(Niet) vergeten

Misschien herkent u het. Die herinneringen van vakanties, vroeger, met het hele gezin. De kinderen mopperden goedmoedig op pa, als we voor de zoveelste keer een kerk binnenliepen. Even maar, natuurlijk, zomaar om even te kijken. Met een beetje geluk was er een orgel, en hadden we een neef bij ons die fantastisch kon spelen. Dan konden we zingen.

En daarna ging het natuurlijk weer verder, op weg naar wat we die dag eigenlijk wilden gaan doen. En dan, soms, plotseling zo’n militaire begraafplaats. Ja, daar stopten we ook altijd wel even. Wat was er dan te zien? Opeens zagen we het, al die onafzienbare rijen zerken. We probeerden ons in te denken wat dat betekende: die onbekende namen, en dan waar al die gesneuvelden vandaan waren gekomen. Ver van hun eigen land, ver van hun eigen huis, ver van hun eigen geliefden. Ze waren gekomen, om hier te sterven voor onze vrijheid. Ja, toen werden we allemaal toch wel even stil.

Verschrikking

En dan te bedenken dat er oneindig veel meer naamlozen zijn geweest. Mensen die geen wapens droegen. Mensen die geen kwaad hadden gedaan. Mensen die rustig hun leven dachten te leiden in hun huizen, hun werkplaatsen, hun gezin, hun synagoge. Mensen die maar op één manier afweken van alle andere mensen in hun straat, hun wijk, hun stad. Ze waren Joods! En dat mocht niet. Dus waren ze niet meer welkom op school, op hun werk, in een restaurant, in het park, op straat. Mensen die (soms) voelden aankomen wat onvermijdelijk leek. Dat ene moment, die klop op de deur, die harde stemmen.

Er werden ook een paar jochies meegenomen. Alleen, die ene was eerst niet gevonden. Die was, weggedoken onder de tafel, over het hoofd gezien. Maar toen hij hoorde dat zijn jongere broertje werd meegesleurd, toen kwam hij ook tevoorschijn. Hij liet zijn broertje niet in de steek. Samen werden ze weggevoerd, naar Auschwitz, naar de dood.

Miljoenen werden er weggevaagd, na onbeschrijflijke ontberingen. Ze werden weggewist, uit de boeken, uit de geheugens, uit de samenleving. Miljoenen vonden er de dood, omdat anderen zich superieur achtten, en geen boodschap hadden aan het verdriet en de angst en de pijn en de honger en het moederleed en de panische angsten en de onmenselijke beulen en de vuiligheid en de ziekte en de martelingen en de dood. De Holocaust!

De Holocaust

Het woord ‘holocaust’ is al oud, want in de oudheid betekende het ‘brandoffer’. Later werd het woord af en toe gebruikt voor een massamoord met vuur. Maar na de Tweede Wereldoorlog is het een geschiedkundige term geworden, met een lidwoord en een hoofdletter: de Holocaust.

Wat is dat? Die vraag klinkt steeds vaker. Steeds meer jongeren weten niet waar het dan over gaat. Toets maar even in, op je mobieltje, even scrollen naar de betekenis, en dan vind je het al: Holocaust, ook wel Shoah genoemd, was de systematische Jodenvervolging en genocide door de nazi’s en hun bondgenoten voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er werden ongeveer 6.000.000 (zegge zes miljoen) Europese joden vermoord. De moorden vonden grotendeels plaats in vernietigingskampen in gaskamers en bij massa-executies.

Wist je dat niet? Pak eens een boek of scrol eens verder op internet. Kijk even naar wat gruwelijke foto’s van uitgemergelde gevangenen. Prent het in je hoofd en in je hart: dit gebeurt er dus als de ene mens de andere mens niet moet.

Nooit meer

Dat mag nooit meer gebeuren. Ja, dat hadden we onszelf beloofd na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Maar inmiddels zijn er nog steeds oorlogen en geruchten van oorlogen. Misschien schrikken we wakker. Misschien gaan we ons herinneren wat er zomaar gebeuren kan, als de machthebbers der wereld tegen elkaar opstaan, als de mens der zonde zich openbaart.

In Nederland ging het om 102.000 Joden die afgevoerd, gemarteld en gedood werden. Om je een idee te geven: zoveel mensen wonen er ongeveer in Delft, of in Deventer, of in Venlo. Of ben je vergeten waar dat ligt?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen