Verzoening door voldoening

Vanaf het begin van de Reformatie hebben Luther en Calvijn er de nadruk op gelegd dat de verzoening met God meer is dan een zaak van het verstand. Beiden wijzen erop dat de verzoening met God een geloofszaak is, die in het hart beleefd wordt als een wonder. Deze doorleving van de verzoening hangt nauw samen met de heilsorde. Calvijn wijst daar in Boek III van zijn ”Institutie” al op. Hij geeft dit onderdeel de titel: ‘Over de wijze waarop de genade van Christus verkregen wordt’. De heilsorde staat in Romeinen 8:28-30. Vanuit de Nadere Reformatie is daar door onze vaderen veel over geschreven. Ds. G.H. Kersten sluit daar bij aan in zijn ”Gereformeerde Dogmatiek”.

Trapsgewijs

Hoewel God van Zijn kant in de we - der geboorte aan de zondaar de gerechtigheid van Christus toerekent, krijgt een zondaar daar alleen zekerheid van door het geloof. Deze zekerheid leert de Heere Zijn kinderen als regel trapsgewijs, naar de mate van het geloof. De echte zekerheid wordt beleefd als de Heere een helwaardige zondaar overtuigt en doet zien dat het heil alleen ligt in het plaatsvervangend offer van Christus.

In de bekende briefwisseling in 1956 tussen de hervormde hoogleraar dr. H. Berkhof (1914-1995) en ds. G. Boer (1913-1973) ging het over de vraag hoe een zondaar met God verzoend wordt. In de lijn van de Reformatie brengt ds. Boer heel indringend naar voren dat in de rechtvaardiging van de goddeloze het hart van het Evangelie klopt. Als in de prediking de functie van de wet wordt veronachtzaamd, wordt het Evangelie als weg tot verzoening van zijn kracht beroofd, stelt ds. Boer.

Eenzijdig

Een eenzijdig benadrukken van het Evangelie ten koste van de wet betekent dat de mens rust denkt te vinden in genade zonder zich schuldig te hoeven voelen. Dan ontbreekt dat Christus, om aan Gods recht te voldoen, Zijn bloed moest geven om die genade te verdienen. Genade is vrije genade, die geschonken wordt aan een vijandig, onwillig en verdorven mens, die door de kennis daarvan verbrijzeld en verslagen is.

De verzekering van de verzoening door en in Christus gaat via de drie stukken van de Heidelbergse Catechismus: ellende, verlossing en dankbaarheid. In de doorleving daarvan wordt de weg tot de verzoening met God als een steeds groter wonder beleefd. Groot is het als het tot de volle zekerheid mag komen van de rechtvaardiging van de goddeloze in de vierschaar van de consciëntie. De Schriftuurlijke bevinding concentreert zich op het geloof in de Christus der Schriften, zoals Deze vooral zichtbaar is geworden in de heilsfeiten.

Pastoraat

Het pastoraat is ambtelijk werk en is daarom zielszorg. Christus legt deze taak op de schouders van mensen om in Zijn Naam met zielen te handelen. In het pastorale gesprek over verzoening komt ter sprake de verbroken verhouding met God en de noodzaak en de mogelijkheid van verzoening met God. Ook dient gesproken te worden over hoe de verzoening met God doorleefd wordt en functioneert in de praktijk van het leven.

De vijfde bede, ’… en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren’ en de uitleg daarvan in Zondag 51 van de Heidelbergse Catechismus is daarvoor leidend. Ook komt als derde aan de orde de vergevingsgezindheid die de Heere van ons vraagt ten opzichte van onze naaste.

Het pastoraat rondom de verzoening in de gemeente schenkt er aandacht aan hoe in huwelijk en gezin de verzoening met de Heere, maar ook met elkaar gestalte krijgt. In het gemeenteleven komt verzoening openbaar in liefde tot elkaar en bereidheid om onze schuldenaren te vergeven. Bij het pastoraat aan jongeren moet niet vergeten worden dat zij leven in een tijd waarin de verzoening met God nauwelijks meer klinkt. Echte verzoening komt tot stand als er ook zelfverloochening is.

Pastorale situaties, waarin verzoening heel specifiek aan de orde komt, zijn het ziek- en sterfbed, conflictsituaties, huwelijksproblematiek en als iemand worstelt met schuld en schaamte.

Pastoraat rondom verzoening is niet alleen gericht op het zoeken van oplossingen, maar vooral op het aanwijzen van de verlossing in Christus. Ten slotte moet de ambtsdrager er ook oog voor hebben als mensen worstelen met verzoening vanwege een verkeerde gedachte van Wie God is, en ook als iemand depressief is of een negatief zelfbeeld heeft.

slot

N.a.v. Ds. G. Clements e.a. (red.), ”Verzoening door voldoening. Een theologische verkenning”; uitg. De Banier, 2023; 415 blz; € 32,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen