrachte bemanningsleden zijn op boerenwagens dooi de heren A Fluit en J van den Berg naar een loods van de heer S de Korte uit Oude Tonge vervoerd en weroen daann opgebaard Direkt daarop is men met het maken van de kisten begonnen Ook werd begonnen met het graven van een gemeen schappelijk graf voor deze lijken Uit een bewaard gebleven summier rapport

Uit een bewaard gebleven summier rapport opgemaakt door de gemeentesecretaiis van Oude Tonge, de heer C Slobbe, dat was opgetekend uit de mond van getuige L Ver olme, de gemeentebode, het volgende de stoffelijke overschotten werden tei aarde besteld aan de noordzijde van de Nederlands Hervormde Kerk, naast het graf van de vi]f Engelse vliegers die op 21 juli 1944 in Oude Tonge de dood hadden gevonden en daat reeds begraven lagen (zie Eilanden Nieuws d d 23 juli 2004)

De twee m gebruik zijnde begraafplaatsen van Oude Tonge waren door de inundatie onbeieikbaar geworden

In de namiddag van 7 oktober 1944 om 16 00 uur werden de lichamen van de gei dentificeerde bemanningsleden gekist Twee uren later om 18 00 uur werden zij in stillen eenvoud begraven Dat was slechts een etmaal na de onverklaarbare botsing tussen de twee Engelse bommenwerpers boven oost Flakkee

Door de kommandant van de Grentzschutz werd geen publiek toegelaten De bevolking van Oude Tonge was echter voor het meren deel sinds februari 1944 geëvacueerd naar elders

De bemanning van het Hallfax vliegtuig MKIII, code LW 511 EY U van het 78 squadron bestond uit de volgende personen 1 JohnB Anderton 23 jaar RAF 1685678

2 JohnR Charley 20 jaar RAF 424912 3 Charles R Clement

3 Charles R Clement 23 jaar RAF 1532013

4 Charles W Crawford 24jaar RAF 183801

5 John Divers 19 jaar RAF 1822288

6 Donald S Mc Gregor 23 jaar RAF 176376 7 Albert ReiUy 22 jaar RAF 1673687

7 Albert ReiUy 22 jaar RAF 1673687 Uit dit toestel M erd als veimist opgegeven 8 Robert Heugh 22 jaar RAF 1568930 Zijn lichaam zal niet geïdentificeerd kunnen zijn

De bemanning van de Hallfax MKIII, code LL 588 FY-0, eveneens van het 78 squadron, bestond uit de volgende personen

Guy W Habgood 22 jaar RAF 1399598

George E Kemp 22 jaar RAF 1866112

John A McKiUop 30 jaar Alan Moss 29 jaar RAF RAF 1361194 1115114

Alan Moss 29 jaar RAF 1115114

Raymond L Stanley 23 jaar RAF 176376

George H Tilbum 19 jaar RAF 1591010

Pas op 8 september 19^5 werd tussen de wrakstukken van de Hallfax LL 588 EY O het stoffelijk overschot gevonden van Harold Lockett Zijn stoffelijk overschot werd echter begraven op de Algemene Begraafplaats van Den Bommv»l In grafnummer 14, een Militair Rijksgraf, hgt tot op de dag van vandaag het lichaam van sergeant airgunner H Lockett nog st-eds be graven, ver van zijn vrienden Het graf wordt nog steeds veizorgd door de

Het graf wordt nog steeds veizorgd door de heer C Buscop uit Ooltgensplaat Buscop brengt ieder jaar een rapport hierover uit aan de Oorlogsgraven Stichting te Den HaJg adres Postbus 85981, 2508 CR Buscop doet dit werk geheel vnjwillig en zijn werk wordt ook gecontroleerd

Herdenkingsbijeenkomst

In het N'oorjaar van 1946 werd rondom de 18 graven op de noordzijde van het kerkhof der Ned Hei-v kerk (het noodgraf) een wit geschilderd houten hekwerk geplaatst Bovendien werd op elk graf een witgeschilderd kruis geplaatst voorzien van een naam Deze gedenktekens werden onthuld tijdens een plechtige bijeenkomst op 3 mei 1946 Er werden toespraken gehouden, bloemenkransen gelegd en er werd gezongen door een dubbelmannenkwartet onder leiding van dmgent J van den Heuvel Na de plechtig heid buiten, was er een bijeenkomst m de Nederlands Hervormde kerk

Laatste rustplaats

Later zijn de stoffelijke resten te Oude Tonge opgegraven en daarna herbegraven op de War Cemetry te Bergen op Zoom Hier volgt de preciese opgave van hun laatste rust plaats

1 Sergeant A Reilly graf20A12

2 Sergeant C R Clement graf 20B

3 Sergeant G H Tilbum graf 20B

4 Sergeant J B Anderton graf20B

5 Sergeant G W Habgood graf20B

6 Sergeant A Moss graf 20B

7 Sergeant J A McKillop graf20B

Sergeant J Divers graf20B

9 Sergeante C Kemp graf20B 8

10 Fhght-officer C W Crawford graf20B 9

11 Flight officer R L Stanley graf 20B10

12 Fhght officer D S Mc Gregor graf20Bll

13 Sergeant J R Charley graf20B12

Zij rusten in vrede'

De farmlie P Terhoeve uit Oude Tonge heeft na de oorlog contact onderhouden met de moeder van sergeant Albert ReiUy Hij was boordmecanicien De moeder van Guy Wilfred Habgood heeft contact onderhouden met de heer C Kamerling, PTT beambte te Oude Tonge Mevrouw Habgood heeft aan de Nederlands Hervormde kerk van Oude Tonge haar bijbel nagelaten waarvan een der koperen sloten ontbreekt vanwege een bombardement op Londen

Mevrouw Habgood overleed m 1988 op 90- jange leeftijd

Bezoek De archievans van het 78 " Squadron van de RAF, de heer John W Emcker heeft met zijn vrouw Norma in 1996 enige dagen bij de familie Hoogzand-van Nimwegen gelogeerd Uiteraard werd er een bezoek gebracht aan de War Cemetry te Bergen op Zoom 'We shall never forget our boys", verzucht

'We shall never forget our boys", verzucht te mister Emcker (we zullen onze jongens nooit vergeten) Verder brachten wij een bezoek aan de familie G W H van Dis aan de Bloksedijk te Achthuizen Van Dis wees de locaties aan waar de twee Engelse Halifax bommenwerpers waren neergekomen Zes oktober 1944, zestig jaar geleden

P.S. Andere getuigen

De toen 14 jange Jaap de Vos Drrkzn en de 16 jange Nel Holleman (thans mevr Abrv-sch) beiden uit Oude Tonge, waren op die 6e oktoberrmddag bezig met het melken van de koeien van hun respectievelijke ouders toen hoog boven hen die verschnkkelijke botsing plaatsvond Nog geen 1000 meter hemelsbreed zagen zij het ene toestel al draaiend om zijn as naar beneden storten terwijl het andere toestel in de lucht explodeerde Nadat zij de koeien, ieder vier, hadden gemolken, gingen zij terug naar huis m Oude Tonge Daar vernamen zij dat er iets onvoorstelbaars was gebeurd Arend Stander van de gemeente kwam bij

Arend Stander van de gemeente kwam bij Dirk de Vos paard en wagen 'bestlelen' om evenals de hierboven reeds genoemde personen, de lichamen van de omgekomen vliegeniers te vervoeren van de plaats des onheils naar de loods van De Korte Het IS te gruwelijk om te verwoorden hoe de

wagenmenners hun droeve last over de dijken naar Oude Tonge moesten vervoeren

Joh P den Braber uit Ooltgensplaat was met ongeveer 40 kinderen op die te gedenken 6e oktober 1944 op de landenjen bezig met oogstwerkzaamheden De kinderen uit de gezinnen die met speciale vergunningen na de inundatie van februan 1944 nog in het 'natte gebied' waren achtergebleven kregen onderwijs in twee cafe's De schoolgebou wen stonden onder water In cafe 'Huibrechtse' en in cafe 'De rode dop ontvingen de kinderen zo goed en zo kwaad als dat ging hun lessen Van de onderwijzers was onder andere de heer J C Broere aanwezig bij het hulpwerk op de akkers Boven hen zagen zij tal van formaties bommenwerpers overvliegen m oostelijke nchting Uit een van die formaties kwamen twee met bommen geladen toestellen met elkaar in botsing met alle gevolgen van dien Brokstukken van het geëxplodeerde toestel kwamen zelfs tussen de op de vlucht geslagen kinderen terecht Het was een wonder dat niemand van de km deren gewond is geraakt toen zij renden naar een nabij gelegen poldersloot om emge dekking te zoeken

Ook Piet Jacobs Adnanuszn was daar als jongen aan het werk Hij dacht aan het snijden van peenzaad Overal in de omgeving vielen de brokstukken neer, na de meervoudige explosies van dat ene toestel

Dne motoren waren terecht gekomen op het land van Joh van Nieuwenhuijzen in de Galathesepolder Die zijn later met een rupstractor uit de grond gesleept en weggevoerd Een motor was neergeploft op het land van Adnanus Jacobs in de Kruispolder Diezelfde landbouwer vond later nog een kogelvnj vest en foto's van de omgekomen vUegemers Deze overblijfselen heeft Jacobs bij de gemeente afgegeven De foto s zijn door de familie m Engeland ontvangen Piet Jacobs zelf heeft dekking proberen te

Piet Jacobs zelf heeft dekking proberen te vinden door zich dicht tegen een weermachtspaal aan te drukken Van angst weet een mens soms niet wat hij doet maar gelukkig. Piet bleef, evenals alle andere burgers in dat gebied tijdens die catastrofale gebeurtenis, ongedeerd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen