Duivelsblauw

Jeanine Erades

2012, Uitgeverij Mozaiek

503 blz., € 19,90

ISBN 9789023 994077

Hoe breng je de geschiedenis van een Zuid-Franse stad in de 16e eeuw tot leven? De Papendrechtse juriste Jeanine Erades wist hier wel raad mee. In de lijvige historische roman ‘Duivelsblauw’ voert ze haar lezerspubliek mee naar Toulouse waar in de zestiende eeuw de handel in pastel welig tierde. De diepblauwe verfstof werd gewonnen uit de wede, een plant met gele bloemen die het in het warme en droge Zuid-Franse klimaat erg goed deed. Toulouse telde vele kooplieden en deftige handelshuizen die elkaar hevig beconcurreerden in de strijd om het beste pastelzaad te leveren. De blauwe verfstof was razend populair en bracht grote sommen geld op. De pastelliers leefden er goed van en lieten prachtige huizen bouwen in de stad. Nog steeds is Toulouse bekend vanwege zijn weelderige bouwcultuur en de imposante herenhuizen die terugwijzen naar de fortuinen die de pastelhandelaren vergaarden.

Sophie Dellacroix is de dochter van zo’n pastelhandelaar. Ze is eenzaam, haar moeder is een labiele vrouw en haar verstandelijk gehandicapte broer Thierry is door haar kille vader opgesloten in een slaaphok. Sophie verzorgt hem, samen met Marie de dienstmeid. Door haar broer Armand wordt Sophie veracht omdat ze stottert. Haar vader probeert haar zo snel mogelijk uit te huwelijken. Als hij Sophie wil laten trouwen met zijn perverse compagnon Xavier Lenostre komt ze in opstand. Sophie durft haar protest niet openlijk te laten blijken omdat ze bang is voor het lot van Thierry. Haar vader dreigt regelmatig om zijn zoon ‘op te laten halen’.

Uit haar vaders correspondentie en dagboeken, die Sophie bij toeval vindt in een geheime bergplaats, blijkt dat haar vader allerlei slinkse wegen gebruikt om zijn handel in pastel te laten floreren. Hij is daarbij niet vies van omkopingspraktijken. Sophie bedenkt een gevaarlijk plan om te ontkomen aan een huwelijk met Xavier. Als haar vader de list ontdekt wordt ze samen met Thierry verbannen uit de ouderlijke woning. Thierry wordt met geweld in een rijtuig gepropt en met onbekende bestemming afgevoerd en Sophie belandt in het klooster. Het enige dat haar nog aan thuis herinnert is het gouden kruisje dat haar moeder haar meegaf. Aan de achterkant staan de woorden ‘perfer et obdura’; ‘verdraag en volhard’ gegraveerd. Aan deze woorden klampt Sophie zich vast tijdens de periode in het klooster. Ze voelt zich schuldig omdat door haar toedoen haar broer is weggebracht en ze haar moeder hierdoor veel verdriet heeft gedaan. Als haar ter ore komt dat haar moeder van verdriet is gestorven besluit ze tijdens haar verblijf in het klooster zoveel mogelijk boete te doen voor haar zonden. Zelfs als Peyre , de zoon van een blauwverver met wie ze in Toulouse in het geheim contact had, haar terug wil halen uit het klooster om met haar te trouwen blijft ze bij het offer dat ze volgens haarzelf moet brengen. Ze wijst Peyre’s liefde af en wijdt zich als kloosterzuster aan de teelt van pastelzaad.

Blauwververs en Calvijn

Sophie blijkt een getalenteerd pastelteler te zijn en het klooster vaart wel bij de inkomsten uit de zaadhandel. Sophie is erg gehecht aan haar medezuster Clementine, een doofstomme dorpelinge, die door haar ouders vanwege haar handicap gedumpt werd bij het klooster. Als Clementine na een verkrachting zwanger raakt wordt ze verbannen uit het klooster. Haar baby mag ze niet houden, het kind moet achterblijven bij de zusters. Ook Sophie’s situatie wordt steeds moeilijker. Een monnik uit een nabijgelegen klooster misbruikt haar en ze besluit te vluchten, samen met de baby van Clementine.

Inmiddels geeft Peyre zijn liefde voor Sophie niet zonder slag of stoot op en uiteindelijk, na het overwinnen van vele obstakels, trouwen ze in Toulouse. Peyre Daborreau en zijn vader Raymundo zijn als alom gerespecteerde blauwververs zeer verguld met de uitgebreide kennis die Sophie als pastellier meeneemt in haar huwelijk. Hoewel Sophie gelukkig is in haar huwelijk met Peyre knaagt op de achtergrond toch altijd het verlangen naar verzoening met haar vader. Al is hij tegelijkertijd degene die ze het meest vreest van alle mensen. Als ook in het rooms-katholieke Tou

Als ook in het rooms-katholieke Toulouse de invloed van de ‘prediker uit Genève’ voelbaar wordt ontstaat er onrust onder de bevolking. De pastelliers worden over het algemeen gezien als aanhangers van de nieuwe leer en hun handel komt stil te liggen. Het procéde van het blauw verven van weefsels wordt op gegeven moment door een aantal vooraanstaande inwoners van Toulouse als iets magisch aangeduid vanwege de verandering van de verfkleur tijdens het verfproces. Het woord ‘duivels’ valt in verband hiermee en een aantal vooraanstaande rooms-katholieken distantiëren zich van de pastelteelt en alles wat daarmee samen hangt. De sfeer in de stad wordt grimmig en onder leiding van de inquisitie volgen arrestaties en veroordelingen van de protestante ketters. Na verloop van tijd belandt ook de oude Raymundo Daborreau op de brandstapel. Sophie en Peyre, beiden inmiddels volgelingen van de leer van Calvijn, zijn hun leven niet meer zeker in Toulouse. Er blijft nog maar één weg over en dat is hulp vragen aan degene die Sophie het meest vreest: haar vader. Na een levensgevaarlijke tocht door de stad arriveren ze bij Sophie’s ouderlijk huis aan de rue de la Madeleine. Een confrontatie met haar vader volgt maar deze verloopt heel anders dan Sophie ooit had kunnen denken.

Verdragen en volharden

Deze knap geschreven roman is het debuut van Jeanine Erades. Ze verdiepte zich terdege in de geschiedenis van het pastel. Tijdens haar vakantie in Frankrijk kocht ze een boekje over de geschiedenis van de pastelliers in Toulouse en directe omgeving. Ze raakte hierdoor zo geïntrigeerd dat ze besloot zich verder te verdiepen in deze materie. Een jarenlang proces van studie en schrijven omvatte onder meer een verblijf van een aantal maanden in Toulouse, de stad waar het grootste gedeelte van deze roman zich afspeelt. Een aantal thema’s spelen een rol in dit boek. Zo is er de familieband die Sophie ondanks alles toch blijft koesteren. Ze leert ‘verdragen en volharden.’ Ook wordt haar geloof in God en haar vertrouwen op Hem op de proef gesteld. Tegenslag en verdriet tekenen haar leven. Ze maakt gruwelijke dingen mee tijdens de periode van de inquisitie in Toulouse maar volhardt in het geloof. ‘Duivelsblauw’ vraagt om meer dan één keer gelezen te worden vanwege de meerdere, diepere lagen in het verhaal.

Voor meer informatie:

www.duivelsblauw.nl,

www.uitgeverijmozaiek.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen