Wie technisch niets leert, kiest innovaties verkeerd

Wat ook niet helpt is – genderneutraal geformuleerd – dat mensen met eierstokken in onze nationale context klakkeloos aannemen dat zij in de techniek hun ei niet kwijt kunnen. Daardoor stokt de participatie van die bevolkingshelft reeds bij kleine percentages. In andere culturen is dat wel anders. Techbedrijven in Nederland kunnen daardoor voldoende kenniswerkers van elders importeren, dus wie wel techniek wil hebben maar niet technisch wil zijn, stimuleert immigratie.

Culturele omvolking is dus in ons land een bijverschijnsel van technologische innovatie. Net zoals meer in het algemeen nieuwe technieken leiden tot machtsverschuivingen en vaak ook tot machtsconcentraties. Succesvolle innovaties verstoren onontkoombaar de maatschappelijke orde. Doorgaans wordt een kleine groep megarijk terwijl grote delen van de bevolking marginaliseren. Dat was bijvoorbeeld het geval tijdens de indus-triële revolutie die volgde op de uitvinding van de stoommachine, en het is nu weer zo bij de opkomst van internet en kunstmatige intelligentie. Als politici bij dergelijke ontwikkelingen dan niet tijdig wetten aanpassen om macht en inkomen billijk te doen spreiden, loopt het uit op chaos en dictatuur.

Simpelweg nieuwe technieken verbieden is geen optie want met bestaande technologie maakt de groeiende wereldbevolking het aardse milieu onleefbaar. Verandering is dus nodig maar helaas hebben de meeste mensen daar een afkeer van. Volksvertegenwoordigers willen hun kiezers niet bruuskeren en bepleiten het liefst innovaties die het leefpatroon van hun achterban het minst verstoren. Dus bijvoorbeeld geen structurele wijzigingen in voedingsmenu of in (vee)teeltproducten, maar meer pappen-en-nathouden-methoden om de schadelijkheid van stikstofemissies en dergelijke te verminderen. En liever geen lastige energiebesparing of weersconforme opwekking maar gewoon meer kerncentrales en broeikasgasopslag (plaatsing elders). Politici geven bij voorkeur gul belastinggeld aan veelbelovende innovators die voorspiegelen dat zij de problemen prima kunnen oplossen terwijl iedereen gewoon op de oude voet door kan leven. Met argumenten onderbouwde kritische opmerkingen dat zulke beloftes misleidend zijn, en dat met gedragsverandering en reeds beschikbare technieken veel sneller en beter resultaat te bereiken is, worden dan nurks genegeerd of als niet ter zake doende mening weggezet.

Veel bestuurders en burgers wensen te geloven wat hen goed uitkomt, in de hoop dat ze lastige keuzes zo lang mogelijk kunnen uitstellen. Ze koesteren hun technische onwetendheid als alibi zodat ze later hun verantwoordelijkheid schijnheilig kunnen wegredeneren met holle frasen als “met de kennis van nu zouden we het anders gedaan hebben”. Terwijl ze in werkelijkheid technische charlatans ruim hebben gesubsidieerd vanwege fantastisch fraai gepresenteerde resultaten, en de wel degelijk reeds beschikbare kennis omwille van kortetermijnwinst opportunistisch hebben weggewuifd.

Vanuit ethisch oogpunt is bij introductie van nieuwe technologie allereerst een onbevooroordeelde toetsing van feiten, berekeningen en risico’s nodig. Die gegevens kunnen vaktechnici aanleveren. Maar politici en burgers die verantwoorde keuzes willen maken, zullen zichzelf ook enige technische basiskennis moeten aanleren. Atechnisch innovaties beoordelen is immoreel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen