De Orde Van Het Heil Bij John Bunyan

Over de puriteinse prediker John Bunyan (1628- 1688) en zijn boek "De Pelgrimsreis" is in de loop der jaren al veel geschreven. Op een enkele uitzondering na werd in de literatuur echter met uitdrukkelijk ingegaan op Bunyans theologie. Met de onderhavige studie heeft Drs P. de Vries, Hervormd predikant te Opheusden, in deze leemte willen voorzien. Het boek, een bewerking van een doctoraalscriptie (Rijksuniversiteit Utrecht, 1981) handelt in het bijzonder over Bunyans visie op de orde van het heil, het voornaamste thema in diens theologie. De heilsorde betreft de toepassing van het heil aan zondaren en de samenhang tussen de heilsweldaden. Voordat de auteur nader op dit onderwerp ingaat, schetst hij in een drietal hoofdstukken de geschiedenis van de Engelse kerk vanaf de Reformatie tot 1688, Bunyans leven, werken en kerkelijk standpunt en de grondlijnen van Bunyans theologie. Dan worden de diverse aspecten van de orde des heils behandeld, waarbij achtereenvolgens ter sprake komen verbond en verkiezing, roeping en wedergeboorte, rechtvaardiging, heiliging, geloof en be kering en de zekerheid van het geloof. Daarna volgen nog een slotbeschouwing, een uitvoerige opgave van geraadpleegde bronnen en secundaire literatuur en een uitgebreid notenapparaat. De auteur geeft met dit alles blijk van een grote belezenheid. Als belangrijkste bron voor zijn doorwrochte, dogmenhistonsche studie gebruikte hij een driedelige uitgave van Bunyans werken (editie G. Offor), bevattende 63 titels. Bunyan heeft met in een boek alle facetten van de heilsorde beschreven. Wel staan in bijna al zijn werken heilsor dehjke vragen centraal; daaruit kan zijn visie worden afgeleid De schrijver heeft ernaar gestreefd de gedachten van Bunyan zo zuiver en objectief mogelijk weer te geven, maar verheelt met dat hij zich met name ten aanzien van de orde van het heil sterk aan deze figuur verwant weet.

Voor Bunyan was de rechtvaardiging van de godde loze het hart van de christelijke religie. Hij stelde, dat Christus een tweevoudige gerechtigheid heeft verworven, een gerechtigheid voor ons en een gerechtigheid m ons; de laatste is een vrucht van de eerste en is hetzelfde als de heiligmaking. Kenmerkend voor de puriteinen in het algemeen en

Kenmerkend voor de puriteinen in het algemeen en voor Bunyan in het bijzonder was hun aandacht voor de praktijk der godzaligheid. Meer dan Calvijn legden ZIJ de nadruk op het zichtbare karakter van de heiliging De gelovigen zijn in hun ogen "visible saints" (zichtbare heiligen), herkenbaar aan de levenswandel Volgens Bunyan draagt de ware heiliging een progressief karakter- de christen begeert te groeien in de genade Hieruit concludeerde Bunyan echter met, dat in dit leven een toestand van zondeloosheid is te bereiken; van perfectionisme vinden we bij hem geen 152 spoor. Naar de overtuiging van de puriteinen kan er zonder heiliging geen sprake zijn van bijbelse zekerheid van het geloof; deze nadrukkelijke koppeling verbindt hen — aldus de auteur — met Augustinus. Volgens Bunyan is het beoefenen van christelijke deugden een van de middelen om het geloof te versterken In "De Pelgrimsreis" komt het verband tussen de zekerheid van het geloof en de heiliging herhaaldelijk naar voren.

Vrienden van Kohlbrugge zullen wellicht met gefronste wenkbrauwen van Bunyans gedachten over de heiliging kennis nemen. Dr. H. F Kohlbrugge heeft hieromtrent immers een ander geluid laten horen, bijvoorbeeld in zijn bekende leerrede over Romeinen 7 • 14 en in zijn Vragen en Antwoorden tot opheldering en bevestiging van de Heidelbergse Catechismus ("Aan welk woordje moogt gij u houden, als gij met een enkel teken van ware genade in u meent te vinden en gij daarover diep terneergeslagen zijt? — Aan het woordje nochtans").

Met zijn boek richt de auteur zich vooral tot bevindelijk gereformeerde kringen. Zoals hij in het slothoofdstuk zelf opmerkt is er binnen de rechterflank van de gereformeerde gezindte nog steeds aandacht voor vragen met betrekking tot de orde van het heil Voor hen die zich omtrent Bunyans theologie willen oriënteren, is het boek naar mijn mening een goede gids.

Grafisch ziet het er verzorgd uit Het heelt een duidelijk lettertype Wel stuitte ik bij het lezen op een dertigtal druk- of spelfouten 's-Gravenhage M DENADMIRANT

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen