Mogelijkheden voor gesprek

Het doel van deze reeks is nu niet om al die moderne vraagstukken één voor één te analyseren, maar om het moderne ervan te ontmaskeren. Daarvoor moeten we doorvragen naar het Schriftverstaan en het zelfverstaan. Deze tweeslag opent de mogelijkheid tot het gesprek en maakt het mogelijk om de weg te vinden vanuit deze moderne cultuur terug naar de Heilige Schrift.

Leegte

Wanneer de vraag gesteld wordt waar de moderne mens zijn zelfverstaan op baseert, zal uit het antwoord blijken dat daar eigenlijk geen echte basis voor is. De moderne mens heeft wel een duidelijk beeld van zichzelf, maar hij heeft geen bronnen om dat beeld gezaghebbend te onderbouwen. Hij verwerpt de Schrift als bron van zelfkennis, maar heeft geen andere bronnen daarvoor in de plaats. Hij ziet zichzelf als een individu die het eigendom van zichzelf is: Ik ben een weldenkende man of een doortastende vrouw, omdat ik mezelf zo zie. Ik ben homo of hetero, omdat ik mezelf zo beleef. We noemen dit zelfidentificatie. Achter deze moderne zelfidentificatie zit een diepe leegte. Het is belangrijk om die leegte af te tasten.

Bevestiging

Nu kan iemand zeggen: voor christenen is dat moderne zelfverstaan inderdaad erg leeg, maar een seculier iemand ervaart die leegte toch helemaal niet? Veel mensen hebben de Bijbel gewoon niet nodig om te weten wie ze zijn. Toch wordt die leegte wel degelijk zichtbaar in onze samenleving, met name in de behoefte aan bevestiging. Mensen hebben vandaag een grote behoefte aan bevestiging van hun identiteit door de omgeving. Dit verlangen naar bevestiging is de drijvende kracht achter bijvoorbeeld het LHBTI-emancipatiestreven. Het is ook de drijvende kracht achter modern-christelijke opvattingen over LHBTI. Als iemand zonder God een eigen identiteit wil vormen, dan kan hij die identiteit maar moeilijk in eigen kracht vasthouden. Hij heeft dringend behoefte aan bevestiging van de omgeving. Daarom ervaren mensen het als een persoonlijke aanval als ze niet goed worden aangesproken, of niet inclusief genoeg benaderd worden, of niet worden bevestigd in wie ze zelf denken dat ze zijn. Dit is de reden dat de LHBTIbeweging niet zozeer inzet op een inhoudelijke discussie met argumenten, maar het liefst gebruik maakt van machtsmiddelen. Wie niet mee doet met het bevestigen van iemands zelfidentificatie, die moet zelf maar uitgesloten worden. Daarom is het zo belangrijk om hier niet vredelievend in mee te gaan. Iemand in een onbijbels zelfbeeld bevestigen is niet alleen harteloos en liefdeloos, maar doet ook afbreuk aan de bouw van het Rijk van God.

Wegdrukken?

Maar moeten we ons gevoel over onszelf dan maar wegdrukken? Als een vrouw zich geroepen voelt tot predikant, moet ze dat dan maar negeren? Moet iemand die anders geaard is, zijn gevoelens maar onderdrukken?

Dit zijn intense vragen die om pastorale wijsheid vragen. Vanuit de sleutels van zelfverstaan en Schriftverstaan kan aan de behandeling van deze vragen goed richting gegeven worden. Deze gevoelens moeten niet eerst weggedrukt worden, maar ze moeten eerst vanuit de Schrift worden uitgelegd. Wat betekenen ze eigenlijk? Wij zijn leugenachtig en onszelf niet toevertrouwd. Het is dus niet veilig om alleen ons eigen beperkte licht over onze gevoelens te laten schijnen. Het licht van de alwetende God hebben we nodig. De Schrift werpt licht op de vraag wat ons willen, voelen en wensen betekent.

Daarnaast is het belangrijk om te erkennen dat onze kennis over onszelf altijd oppervlakkig is. Wij hebben maar schepselkennis van onszelf. We doorgronden onszelf niet. God daartegenover heeft Schepperkennis van ons. Hij kent Zijn schepping door en door. David kon daarom zeggen: ‘Gij doorgrondt en kent mij’ (Ps. 139:1). Ieder mens moet dus bereid zijn de kennis over zichzelf op grond van Gods Woord te laten corrigeren. Wat wij wensen, willen en voelen is nog niet hetzelfde als wie of wat we zijn volgens de alwetende God.

Toegepast op de genoemde voorbeelden: een vrouw die verlangt naar het predikantschap en dat interpreteert als roeping van God, heeft de Schrift niet aan haar kant. Dit roepingsbesef is slechts een uiting van hoe ze zichzelf verstaat. Dit kan toch geen basis zijn om dit belangrijke werk op zich te nemen? Iemand die anders geaard is en zijn gevoelens zo interpreteert dat hij ze moet opvolgen, handelt in strijd met de door God ingestelde scheppingsorde.

De Schrift leert ons dat de zonde doorgedrongen is op alle terreinen van ons bestaan. Ook op het vlak van de seksualiteit heeft het zijn ontwrichtende werk gedaan. Zonde is afwijking van Gods maatstaf. Hoe zou een christen nu kunnen verlangen naar verlossing van de zonde en tegelijk de zonde te vriend houden?

Trouw aan jezelf?

Vandaag de dag zijn veel mensen bang om niet authentiek te zijn en ontrouw te zijn aan zichzelf. Je moet toch trouw zijn aan jezelf? Jazeker, maar in moderne zin betekent dat: trouw zijn aan wie je zelf denkt dat je bent. Is je zelfkennis verkeerd, dan ben je dus ook niet echt trouw aan jezelf. Christus ging de weg die volgens de moderniteit als ondergang en verlies beschouwd moet worden. Maar Hij was trouw aan Wie Hij werkelijk was.

Het lijkt misschien ondergang en verlies als je je eigen gevoelens niet navolgt, maar juist dan moet de vraag gesteld worden: hoe zwaar weegt nu het Voorbeeld van Christus? Trouw zijn aan jezelf is dus in de eerste plaats als schepsel trouw aan God en Zijn Woord zijn.

Zijn het nieuwe vragen?

Sommige christenen vinden deze moderne vragen zó nieuw, dat ze om een hele nieuwe benadering vragen. De kerk zou haar oude uitgangspunten voor de beantwoording van deze vragen niet kunnen gebruiken. De gereformeerde belijdenis zou zwijgen over deze moderne vragen. Is dat zo?

Vanuit de nauwe verbinding van zelfverstaan en Schriftverstaan blijkt dat de vorm waarin de moderne vragen zich voordoen wel nieuw is, maar dat ze hun oorsprong hebben in veel oudere ontwikkelingen in de kerkgeschiedenis. Sinds de opkomst van de Verlichting voelt de westerse mens zich steeds minder schuldig en minder afhankelijk. Dit ontbrekende schuldbesef en het gevoel van onafhankelijkheid vormt de basis van moderne vragen rond seksualiteit, wetenschap en cultuur. De moderne vragen van vandaag zijn niet meer dan een radicale vorm van het verlichte denken. De wortels van dit verlichte denken zijn echter zo in strijd met het klassieke christendom, dat het in het belijden van de kerk allang is weerlegd. Zo is tijdens de Dordtse Synode beslist: God centraal, de mens op zijn plaats. Vandaag staat op een andere manier hetzelfde ter discussie.

Zeer ingrijpend

Hoe ingrijpend zijn deze moderne vragen voor de kerk van vandaag? Daarop is maar één antwoord: zeer ingrijpend. Het zelfverstaan van mensen staat op het spel. Het Schriftverstaan staat op het spel. Opnieuw is er de poging om de soevereine God in te wisselen voor de autonome mens in een soevereine cultuur. Zullen we trouw blijven aan de belijdenis?

wordt vervolgd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen