WAT LEEST ü?

Wat bedoelt u met de vraag?

Wellicht bent u geneigd deze vraag met een wedervraag te beantwoorden, namelijk met de vraag: Welke lectuur bedoelt u? De krant als dagblad of als streekblad? Een kerkelijk of interkerkelijk orgaan? Boeken op het terrein van de Bijbel dan wel op dat van de geschiedenis, nationaal en internationaal? Romans? U ziet, er is een grote verscheidenheid van thema's en terreinen waaraan u lectuur kunt ontlenen.

Mij trof een bericht in de krant. Van de bekende roman 'Een vlucht regenwulpen' van Maarten 't Hart zijn intussen meer dan een miljoen exemplaren verkocht. Dat boek betekende de doorbraak van de schrijver naar het grote pubUek in Nederland. Het is nog niet het boek dat op erotisch terrein het meeste weerzin oproept. In volgende boeken komen grover passages voor. Het is wel het boek waarin hij met zijn gereformeerde opvoeding afrekent; in die zin, dat hij er afscheid van neemt en haar de rug toekeert. De toon voor zijn latere werk is gezet. Min of meer toevallig ­als je dat zo mag zeggen ­ zag ik het gesprek dat Andries Knevel op 3 september in 'Het elfde uur' met hem voerde. Het speet mij dat daarin niet op deze trendsetter en de daaruit getrokken lijn werd ingegaan. Voor mijn besef kam 't Hart er nog tamelijk goed af, die avond. Maar goed, de miljoen exemplaren van Maarten 't Hart worden in de vele herdrukken bijna geëvenaard door Harry Mulisch. Zijn grote werk is 'De ontdekking van de hemel'. Daarmee is echter niet alles gezegd. Mulisch heeft veel geschreven met talloze herdrukken. Als ik in de boekwinkel kom vind ik het boeiend om van een aantal boeken, overigens niet alleen romans, na te gaan welke druk daar op de plank ligt. Zo zag ik vanmorgen in het boekmagazine Inzage, dat van 'ChristeHjk geloof van wijlen professor Berkhof de achtste druk is verschenen. De uitgever schrijft als aanbeveling: "Zelden werden van een geloofsleer zoveel exemplaren verkocht als van Berkhofs 'Christelijk geloof". Ik zag het in mijn boekhandel liggen, in fraaie band gebonden. Wat leest u? Wat mij betreft kunt u de vraag laten slaan op de krant en op romans, alsook op stichtelijke en informerende of instruerende literatuur.

Waarom deze vraag?

Wellicht wilt u antwoorden met de tegenvraag: Waarom vraagt u dat? Is het niet mijn persoonlijke keuze, wat ik lees? Dat zal ik uiteraard niet ontkennen. In zekere zin heb ik daar niets mee te maken. Ik zal me er dan ook niet uit nieuwsgierigheid mee bemoeien.

Ik stel de vraag in het kader van deze rubriek. U ziet elke week de titel ervan: Ethiek. Onder dat thema hoort deze vraag zeker thuis. Dat wil dus zeggen dat het een ethische keus is, welke boeken, kranten en tijdschriften u leest. Daar wil ik enige aandacht voor vragen, zonder me als een bemoeial te gedragen. Ik tracht in deze rubriek u in verband met de behandelde onderwerpen gerichte punten aan te reiken die ­ naar ik hoop ­ de overweging rondom het thema waard zijn. Soms geef ik daarbij heel duideUjk mijn eigen mening; hoewel vaker over een aspect van het thema dan over het thema als geheel. Dat vind ik zelf het aardige van deze rubriek. Ik hoef een thema niet alzijdig te behandelen. Ik mag ook wel eens wat laten liggen, ook al mag ik daardoor het verhaal, zeg maar de belichting niet scheef trekken. Soms heb ik, na de laatste zin geschreven te hebben, wel eens het gevoel: er zou meer over gezegd kunnen worden. Wellicht dat lezers dat ook wel eens denken. Dan verstaan we elkaar in dat opzicht in elk geval. Ik ziet het als mijn taak over een onderwerp algemene informatie te geven en op gezichtspunten te wijzen die bij de verwerlcing of overdenking van een thema 'meegenomen' moeten worden. Ik herinner hiervoor aan het artikel over 'Wateroverlast' van enkele weken geleden. Het gaat er dus niet om een afgerond geheel,

Het gaat er dus niet om een afgerond geheel, als een slothoofdstuk uit een boek, aan de lezer mee te geven. Het gaat er wel om dat u iets meekrijgt voor persoonlijk overweging, wat u daar verder ook mee doet.

Niet eenvoudig te beantwoorden

Dan nu terug naar: Wat leest u? Ik vind dit geen eenvoudig te beantwoorden vraag vanuit het gezichtspunt van de ethiek. Eigenlijk ben ik mijn leven lang met die vraag bezig geweest. Laat ik daarover iets mogen zeggen om het probleem te verduidelijken. Vanaf 1942­1948 ben ik leerling geweest van het 's­Gravenhaags Christelijk Gymnasium, een middelbare school die in die stad en daarbuiten een goede naam had. Uit het blad van de Vereniging van oud­leerlingen krijg ik de indruk dat de meeste afgestudeerden er niet alleen met genoegen aan terugdenken, maar ook dankbaar zijn voor de (klassieke) vorming die ze daar hebben ontvangen. Zo vergaat het ook mij. Aan heel wat docenten denk rk met genoegen, respect en erkentelijkheid terug. Het onderwijs daar was breed van opzet. Daardoor heb ik van de toenmahge Nederlandse (en ook buitenlandse) literatuur het een en ander moeten lezen dat niet inde bibliotheek van mijn vaders pastorie stond. Wij konden er met de docenten over praten;

Wij konden er met de docenten over praten; zowel waardering als weerzin uiten en we werden door de docenten behoorlijk opgevangen, wilt u begeleid. We lazen wel het een en ander dat door thuis niet zou worden aangeschaft of goedgekeitrd. Dat heeft mij al vroeg tot de vraag gebracht (in dit geval met betrekking tot onze Nederlandse literatuur): Wat lees je en waarom lees je het en hoe waardeer je het gelezene? Wilt u, ook de vraag: Hoe verwerkje het gelezene? Die vragen vind ik wezenlijk voor jonge en oude(re) mensen die zich met de hedendaagse literatuur bezighouden. De acht het een voortecht als jongeren op dit punt door hun dames en heren docenten begeleid worden. Er moet over een aantal boeken een goed gesprek gevoerd kunnen worden. Daarbij zou Lk tevens willen aandringen op terughoudendheid, zelfs op een zekere onthouding. Er zijn moderne schrijvers ­ ik noem nu geen namen ­ van wie ik zeg: als ik één boek van hen heb gelezen, dan weet ik het wel. Dan heb ik geen behoefte aan nadere kennismaking. De toon is gezet. De lijn is duidelijk. Gelukkig mag ik weten van een ander reisdoel in mijn leven. Ik zoek gidsen aan wier begeleiding Lk meer heb.

Midden in deze tijd

Ik zeg het duidelijk en eerlijk: als mens van deze tijd, die zelf in verschillende verbanden voor moet gaan, moet je weten wat er te koop is. Wie om die reden leest of soms ook koopt wat niet in zijn levensstraat past, kan anderen helpen om het begaan van een dwaalweg te voorkomen. Iets vergelijkbaars is te zeggen van theologi

Iets vergelijkbaars is te zeggen van theologische literatuur. Uit hoofde van mijn taak als docent aan de universiteit in Apeldoorn moest ik, zeker op mijn vakgebied, op de hoogte zijn van literatuur waarmee ik het hartgrondig oneens ben. Als ik die boeken met nodig gehad zou hebben voor mijn colleges, zou ik ze nooit gekocht hebben. Ik ben van mening dat je de tegenstander recht moet doen en dus moet kennen, wil je hem beargumenteerd bestrijden. Vandaar dat je als docent breed georiënteerd moet zijn.

Treli zelf de conclusie

Welnu, de lezer trekke uit het bovenstaande zijn conclusie voor zijn eigen situatie. Die wordt mede bepaald door zijn plaats en zijn opdracht. In dat licht zult u ook de vraag beantwoorden: Wat leest u? Laat ik mogen afsluiten met een persoonlij

Laat ik mogen afsluiten met een persoonlijke noot. Er zijn jaren geweest waarin ik zeer regelmatig van de trein gebruik maakte voor vergaderingen en andere taken in het westen van het land. Toen heb ik gezien hoe vaak reizigers een dagblad in de trein achterlaten. Ik vond het interessant om zulke kranten voor het verdere van mijn reis te verzamelen, in te zien en dan weer achter te laten. Ik zou de kranten zelf niet kopen, maar kon door de slordigheid van medereizigers van hun inhoud kennis nemen. Dan ben je breed georiënteerd. Tegenwoordig bieden 'Spits' en 'Metro' die mogelijkheid om te lezen zonder te betalen.

Voorzover ik erover kan oordelen zeg ik tegen mezelf en anderen: selecteer scherp wat u wordt aangeboden. ,,, ^T ­tr i

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen