Augustinus en de verkiezingen

Onze tijd kent vele paradoxen. Nooit is de mens zo ontwikkeld geweest als in onze tijd. Zelfs in de stoutste dromen zouden onze voorouders geen besef hebben gehad van onze mogelijkheden in kernenergie, informatica, ruimtevaart, etc. Toch ervaart diezelfde mens een gevoel van machteloosheid tegenover problemen als terreur, klimaat, oorlog en epidemie. Hoe is dit zo gekomen? Een terugblik kan opheldering geven voor het verstaan van onze tijd. We beginnen bij de dagen van Augustinus († 430) en de tijd van de eerste christenkeizers.

Geschiedenis in vogelvlucht

In de 5^e eeuw na Christus waren de vervolgingen voorbij en lieten de keizers zich dopen. Velen meenden dat het Koninkrijk van God was aangebroken. Augustinus bestrijdt dat. In de wereld heerst het kwaad en ook in de kerk is kaf en koren. Hij maakte in zijn ”De civitate Dei” (De stad van God) onderscheid tussen twee steden of gemeenschappen: de aardse stad (civitas terrena) en de hemelse stad (civitas caelestis). De zichtbare kerk valt niet samen met de hemelse stad. Pas in het jongste gericht zijn de twee steden definitief gescheiden. De zin van de geschiedenis ligt in het bijeenbrengen van de uitverkorenen in de eeuwige heerlijkheid.

De politiek staat voor Augustinus op de tweede rang. Aardse rust en vrede zijn een zegen, maar behoren tot de tijdelijke goederen. Laat de mens daarop zijn vertrouwen niet stellen. De oprechte christen is een pelgrim. Augustinus heeft met zijn leer van de twee steden grote invloed uitgeoefend op Luther en Calvijn. In de late Middeleeuwen nam het verval van de roomse kerk erg toe. Twee reacties volgden op deze misstanden, een mensgerichte reactie in het humanisme, en een Bijbelse in de Reformatie. Eeuwenlang is deze Bijbelse Reformatie velen tot zegen geweest. Maar die andere mensgerichte beweging werd gaandeweg sterker. Men zegde de Bijbelse geloofswaarheden vaarwel. Successen in techniek en wetenschap en de groei van de welvaart veroverden de harten. De landen waar de Reformatie ooit bloeide zijn geseculariseerd. Nog wel op de verkiezingsdag berichtte het Reformatorisch Dagblad over 700 kerkgebouwen die in het vanouds puriteinse Schotland moeten sluiten.

Stuurloos

De gevolgen zijn desastreus. Onze democratie is stuurloos geworden. Het kiezersvolk wisselde binnen enkele weken van loyaliteit.

Op 22 november stemden velen voor Geert Wilders. Enkele weken eerder scoorde Pieter Omtzigt het hoogst. Bij de verkiezing van de Provinciale Staten was Caroline van der Plas de favoriet. Het eens zo machtige CDA is inmiddels verschrompeld tot 5 zetels. Christelijke thema’s kwamen in de verkiezingsdebatten nauwelijks ter sprake. Het volk wil brood en spelen, welvaartszekerheid, blanke wijken, klimaat, betaalbare energie, etc. Wij willen ‘alle dagen vrolijk en prachtig leven’ (Luk. 16:19). Dit hedonisme (genotzucht) gaat gepaard met normloosheid op zedelijk gebied. De bizarre afkorting LHBTIQ+ vat samen dat voor de moderne mens alles moet kunnen.

Is er bij deze moedbenemende ontwikkeling dan helemaal geen lichtpunt? Augustinus leefde ook in een bange tijd. Rome was geplunderd. De kerkvader maande om als pelgrim de ‘hemelse stad’ te zoeken. Calvijn sprak op eenzelfde wijze. Wij hebben wel onze verantwoordelijkheid, maar laat ons vooral gericht zijn op ‘de overdenking van het toekomende leven’ (Inst. III.9). De overheid was voor hem slechts een tijdelijke ordening, een hulpmiddel op de pelgrimsreis. Abraham Kuyper en zijn latere epigonen (CDA en CU) zijn deze relativering kwijtgeraakt. Kuyper eiste te veel aandacht op voor de kerstening van de levensterreinen van deze wereld. Daarmee verdwijnt de toekomende wereld achter de horizon. Moge het getuigenis van de SGP, hoe moeilijk ook, van de pelgrimshouding vervuld zijn en blijven. ‘Totdat G’ Uw rijk volmaken zult’.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen