De show is over

Alom geciteerde woorden

In veel kranten zijn deze woorden geciteerd Martin Fortuyn, een broer van Pim, heeft ze uitgesproken. Als ik de kranten mag geloven deed hij dat zaterdagavond na de begrafenis in Provesano. Eerlijk gezegd was het woord show al eerder in mijn gedachten gekomen. Het had toen niet direct een positieve betekenis. Ik heb er Van Dale's Groot Woordenboek van de Nederlandse Taal eens op nagekeken. Ik wilde weten of mijn enigermate denigrerend gebruik van het woord show in dit verband, ook op het Woordenboek teruggaat. Het merkwaardige is dat de drie betekenissen die Van Dale van show geeft, niet in deze richting wijzen. Wel vermeldt Van Dale onder 2: amusementsvoorstelling met variété. Daarbij lezen we: dat is alleen maar voor de show, om aandacht te trekken, voor de schijn, voor de vorm.

Alles werd getoond

Het is moeilijk denkbaar dat de broer van Pim Fortuyn deze betekenis in gedachten had bij zijn commentaar na de begrafenis. Ook de beide andere betekenissen die Van Dale geeft gaan voor deze begrafenis niet op. Wat heeft Fortuyn er dan mee bedoeld? Het antwoord blijft voor mij een kwestie van raden. Mag ik proberen een omschrijving te geven.

De moord op Fortuyn en alles wat daarop gevolgd is, de eerste begrafenis op Driehuis- Westerveld, het onder publieke belangstelling opgraven van de kist, het vervoer via Rotterdam Airport naar het marmeren praalgraf, -

mede doordat de televisie alle onderdelen van het gebeuren uitvoerig heeft weergegeven - heel Nederland werd er getuige van gemaakt; zelfs het sluiten van het graf in Provesano kon door belangstellenden worden gevolgd. Het werd in Nederland en daarbuiten getoond. Dat tonen kun je omschrijven als showen. Het wil zeggen: belangstellende kijkers er deelgenoot van maken. Zou de broer van Fortuyn bedoeld hebben: Het deelnemen aan al deze gebeurtenissen is nu over. Het graf - als definitieve rustplaats - is gesloten. Nu is er - uiteindelijk - aan het uiten van die wekenlange belangstelling een eind gekomen? Er werd aan toegevoegd: "Hopelijk krijgen de famihe en vooral de bevolking van Provesano nu eindelijk de rust die hen toekomt", zo las ik in het Nederlands Dagblad. Ik hoor in de uitdrukking ook iets van' het is genoeg geweest. Er moet aan die massale publieke belangsteUing een einde komen. Het gebeuren is met de begrafenis van Fortuyn in Italië ten einde. Evenals het graf moet nu de publieke aandacht gesloten worden.

Toch kan ik met deze toelichting, hoe begrijpeHjk en billijk ze mij voorkomt, met volstaan. Ik hoor in het woord show in dit verband iets van wat Van Dale, zij het terloops, vermeldde. Daar wil ik nog iets over zeggen. Hoe komt het dat Fortuyn niet alleen in het laatste jaar van zijn leven, maar ook na zijn dood zo vereerd is. Soms had ik het gevoel dat het in de rouw om zijn sterven en in de belangstelling voor zijn begrafenis en zijn graf om een heilige van de eenentwintigste eeuw ging. Men voelt dat ik hier zinspeel op de verering van heiligen in bepaalde kerkelijke kringen.

Vaak heb ik de afgelopen weken gedacht: moderne mensen, ja de moderne samenleving kennen ook heiligen en vereren op een geseculariseerde wijze hun heiligen. Pim Fortuyn was een van hen. Hij was voor een deel van het Nederlandse volk een moderne, wereldUjke heilige. Op de dag van zijn eerste begrafenis heb ik een geweldige tegenstelling gevoeld mssen wat er in de Rotterdamse kathedraal gebeurde en hoe de mensen buiten langs de route en op de begraafplaats zich gedroegen; zelfs tot lang na de dag van de begrafenis. Welk graf heeft de laatste jaren zoveel bezoekers getrokken als dat van Fortuyn?

Een heilige van de hedendaagse samenleving

Mijn conclusie, die steeds duidelijker en sterker werd, is deze: onze moderne samenleving kent ook haar heiligen. Niet zo veel. Fortuyn is er één van geweest. Niet omdat hij het evangelie predikte, al verwees hij soms naar een bijbelwoord, maar omdat hij de mensen in hun hart trof. Hij wist te verwoorden wat mensen aanvoelen. Het gebrek aan herkenning van wat hen beweegt en van datgene waar ze naar hunkeren, bracht hij onder woorden. Ze herkenden in zijn woorden zichzelf. Dat lijkt mij de reden waarom Pim Fortuyn een heilige van de eenentwintigste eeuw genoemd zal worden. Men versta mij wel - tegen het licht van al het voorgaande - : een wereldse heilige.

Voor mij als belijdend christen is het een wonderlijke zaak dat onze samenleving, die zich van kerk en christendom afwendt, toch haar heiligen kent en vereert. Dat moet iedereen te denken geven, zowel gelovigen als niet-gelovigen. Er is in het mensenhart een behoefte aan meer dan alleen materie. Die behoefte wil bevredigd worden. Er moet aan voldaan worden. Firn Fortuyn heeft de snaar geraakt en de toon gevonden, die mensen in het materialistische klimaat van onze tijd naar meer verwijst/doet verlangen dan hun dagelijkse ervaring. Denkend vanuit het christelijk geloof kan ik

Denkend vanuit het christelijk geloof kan ik over heiligheid en heiligen niet spreken zonder de heiligheid van God centraal te stellen. Dat die centrale notie gemist wordt, geeft aan het woord show een horizontale, om niet te zeggen een horizontalistische invulling. Misschien dat ik daarom bij het woord show een diepe onbevredigdheid blijf voelen. Is er niet meer dan een show aan het einde van het leven?

Premier Kok

Ik voeg er nog een alinea aan toe. Premier Kok heeft in zijn afscheidsinterview voor de televisie gezegd, niet te weten waar het grote verlies van zijn partij (PvdA), en van de drie regeringspartijen, aan te wijten is. Hij is er naar op zoek en denkt er over na, zei hij. Mijn advies aan de heer Kok, nu weer gewoon staatsburger, zou zijn: Laat het fenomeen Pim Fortuyn eens goed op u inwerken. Waarom wordt in verband met zijn optreden over een show gesproken? Ik geef de vraag ook aan de lezers mee.

W.H.Velema

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen