Duits bloed en de Spaanse Koning

Het Wilhelmus is zo’n beetje het internationaalste volkslied ter wereld. Veel niet-Nederlanders die de tekst kennen, verbazen zich erover dat zowel Duitsland en Spanje al in het eerste couplet een plaats hebben. Duits bloed en eerbied voor de koning van Hispanje. En tóch klinkt in het Wilhelmus de protestants-christelijke grondtoon van ons land goed door, met dank aan Marnix van St. Aldegonde, aan wie de tekst van het Wilhelmus wordt toegeschreven. Overigens is ook Petrus Datheen genoemd als mogelijke auteur.

In de Tweede Kamer hebben Kamerleden of ministers best vaak coupletten of gedeelten tekst uit het Wilhelmus geciteerd. Ook onze Kamerleden hebben dat meerdere keren gedaan. Een keer werd onze nationale hymne zelfs gezongen. Dat was nog voordat het kabinet in 1932 het Wilhelmus tot volkslied verhief.

Dat gebeurde op vrijdag 11 juli 1919. De Kamer had die dag en de dagen ervoor uitvoerig gedebatteerd over een heet politiek hangijzer van die dagen: de invoering van de achturige werkdag. Met name de socialisten hadden decennialang strijd gevoerd voor een werkdag van maximaal acht uren. Het wetsontwerp waarin dit werd geregeld werd in de Kamer verdedigd door de roomskatholieke minister van arbeid, Aalberse. Er waren slechts een paar Kamerleden principieel tegen de wet: de communisten. Zij vonden de beperking van de arbeidsduur niet ver genoeg gaan.

De beslissing viel laat in de middag van vrijdag de elfde juli - de laatste vergaderdag voor het zomerreces. Na een hoofdelijke stemming bleek dat de Arbeidswet met grote meerderheid was aanvaard. Maar toen de Kamervoorzitter de uitslag van de stemming bekendmaakte, ontstond er rumoer in de vergaderzaal. De socialisten waren zo blij dat de wet was aangenomen, dat ze tot verbazing van de rest van de Kamer een drachtig en luidruchtig hun strijdlied de ‘achturenmars’ begonnen te zingen.

Overrompeld

De rechtse Kamerleden werden totaal overrompeld en waren met stomheid geslagen. Op één na: de antirevolutionaire luitenantkolonel L.F. Duymaer van Twist. Een echte houwdegen, compleet met snor, strijdvaardig afgevaardigde van Steenwijk en Staphorst, die ook de aanvoerder was van de Oranjegezinde Bijzondere Vrijwillige Landstorm. Hij was trouwens een van de oprichters van de Gereformeerde Bond en de Bond tegen het Vloeken. Als enige hield hij z’n hoofd koel.

Toen hij het rode overwinningslied hoorde, nam hij onmiddellijk het initiatief: hij zette uit volle borst het Wilhelmus in. “Luide zingend sloeg hij tevens de maat”, stond er in de Nieuwe Rotterdamsche Courant de volgende dag. Voor het eerst in de parlementaire geschiede nis weergalmde het Wilhelmus door de oude statige vergaderzaal.

En de voorzitter die waakt over de orde? Die “haastte zich met een hamerklap de verga dering te sluiten, teneinde niet in de formeele noodzaak te koomen te verkeeren van te trachten in te grijpen”. Weliswaar stond (en staat) er ner gens in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer dat zingen in de Kamer verboden is, maar toch. De Tweede Kamer is geen concertzaal.

Minister Aalberse stond erbij en keek ernaar vanachter de ministerstafel, even verbouwereerd als glunderend. Hij kwam handen te kort om de uitgesproken gelukwensen en door een handdruk bezegelde felicitaties in ont vangst te nemen. Van links en rechts stroomden tevreden Kamerle den op de voldane bewindsman af. ‘s Avonds noteerde hij in zijn dagboek de woorden: “Het was een merkwaardig ogenblik. Ik voelde me gelukkig en dankbaar. Onze lieve Heer had me zicht baar gesteund.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen