BRILLENJOOEÏ, TURK EN NECER

Discriminerend?

In deze volgorde en in direct verband met elkaar kwam ik ze tegen in een krant. De lezer begrijpt wellicht dat ze volgens sommigen in ons land uit het woordenboek geschrapt moeten worden. Ze zouden niet maar scheldwoorden zijn. Ze zouden - en dat is nog veel erger - discriminerende uitdrukkingen zijn voor de mensen die met een van deze woorden benoemd worden. In de strijd tegen discriminatie moeten ook

In de strijd tegen discriminatie moeten ook deze woorden vallen onder de valbijl van de beschuldiging van discriminatie. Daarom mogen ze niet meer gebruikt worden. Ze mogen zeker niet meer voorkomen in een zichzelf respecterend woordenboek (groot of klein) van de Nederlandse taal. Allereerst constateer ik dat met name het tweede en derde woord een verlies voor ons taalgebruik zou zijn; een verarming van onze woordenschat. In Van Dale (een lezer zal bij zichzelf denken: daar heb je hem weer) wordt als betekenis van neger aangegeven: persoon behorend tot één der zwarte rassen van Afrika. En vervolgens: afstammeling van de in vroeger tijd in Amerika ingevoerde negerslaven. Deze omschrijving slaat op feitelijke gege

vens. Er zijn mensen die tot dat ras behoren; of wier voorouders als slaaf in Amerika (Zuid, Midden of Noord) zijn ingevoerd. Als we het woord neger uit het woordenboek moeten halen ontstaat er een leegte. De zoeker kan dan de betekenis van de term neger niet meer vinden, terwijl het woordenboek pretendeert over de woorden in de Nederlandse taal informatie te geven. Enige ruimte openlaten mag ook niet, Ujkt

me. Dan wordt immers de suggestie gewekt dat er toch iets aan de hand is met de term die men daar zoekt maar niet vindt. Is de term neger pure uitdrukking van discri

minatie? Stelhg niet. Ik vind in de omschrijving bij Van Dale geen zweem van discriminatie. De feiten worden weergegeven.

Men zou kunnen zeggen dat wie de term gebruikt om er een blanke man mee aan te duiden, discrimineert. Dan krijgt het woord de betekenis van een scheldwoord voor een blanke persoon, terwijl het lid van het zwarte ras in een kwaad daglicht wordt gesteld. Men kan het woord neger dus wel discriminerend gebruiken. Discriminatie ligt in de term als zodanig niet opgesloten. Er zijn echter meer woorden die in zichzelf niet discriminerend zijn, maar wel als zodanig gebruikt kunnen worden.

Overgevoeligheid

Het voorstel om het woord uit het woordenboek te schrappen is voor mijn besef uitdrukking van een overgevoeligheid voor het gevaar van discriminatie. Alles wat teveel is, is verkeerd. Zo ook hier. Ik zou zeggen dat door de overtrokken aandacht voor het woord neger, discriminatie met behulp van deze term juist in de hand wordt gewerkt. Er is nog een andere reden om erop tegen te zijn dat dit woord en ook de beide andere woorden in de titel, uit het woordenboek worden geweerd.

Een woordenboek moet juist discriminatie voorkomen

Kort gezegd komt deze reden hierop neer, dat een woordenboek weer moet geven wat er zoal in onze taal voorkomt. Ook al zijn er woorden of uitdrukkingen die ik ongepast zou vinden, dan nog moet de zoeker via het woordenboek te weten (kunnen) komen wat ermee bedoeld wordt. Daarmee kan het gebruik van zo'n woord vermeden of afgewezen worden.

Wie het in het woordenboek weglaat, laat informatie achterwege die juist nodig is om van het gebruik af te zien. Ik zou er geen moeite mee hebben dat het

Ik zou er geen moeite mee hebben dat het woordenboek wijst op de negatieve strekking of de negatieve context van het gebruik. Dat lijkt me een eerlijke manier van voorlichten.

Zo zou het mij geen bezwaar zijn, als bij de term neger gezegd was dat dit woord tegenwoordig ook discriminerend wordt gebruikt. Daarmee wordt een signaal afgegeven tegen discriminatie.

Op deze wijze büjkt dat een woord door het gebruik of door zijn context een negatieve strekking kan krijgen. Het is juist de taak van een woordenboek om daarover in te hebten. Op een weldenkend man zal dit indruk maken. De herinner me een woord uit ons ouderlijk huis: Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Zo tref ik bij het woord brillenjood de omschrijving aan: joodse koopman in brillen; (minacht.) opticien; (ook) iemand die een bril draagt. In elk geval wordt hieruit duidelijk dat brillenjood als een uitdrukking wordt gebruikt (soms, vaak) waarin minachtig doorklinkt. De lezer, de gebruiker is gewaarschuwd door deze omschrijvmg in het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal.

Een turk

Hetzelfde geldt voor het woord Turk. Van Dale noemt niet minder dan vijf betekenissen, waaronder één volstrekt negatieve. Het zou onjuist zijn om deze negatieve betekenis in het woordenboek onvermeld te laten. Het is een illusie te denken dat wie het woord uit het woordenboek schrapt, het daarmee ook uit onze taal verwijdert. Het is juist omgekeerd. Wie wijst op de negatieve betekenis in een bepaalde context, kan daarmee het verkeerde dus discriminerende gebruik voorkomen. Het woordenboek wijst op de discriminerende betekenis (in een bepaalde context). Daarmee waarschuwt, zou ik zeggen, het woordenboek tegen het gebruik in die discriminerende betekenis. De achtergrond van het schrappen kan een goede bedoeling zijn. De methode is verkeerd. Het woord als zodanig kunnen we niet uitbannen. We kunnen wel wijzen op het verkeerde gebruik ervan. Wie dat doet, waarschuwt tegelijk tegen het verkeerde gebruik. Daarmee doet Mj een beroep op de samenleving om het woord in zijn niet-discriminerende betekenis te gebruiken. Dat is terecht. Mij daarvoor in te zetten is ook de intentie van dit artikel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen