Bijbelse grondslag van de collecte

Collecteren is een neutraal woord. Het betekent eenvoudig: verzamelen. Het woord wordt zowel gebruikt voor het inzamelen bij een huis-aan-huis collecte als voor wat de diakenen doen tijdens de kerkdienst. Vandaag wordt het ook gebruikt voor het via de bank bijdragen aan kerk en diaconie. We noemen dat een digitale collecte.

Heilige handeling

Onder het Oude Testament was het vrij- willig geven voor de dienst des Heeren bekend (Ex. 25:2; 35:5, 24 en 29). Het werd een hefoffer voor de Heere genoemd. In het Nieuwe Testament wordt de chris- telijke handreiking een heilige handeling. Daarover laat de Schrift ons niet in het onzekere. Toen de Heilige Geest was uit- gestort, werd er veel vrijwillig gegeven. In de nood van de armen in de eerste gemeente te Jeruzalem werd voorzien door een vorm van gemeenschap van goe- deren: ‘Want er was ook niemand onder hen die gebrek had; want zovelen als er bezitters waren van landen of huizen, die verkochten zij, en brachten den prijs der verkochte goederen en legden dien aan de voeten der apostelen; en aan een iegelijk werd uitgedeeld naar dat elk van node had’ (Hand. 4:34, 35).

Toen omstreeks het jaar 45 de door de profeet Agabus aangekondigde hongers- nood zwaar op de gemeente te Jeruzalem drukte, werd er voor haar te Antiochië een collecte gehouden (Hand. 11:28-30). In Romeinen 15:26 lezen we van een handreiking in Macedonië en Achaje voor de noden van de moedergemeente te Jeruzalem.

Naar vermogen

De apostel Paulus geeft de gemeente van Korinthe aanwijzingen voor zowel de nood- zaak van de inzameling van gaven voor de armen als ook voor de wijze waarop men dat behoort te doen: ‘Op elken eersten dag der week legge een iegelijk van u iets bij zichzelven weg, vergaderende een schat, naar dat hij welvaren verkregen heeft’ (1 Kor. 16:2). Dezelfde apostel wijst ook op de zegen die aan het geven ver- bonden is. Hij schrijft in 2 Korinthe 9:6 en 7: ‘En dit zeg ik: Die spaarzamelijk zaait, zal ook spaarzamelijk maaien; en die in zegeningen zaait, zal ook in zegeningen maaien. Een iegelijk doe gelijk hij in zijn hart voorneemt; niet uit droefheid of uit nooddwang; want God heeft een blijmoe- digen gever lief’.

Paulus stelt de gemeente van Macedonië aan de Korinthiërs tot een voorbeeld. Die van Macedonië hebben naar vermo- gen, zelfs boven vermogen, gegeven, ondanks hun zeer diepe armoede (2 Kor. 8:2, 3). De verarmde broeders en zusters in Jeruzalem waren voor de gemeenten in Macedonië en Achaje totaal onbekend. Toch gaven ze elke week naar vermogen. Dat bij dat geven ook hoort het bijdragen aan het levensonderhoud van degenen die onderwijs geven uit het Woord, wordt in Galaten 6:6 benadrukt: ‘En die onderwe- zen wordt in het Woord, dele mede van alle goederen dengene die hem onderwijst’.

Welbehagen

In 2 Korinthe 9:12 stelt Paulus dat het afzonderen van de gaven dient tot het ver- vullen van het gebrek van de heiligen, maar dat daardoor ook God overvloedig dank- zegging wordt toegebracht. In Hebreeën 13:16 wordt de gemeente Gods opgeroepen de weldadigheid en de mededeel- zaamheid niet te vergeten. God heeft er een welbehagen aan.

We zien dus dat in de eerste christelijke gemeenten de leden van de gemeente gaven in natura en in geld meebrachten naar de samenkomst van de gemeente. Aanvankelijk wordt van die gaven de geza- menlijke liefdemaaltijd gehouden en wat overblijft wordt verdeeld onder de armen, zieken en gevangenen, zodat niemand gebrek hoefde te lijden. Steeds meer komt de nadruk te liggen op het geven van geld. Rond het jaar 200 wordt een rieten mandje (Lat: corba) gebruikt. Dit mandje gaat rond en iedereen kan daarin zijn gel- delijke gave kwijt.

Wat de Schrift ons leert over de Bijbelse grondslag van de collecte, wordt deze in Zondag 38 van de Heidelbergse Catechis- mus verbonden aan het onderhouden van de sabbat. Daar wordt ‘de armen christe- lijke handreiking te doen’ een wezenlijk onderdeel genoemd van de eredienst. Het wordt in één adem genoemd met het tot de gemeente Gods komen om Gods Woord te horen en de sacramenten te gebruiken. Het hoort er dus helemaal bij! Nu de Heidelberger alleen spreekt over het doen van een christelijke handreiking voor de armen, is het de vraag of ook de collecten voor allerlei kerkelijke doelein- den daaronder begrepen moeten worden. Ik kom daar later op terug.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen